Để khai thác tiềm năng du lịch cộng đồng tại Du Già

Tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch

Thiên nhiên đã ban tặng cho Du Già điều kiện tự nhiên vô cùng giá trị. Không chỉ nằm trong khu vực Công viên địa chất toàn cầu, Du Già còn có hàng nghìn hecta diện tích tự nhiên thuộc Vườn quốc gia Du Già - Cao nguyên đá Đồng Văn. Vườn quốc gia Du Già - Cao nguyên đá Đồng Văn được thành lập năm 2015, trên cơ sở sáp nhập Khu bảo tồn thiên nhiên Du Già với Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voọc mũi hếch Khau Ca, có tổng diện tích tự nhiên 15.006,3ha thuộc địa bàn 3 xã Tùng Bá (Vị Xuyên), Minh Sơn (Bắc Mê) và Du Già (Yên Minh). Nơi đây có hệ sinh thái rừng và các loài thực vật, động vật hoang dã quý hiếm như thông đỏ bắc, trai lý, sưa bắc, vọoc mũi hếch, sơn dương nâu... Với hệ sinh thái rừng, đầu nguồn nước lưu vực sông Gâm, cung cấp nước cho thủy điện Tuyên Quang, Du Già có nguồn nước dồi dào, hệ thống thác nước, sông suối trong mát, duy trì dòng chảy quanh năm. Cảnh quan núi rừng nơi đây rất hùng vĩ với những cánh rừng đặc dụng, nguyên sinh tạo nên bức tranh thiên nhiên hoang sơ, tuyệt đẹp. Du Già cũng có những điểm nhấn đặc trưng của kiến tạo địa chất từ hàng trăm triệu năm trước với những vách đá dựng đứng có độ cao hàng trăm mét; những “cột thu lôi đá” hướng thẳng lên trời đơn độc giữa núi rừng. Đặc biệt, hẻm vực Nà Liên là điểm di tích kiến tạo địa chất có cảnh quan tương tự khu vực hẻm Tu Sản, Mã Pì Lèng với độ cao hàng trăm mét, bên dưới là dòng suối trong mát chảy róc rách quanh năm qua những hẻm vực, khe đá.

Ngoài cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa đa dạng của các dân tộc ở Du Già cũng hấp dẫn du khách. Với trên 1.600 hộ, 8.700 khẩu, các dân tộc thiểu số Tày, Mông, Xuồng, Dao, Cao Lan... đã tạo nên những nét văn hóa truyền thống, độc đáo thể hiện qua trang phục, ngôn ngữ, kiến trúc nhà ở, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực, lễ hội… Cộng đồng các dân tộc thiểu số nơi đây thường sinh sống quần tụ thành các bản làng trong những ngôi nhà sàn, nhà trình tường truyền thống.

Chợ phiên Du Già họp thường lệ vào cuối tuần và có phiên chợ tình phong lưu vào giữa tháng 3 âm lịch hàng năm. Chợ là nơi trai gái giao lưu tìm hiểu kết thành đôi lứa, nơi bạn bè, anh em tìm về gặp nhau sau những tháng năm xa cách. Phiên chợ đã trở thành điểm hẹn du lịch hấp dẫn của huyện Yên Minh nhiều năm nay.

Đến Du Già, du khách không chỉ được trải nghiệm các loại hình du lịch gắn với cộng đồng, tìm hiểu đời sống hàng ngày của người dân địa phương, tham gia các hoạt động sản xuất như làm ruộng, gặt lúa… mà còn được leo núi, ngắm phong cảnh, tắm suối, thác nước…

Trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, Du Già đã trở thành điểm đến không thể bỏ qua trên cung đường chinh phục Công viên địa chất toàn cầu cao nguyên đá Đồng Văn của du khách trong nước và quốc tế. Du khách tìm đến Du Già với mong muốn trải nghiệm văn hóa truyền thống, thưởng ngoạn những cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, làm quen với con người mộc mạc.

Các dịch vụ du lịch như nhà nghỉ, homestay, nhà hàng ở Du Già đã phát triển nhanh chóng thời gian qua. Đến nay trên địa bàn xã có trên 20 cơ sở kinh doanh dịch vụ lưu trú và hàng chục cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống. Các cơ sở lưu trú tại Du Già phần lớn mang kiến trúc nhà sàn truyền thống dân tộc Tày nhưng đã dần được đầu tư mở rộng, đáp ứng nhu cầu lưu trú đa dạng, chất lượng cao của du khách. Các phòng nghỉ theo hình thức bungalow, khép kín nhưng vẫn giữ nhiều nét truyền thống, hòa cùng thiên nhiên, mang bản sắc văn hóa dân tộc bản địa.

