Xây dựng thương hiệu du lịch Điện Biên

Bàn về phát triển sản phẩm du lịch Điện Biên Phủ

Phát triển du lịch dựa trên các giá trị của khu di tích lịch sử Điện Biên Phủ là một trong các lựa chọn tốt nhất nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành Du lịch Điện Biên xét cả trong hiện tại và tương lai. Tuy nhiên, phát huy giá trị của khu di tích chiến trường Điện Biên Phủ để tạo ra đặc trưng mang thương hiệu Điện Biên trong giai đoạn hiện nay thì thuận lợi có nhiều nhưng khó khăn và thách thức cũng không ít.

Về thuận lợi, có thể nói “nguyên liệu” cốt lõi độc nhất vô nhị để tạo thương hiệu Du lịch Điện Biên là tiếng vang chấn động địa cầu của chiến thắng Điện Biên Phủ. Khu du lịch Điện Biên Phủ - Pá Khoang là trong 12 khu du lịch quốc gia trong vùng du lịch Trung du và miền núi Bắc Bộ. Các “nguyên liệu cốt lõi” để tạo ra dịch vụ du lịch bao gồm: quần thể di tích sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ,  hồ Pá Khoang,  các di tích nổi bật của chiến trường Điện Biên Phủ là: đồi A1 cùng với nghĩa trang liệt sỹ, C1, C2, D1, cứ điểm Hồng Cúm, Him Lam, đồi Độc Lập, cầu và sân bay Mường Thanh, hầm chỉ huy của tướng Dờ Catri… 

Bên cạnh đó, Du lịch Điện Biên có khả năng kết hợp giữa du lịch quốc tế và du lịch nội địa. Khả năng kết hợp này được thể hiện cả trên hai phương diện cung và cầu du lịch. Về phương diện cung, Điện Biên Phủ từ xưa đã là nơi giao lưu văn hóa và kinh tế của các dân tộc vùng biên ải Việt - Lào - Trung, là nơi có khu du lịch quốc gia Điện Biên Phủ – Pá Khoang, cửa khẩu quốc tế Tây Trang...  Đây là một trong những điều kiện tốt nhất để kết hợp/nối tour quốc tế và nội địa.  Về phương diện cầu, sự kết hợp này đáp ứng đúng mong muốn của khách khi chọn Điện Biên Phủ là một điểm đến chính trong chuyến đi của họ.

Thị trường khách về du lịch Điện Biên không giới hạn quy mô cũng là một thuận lợi. Thị truờng khách ở các nước phát triển (thị trường quốc tế) trình độ dân trí cao, nhu cầu du lịch văn hóa đến các nơi có sự khác biệt nền văn hóa với họ như Điện Biên Phủ là xu hướng của du lịch lựa chọn. Mặt khác, chiến thắng Điện Biên Phủ cùng với tên tuổi Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp đã là sự ngưỡng mộ của nhân dân nhiều nước trên thế giới đặc biệt là các nước châu Phi, Mỹ La Tinh. Thị trường khách ở các thành phố lớn, các khu công nghiệp và dịch vụ, các cơ sở nghiên cứu khoa học, giáo dục và đào tạo trong cả nước (thị trường nội địa). Trong đó thị trường khách là học sinh sinh viên các cơ sở đào tạo ở các tỉnh phía Bắc đối với di tích lịch sử chiến thắng Điện Biên Phủ là rất lớn. Để giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn ăn quả nhớ kẻ trồng cây, hình thức tham quan du lịch thường được các cơ sở đào tạo, các tổ chức chính trị xã hội trong hệ thống chính trị - xã hội ở Việt Nam lựa chọn. 

Bên cạnh những thuận lợi, Du lịch Điện Biên còn gặp không ít khó khăn. Hiện nay, công tác bảo tồn, trùng tu và tôn tạo các điểm di tích tại quần thể di tích chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã và đang và sẽ là vấn đề lớn nhất. Một mặt là do thiên tai, sạt lở đất, tác động của môi trương... làm cho các hạng mục công trình ngoài trời nhanh bị hư hỏng, các điểm di tích bị biến dạng. Mặt khác là do con người. Xuất phát từ lợi ích trước mắt hoặc thiếu trách nhiệm, một bộ phận cư dân đã xâm lấn di tích, làm biến đổi các yếu tố căn bản, cốt lõi trong quá trình tôn tạo các di tích.  Hoạt động quản lý của các bên liên quan chưa có sự phối kết hợp đồng bộ, chức năng nhiệm vụ không rõ ràng.

Ngoài ra, xuất phát điểm của Du lịch Điện Biên còn thấp so với du lịch của nhiều nơi trong vùng. Vốn đầu tư phát triển du lịch còn thiếu, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật, nguồn nhân lực phục vụ du lịch chưa đáp ứng yêu cầu của phát triển du lịch. Hơn thế nữa, kinh tế  Điện Biên đang gặp nhiều khó khăn chưa tạo ra thế và lực cho phát triển du lịch nhanh và bền vững. Vì vậy, thị phần du lịch của Điện Biên chỉ chiếm khoảng 0,2% trong tổng khách du lịch nội địa và quốc tế của cả nước trong những năm gần đây.

