Quản lý hướng dẫn viên du lịch – những vấn đề đặt ra

Theo quy định của Luật Du lịch, mỗi DNLH quốc tế phải có ít nhất 3 HDV (hợp đồng chính thức) làm các công việc hướng dẫn, song trên thực tế, để cắt giảm chi phí nhiều DN không duy trì phòng hướng dẫn mà thuê HDV từ bên ngoài theo từng tour du lịch.

Theo Tổng giám đốc Vietrantour Đinh Nguyệt Ánh, do không có sự ràng buộc lâu dài với DNLH, nên HDV thời vụ “làm bậy” rất nhiều, sai phạm phổ biến nhất là đưa du khách vào những điểm mua sắm không có trong lịch trình tour, mời chào khách tham gia những chương trình tự chọn đã có sự móc nối từ trước giữa HDV và các cơ sở này để ăn “hoa hồng” từ số tiền du khách mua hàng tại đó. Điều đáng nói là giá cả các mặt hàng tại những điểm ngoài lịch trình này đã bị đẩy lên cao gấp nhiều lần so với thực tế và gần không có sự kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước. “ Hiện tại không có kênh thống nhất quản lý HDV nên các DNLH chỉ có một cách là thông tin cho nhau về HDV, nhưng không phải lúc nào cũng đầy đủ, vì vậy có tình trạng HDV bị đưa vào danh sách đen của DN này nhưng lại được DN khác chào đón vì họ không nắm được”, bà Ánh cho hay.

Chia sẻ ý kiến này, Giám đốc Hanoitourist Lưu Đức Kế cho rằng, công tác quản lý HDV hiện nay quá lơi lỏng, dẫn đến tình trạng “nhiều vụ việc khách hàng phải trả số tiền rất lớn cho một món hàng so với giá trị thực, hoặc ăn uống với giá cắt cổ… điều này khiến cho hình ảnh nhà tổ chức tour xấu đi trong con mắt của du khách”. Tai hại hơn là không chỉ các DNLH chân chính bị ảnh hưởng, mà còn “tạo ấn tượng không tốt đối với hình ảnh du lịch quốc gia”, ông Kế bức xúc.

Đồng quan điểm, Phó giám đốc phụ trách Sở Du lịch Quảng Ninh Trịnh Đăng Thanh cho rằng, hiện tượng HDV du lịch làm sitting guide nổi cộm ở nhiều địa phương thời gian qua hầu hết là các HDV tự do, được thuê để làm “bình phong” cho các hoạt động du lịch bất hợp pháp của người nước ngoài.

“Những biến tướng ngày càng tinh vi trong du lịch lữ hành, đặc biệt là tình trạng người nước ngoài thao túng trong hoạt động du lịch Việt Nam có sự tiếp tay rất lớn của HDV du lịch. Vì vậy, gốc của vấn đề là phải quản chặt HDV”, ông Thanh nhận định.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam Vũ Thế Bình, các Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch/ Sở Du lịch địa phương không nắm được HDV sau khi được cấp thẻ hoạt động ở địa bàn nào là thực tế nhức nhối hiện nay. Đòi hỏi sự thống nhất về chính sách để giải quyết. Theo đó, vấn đề cấp thiết hiện nay là cần cải thiện hệ thống quản lý nhà nước để quản lý chặt chẽ hơn, ngăn chặn những hành vi xấu trong kinh doanh du lịch. “Nếu mỗi DNLH có ít nhất 3 HDV thì 1.500 DNLH quốc tế cả nước đã sử dụng ít nhất 4.500 HDV, thì làm gì có tình trạng lộn xộn, nhưng hiện nay mỗi HDV có thể ghi tên ở hàng chục DNLH mà thực ra lại chẳng thuộc sự quản lý của DN nào. Chính vì vậy, sự lộn xộn là điều dễ hiểu”, ông Bình nói.

Phó giám đốc Sở Du lịch Đà Nẵng Trần Chí Cường cho rằng, hiện việc cấp thẻ hành nghề cho HDV quá dễ, chỉ cần có bằng đại học một chuyên ngành nào đó rồi qua lớp học nghiệp vụ vài tháng, sau đó cơ quan thẩm định hồ sơ chỉ căn cứ trên hồ sơ trình lên mà không nắm được trình độ - kiến thức thực tế của HDV như thế nào. Bên cạnh đó, chế tài xử phạt HDV vi phạm không đủ sức răn đe khiến cho “căn bệnh” ngày càng “trầm kha”. “Mức phạt cao nhất hiện này là 15 triệu đồng nên HDV bất chấp, tiếp tục tái phạm. DNLH sử dụng HDV không thẻ mức phạt cũng tương đương, cần phải có biện pháp mạnh hơn như thu hồi thẻ/giấy phép kinh doanh LHQT nếu phát hiện tái phạm nhiều lần.

Giám đốc một DNLH quốc tế đề nghị không nêu tên cho biết, nhiều DNLH ở Nha Trang, Khánh Hòa mời HDV du lịch từ Hà Nội vào làm việc với mức lương 10 triệu /tháng, DN bố trí nhà ở, cấp xe máy cho HDV nhưng cũng không thể mời được do HDV làm trực tiếp với khách thu nhập có thể cao gấp hàng chục lần lương DN trả.

Viễn Nguyệt