Năm 2019, UBND huyện Yên Minh đã phê duyệt Đề án xây dựng thôn Cốc Pảng - khu trung tâm xã thành Làng văn hóa du lịch tiêu biểu gắn với phát triển dược liệu. Tháng 7/2021, HĐND tỉnh Hà Giang đã ban hành Nghị quyết thông qua nhiệm vụ Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch xã Du Già, huyện Yên Minh với quy mô trên 6.923ha. Nghị quyết xác định mục tiêu phát triển xã Du Già theo hướng: Công viên hạt nhân - Công viên Du Già; Khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng; Khu đô thị du lịch; Trung tâm dược liệu, chăm sóc sức khỏe; Khu trang trại nghỉ dưỡng kết hợp homestay đặc sắc, đồng thời bảo tồn và khai thác có hiệu quả các giá trị đặc sắc về cảnh quan thiên nhiên, môi trường sinh thái, bản sắc văn hóa dân tộc theo hướng bền vững.

Theo thống kê của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Giang, năm 2019 lượng khách du lịch đến với Du Già đạt trên 36 nghìn lượt, trong đó trên 90% là khách quốc tế. Từ đầu năm 2022, hoạt động du lịch ở Du Già dần khôi phục, tuy lượng khách du lịch đến chưa cao như trước thời điểm diễn ra dịch bệnh nhưng đã có những tín hiệu tích cực.

Một số thách thức và nhiệm vụ đặt ra nhằm phát triển DLCĐ ở Du Già

Nhân lực làm du lịch ở Du Già chủ yếu là người dân địa phương, phần lớn mới chỉ đủ năng lực phục vụ nhu cầu ăn, nghỉ của du khách, chưa có nhiều người đủ khả năng làm hướng dẫn viên giới thiệu bản sắc văn hóa, nét đẹp của địa phương.

Du Già có khí hậu mát mẻ, diện tích che phủ rừng lớn nên có môi trường sinh thái tốt. Tuy nhiên, việc phát triển nóng du lịch những năm gần đây khiến lượng rác thải tăng cao, trong khi chưa có phương tiện xử lý rác thải đảm bảo tiêu chuẩn; hệ thống tiêu, thoát nước chưa được đầu tư nên mỗi khi trời mưa nước chảy tràn ra đường gây bất tiện cho sinh hoạt, đi lại và gây mất mỹ quan.

Hiện nay, các cơ sở lưu trú ở Du Già còn ít và chưa đáp ứng được đa dạng nhu cầu lưu trú của du khách. Tại một số cơ sở, các công trình phụ trợ như bếp, nhà vệ sinh, khu sinh hoạt cộng đồng chưa đảm bảo phục vụ khách.

Để DLCĐ ở Du Già phát triển mạnh hơn nữa trong thời gian tới, thiết nghĩ chính quyền địa phương, cơ quan quản lý du lịch, cộng đồng người dân và những doanh nghiệp kinh doanh du lịch tại Du Già cần phối hợp chặt chẽ để triển khai một số nhiệm vụ, gồm:

Sớm hoàn thiện các quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết phát triển du lịch ở Du Già. Trong đó thống nhất quan điểm phát triển du lịch tại Du Già theo hướng cộng đồng, sinh thái, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, kiến trúc của người dân địa phương;

Tăng cường tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho những người làm du lịch ở Du Già, trong đó tăng cường đào tạo về ngoại ngữ giao tiếp cho người dân trực tiếp phục vụ khách, bởi chủ yếu khách du lịch đến Du Già là khách quốc tế;

Quản lý chặt chẽ về xây dựng và đầu tư xây dựng hạ tầng du lịch để không làm ảnh hưởng tới cảnh quan, môi trường, tiềm năng du lịch của địa phương; có giải pháp kỹ thuật giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm;

Có giải pháp khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp có năng lực đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch, đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ du lịch trên địa bàn;

Xây dựng thêm các tour du lịch trải nghiệm Vườn quốc gia Du Già gắn với bảo tồn, bảo vệ hệ thống động, thực vật rừng; khai thác hệ thống thác nước, sông, hang động, vách đá suối vào các hoạt động leo núi, chèo thuyền…

Nguyễn Thị Thu Hoài

(Tạp chí Du lịch tháng 7/2022)