Cần tạo ra chuỗi sản phẩm, dịch vụ chất lượng

Để thúc đẩy Du lịch Điện Biên phát triển, thiết nghĩ cần thực hiện đồng bộ những việc cần làm sau:

Thứ nhất, ngành Ngoại giao, Công an, Hải quan, Biên phòng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ cần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khách du lịch quốc tế. Xây dựng quy trình phục vụ, thông báo công khai, rõ ràng minh bạch kịp thời các văn bản quản lý, thủ tục hành chính có liên quan đến khách du lịch và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp du lịch, luôn luôn thể hiện thái độ vui vẻ, lịch sự, tôn trọng và hiếu khách. Trong khuôn khổ của pháp luật  tạo điều kiện thuận lợi và dễ dàng nhất cho khách xuất nhập cảnh tại cửa khẩu Tây Trang. Các ngành bưu điện, giao thông, điện, nước, văn hóa thể thao... cần tạo ra cơ chế hoạt động phối hợp nhịp nhàng dựa trên lợi ích kinh tế với ngành du lịch để tạo động lực thúc đẩy phát triển du lịch của  Điện Biên.

Thứ hai, cần thực hiện marketing nội bộ. Ban Quản lý quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ chọn một công ty du lịch ở TP. Điện Điện Biên tổ chức chương trình tham quan hiện có tại các di tích mà đối tượng khách là đại diện CBCNVC, học sinh - sinh viên của TP. Điện Biên. Sau thực hiện lấy phiếu đánh giá mức độ hài lòng của chính các vị khách này để cải tiến hoàn thiện sản phẩm. 

Thứ ba, căn cứ vào đặc điểm tiêu dùng của các thị trường mục tiêu, lựa chọn các giá trị đặc biệt của từng điểm di tích trong quần thể di tích để tạo ra thành phần cốt lõi trong dòng sản phẩm du lịch của Điện Biên phù hợp với mong muốn của từng đoạn thị trường. Kinh doanh sản phẩm du lịch Điện Biên Phủ cần định hướng vào du lịch lựa chọn, tránh du lịch đại trà. Chất lượng phục vụ, tấm lòng mến khách là rất quan trọng. Đào tạo nguồn nhân lực để kinh doanh sản phẩm du lịch  Điện Biên  trước tiên là tập trung vào các chuyên môn như cán bộ quản lý, điều hành, hướng dẫn tại các điểm di tích. Chỉ có đội ngũ hướng dẫn/thuyết minh viên nắm vững lịch sử  chiến thắng Điện Biên Phủ có kỹ năng thuyết minh lôi cuốn, có thái độ say mê với công việc và nhiệt tâm với khách thì lúc đó các giá trị của di tích mới được phát huy. 

Thứ tư, phòng đón tiếp tại các điểm tham quan phải lịch sự, an toàn, sạch sẽ và tiện nghi, chỉ dẫn rõ ràng theo chuẩn mực quốc tế như nước uống, nhà vệ sinh, bãi đậu xe. Giờ mở cửa tham quan tại các di tích nên kéo dài hơn vào mùa hè và các ngày lễ. Giới thiệu tại trung tâm tiếp đón và trình bày tổng quan về di tích, bao gồm: đón khách, cung cấp các tài liệu ấn phẩm như tập gấp, sách  hướng dẫn, sách khác, bản đồ, sơ đồ. Trong các di tích phải có đầy đủ các biển báo chỉ đường, các khu chức năng, an toàn, biển báo khẩn cấp, các vật trưng bày, phương tiện nghe nhìn, thuyết minh viên của di tích, nhà quản lý tour, các dịch vụ vận chuyển, bãi đậu xe. Ngoài ngôn ngữ tiếng Việt phải dùng ngôn ngữ mang tính thông dụng khác như tiếng Anh, Pháp, Nga, Tây Ban Nha và Trung Quốc.  

Thứ năm, du khách cần được cung cấp nhiều loại dịch vụ lưu trú: khách sạn, nhà khách, nhà tập thể. Các cơ sở cung ứng loại dịch vụ này phải được các nhà quy hoạch cân nhắc cẩn thận.  Đối với  cơ sở cung ứng các dịch vụ này cần thiết kế, kiến trúc và trang trí nội thất theo đặc điểm kiến trúc tổng thể của khu vực có di tích. Thực đơn phản ánh văn hóa ẩm thực truyền thống của người  Điện Biên. Nhân viên phục vụ mang trang phục truyền thống thể hiện những nét đặc sắc của di sản trong từng giai đoạn lịch sử nhất định. Các nhà cung ứng dịch vụ này phải ký kết bản hợp đồng toàn diện (giờ hoạt động, thực đơn, đồ dùng, dụng cụ phục vụ, đồ đạc và trang trí, khả năng sử dụng tiện nghi của nhà quản lý di tích, tuân thủ các quy định vệ sinh an toàn thực phẩm, giá cả... với Ban Quản lý di  tích. 

Thứ sáu, tổ chức tốt các dịch vụ y tế và cấp cứu, dịch vụ  điện thoại công cộng , bưu chính, dịch vụ thu gom, dọn và xử lý rác thải, dịch vụ bán lẻ thương mại, bán vé vào cổng. Các quy định về chụp ảnh, quay phim của khách, các quy định với những người hành nghề chụp ảnh quay phim tại di tích phải rõ ràng.  Cần quan tâm đến dịch vụ cho khách đặc biệt, vật dụng đặc biệt cho khách khiếm thị.

Để tạo ra chuỗi sản phẩm du lịch đạt chất lượng chuẩn, Ban chỉ đạo phát triển du lịch của tỉnh Điện Biên là tổng chỉ huy và xây dựng chuẩn cho từng thành phần tham gia vào hoạt động cung cấp sản phẩm du lịch. Sản phẩm du lịch mang bản sắc Điện Biên chính là sự bảo tồn và khai thác tối ưu giá trị của các điểm di tích trong quần thể di tích chiến trường Điện Biên Phủ. 

PGS. TS. Nguyễn Văn Mạnh

(Tạp chí Du lịch)