Đảo Quan Lạn (thuộc huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh) là một hòn đảo nằm trên vịnh Bái Tử Long miền Đông Bắc Việt Nam. Đảo gồm có 2 xã Quan Lạn và Minh Châu. Đảo nằm trong Vườn quốc gia Bái Tử Long, thuộc tuyến đảo Vân Hải.
Quan lạn từ xa xưa chính là thương cảng cổ Vân Đồn sầm uất là thương cảng biển đầu tiên của Việt Nam trong giao thương với các nước trong khu vực Đông Á và thế giới như Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia ... Ngày nay, di tích thương cảng Vân Đồn còn chứa đựng nhiều dấu ấn của nhà Trần về chiến công chống ngoại xâm và giao thương, buôn bán.
Sự hoang sơ của đảo, những dải cát trắng trải dài, không gian trong lành khác xa sự ồn ào, náo nhiệt nơi đô thị là ấn tượng đầu tiên của du khách khi đặt chân lên đảo. Trong hành trình thăm quan đảo phương tiện chủ yếu là các xe lam ba bánh. Những con đường bao biển sắp được hoàn thành hứa hẹn giao thông thuận tiện hơn, đón được nhiều du khách tới đảo.
Quan Lạn nổi tiếng với những bãi biển đẹp, cát trắng như bãi Sơn Hào, Cồn Khởi, bãi biển rừng trâm Minh Châu. Sóng biển ở Quan Lạn không ồn ào, dữ dội mà chỉ đủ để bạn cảm nhận về biển, để bạn cùng đùa giỡn với sóng, với gió cho đến khi mệt nhoài, ngả mình trên bãi cát trắng tinh khôi, thấy biết bao ưu phiền của cuộc sống thường ngày bỗng tan biến. Cát ở đây cũng đẹp hơn hẳn, hạt cát to và trắng, dùng để làm ra các đồ pha lê tinh khiết. Trên xã đảo Minh Châu có một khu rừng trâm hàng trăm năm tuổi rộng hàng chục héc-ta, từ lâu đã đi vào huyền thoại như “thần mộc” của người dân đảo, bảo vệ đảo khỏi gió bão biển Đông, cứu đói người dân trên đảo bằng những trái quả của mình. Ngoài ra, du khách còn có cơ hội trải nghiệm cuộc sống của người dân nơi đây bằng cách tham gia đánh bắt các loại hải sản nổi tiếng như đào sá sùng, soi ghẹ, bạch tuộc, câu mực, đánh cá, cạo ốc....
Quan Lạn còn ẩn chứa nhiều giá trị lịch sử qua các di tích cổ như đình, nghè. Đình Quan Lạn (chữ Hán trong đình ghi là Quang Lạn) thờ vua Lý Cao Tông người ra quyết định thành lập thương cảng Vân Đồn. Đình được xây dựng vào khoảng năm 1890 – 1900,là nơi lưu giữ mười tám sắc phong của các vua triều Nguyễn. Nghè thờ Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư và ba anh em họ Phạm là những danh tướng thời Trần chống lại quân xâm lược Nguyên Mông (năm 1288).
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển của huyện Vân Đồn, xã đảo Quan Lạn - viên ngọc giữa biển khơi - đã dần khởi sắc và trở thành một địa chỉ hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Các doanh nghiệp du lịch, chính quyền và người dân đã có ý thức tiềm năng thế mạnh du lịch của xã đảo bằng việc đầu tư hơn 600 phòng nghỉ đáp ứng nhu cầu của du khách và quan tâm đến việc tuyên truyền, định hướng phát triển du lịch một cách bền vững; tổ chức nhiều cuộc họp báo quảng bá hình ảnh Quan Lạn, xây dựng các làng nghề nuôi trồng thuỷ hải sản và từng bước thử nghiệm mô hình du lịch cộng đồng, lượng khách du lịch tới đảo còn thấp so với tiềm năng, cách làm du lịch trên đảo còn mang tính thời vụ, bởi vậy cần nhiều hơn nữa những giải pháp tích cực nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ trên đảo, góp phần đưa Quan Lạn phát triển xứng tầm trên bản đồ du lịch Việt Nam.
Minh Tú
(Tạp chí Du lịch)