Tư duy ứng xử mới với vấn đề biến đổi khí hậu
Trái đất đang đối diện với những thách thức lớn của biến đổi khí hậu toàn cầu. Các biểu hiện của nó ngày càng dày hơn, các hiện tượng thiên tai như động đất, sóng thần, bão, lụt đang xảy ra thường xuyên hơn, ảnh hưởng trực tiếp tới mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội. Cộng đồng quốc tế, đặc biệt là những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất (trong đó có Việt Nam) đang nỗ lực nghiên cứu, tìm kiếm những giải pháp ứng phó với xu hướng dường như rất khó tránh khỏi này của tự nhiên.
Du lịch là một ngành kinh tế gắn bó mật thiết với môi trường tự nhiên, đã và đang chịu những ảnh hưởng trực diện của các diễn biến thời tiết bất thường. Nhiều tour du lịch đã bị hủy, nhiều du khách bị mắc kẹt do mưa, bão, lũ, lụt…, các hoạt động du lịch bị ngưng trệ, doanh thu bị thất thoát, hình ảnh du lịch quốc gia bị ảnh hưởng. Trong bối cảnh đó, thái độ ứng xử của chúng ta sẽ như thế nào? Phải chăng hủy tour, “nhốt” du khách trong các khách sạn, chờ đợi là cách duy nhất?...
Dự án: “Phát triển sản phẩm du lịch từ mưa, bão, lụt tại miền Trung” do TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh (Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch bền vững) chủ trì đã ra đời trong bối cảnh như vậy. Dự án tập hợp một đội ngũ các nhà khoa học trẻ giàu tâm huyết và đam mê sáng tạo. Họ đã đề xuất một lối ứng xử hoàn toàn mới với các vấn đề của thiên tai và biến đổi khí hậu. Thay vì hoảng sợ, họ dám đối diện, thay vì chờ đợi, họ dám mạnh dạn khai thác những yếu tố bất lợi của tự nhiên để biến chúng thành những sản phẩm du lịch đặc biệt, với mong muốn mang lại cho du khách những trải nghiệm mới đầy hào hứng, khơi dậy những cảm xúc sâu thẳm đầy tính nhân văn và ý thức chia sẻ trách nhiệm đối với cộng đồng trong những ngày mưa, bão, lũ. Doanh thu của du lịch cũng từ đó sẽ được cải thiện lên rất nhiều. Trên thực tế, tại ba thành phố Huế, Đà Nẵng, Hội An, mùa cao điểm của khách du lịch nước ngoài cũng là mùa mưa, bão, lụt. Nếu tận dụng được lợi thế này, đồng thời có sản phẩm du lịch thích ứng với diễn biến thời tiết thì doanh thu sẽ rất cao.
Mưa Huế, nét độc đáo của Cố đô
Đối với xứ Huế, mưa là nguồn cảm hứng vô tận của rất nhiều thi nhân, thi ca. Mưa Huế dai dẳng rả rích, dìu dịu, lâm thâm trùm lên cả 4 mùa của xứ sở này.
Với cách nhìn thông thường, mưa Huế là một hiện tượng thiên nhiên rất bất lợi cho việc tổ chức các hoạt động du lịch. Vào mùa mưa - lụt, các hoạt động du lịch tại Huế hầu như bị ngừng trệ vì vậy số lượng khách đến Huế cũng bị suy giảm nghiêm trọng, gây thất thu nhiều cho Du lịch Huế. Tuy nhiên, nếu nhìn mưa Huế dưới những khía cạnh khác, sẽ thấy rất nhiều giá trị tiềm ẩn mà từ trước đến nay chúng ta vẫn còn chưa khai thác.
Nhiều loại hình nghệ thuật có thể trở thành sản phẩm du lịch trong khung cảnh trời mưa ở Huế. Thưởng trà cung đình Huế, chơi và nghe đàn chủ đề mưa, ngắm mưa, thiền mưa, thưởng thức các món ăn Huế ngày mưa, tự làm đồ lưu niệm trong thời gian mưa lụt... Bên cạnh đó, các sản phẩm du lịch ngoài trời như xem múa rối nước, đua xe và lội nước trong ngày lụt, thả đèn hoa đăng, bơi thuyền, câu cá... cũng được kỳ vọng sẽ thu hút được đối tượng khách là thanh, thiếu niên thích khám phá, mạo hiểm.
Lụt Hội An, một góc nhìn mới mẻ về di sản
Một ý tưởng khá thú vị khác là xây dựng sản phẩm du lịch từ hiện tượng lũ, lụt. Đây là một trong những trở ngại của thiên nhiên mà hầu như năm nào phố cổ Hội An cũng phải chịu đựng vài ba lần. Thế nhưng, lụt Hội An không nguy hiểm như các địa phương khác và người dân Hội An đã quen sống chung với lụt từ rất lâu rồi. Những ngày lụt ở Hội An có không ít du khách bỏ ra nhiều tiền để thuê thuyền xuôi theo dòng nước, loanh quanh trong phố cổ, chụp hình những mái nhà rêu phong chìm trong biển nước, khám phá đời sống cư dân Hội An mùa nước lũ.
Được ngắm cảnh quan tổng thể của mái nhà cổ Hội An khi nước lũ dâng cao, đi thuyền tham quan các ngõ ngách quanh co của Hội An, dừng chân ở quán cà phê trên tầng 2 của các ngôi nhà cổ để thưởng thức những loại hình nghệ thuật từ mưa sẽ là một tuyến du lịch đặc thù trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Với nhiều du khách và cả nhiếp ảnh gia, lũ lụt là cơ hội để họ tiếp cận, quan sát và tìm hiểu các giá trị kiến trúc, nghệ thuật của tầng 2, tầng 3 và tầng mái của các ngôi nhà cổ.
Bên cạnh đó, các sản phẩm du lịch như xem múa rối nước, đua xe và lội nước trong ngày lụt, thả đèn hoa đăng, bơi thuyền, câu cá... cũng được kỳ vọng sẽ thu hút được đối tượng khách là thanh, thiếu niên thích khám phá, mạo hiểm.
Bão Đà Nẵng, cơ hội để chia sẻ và trải nghiệm
Đối với khách du lịch hiện đại, sản phẩm du lịch không đơn thuần là các dịch vụ vui chơi giải trí hoặc tham quan trong một tour du lịch định sẵn. Hơn thế nhiều, họ mong có được những trải nghiệm sâu sắc trong chuyến đi. Những yếu tố bất ngờ trong trong chuyến đi như: mưa, bão, lụt luôn tạo cho họ cảm xúc rất mạnh, những giá trị nhân văn khi chứng kiến mất mát của người dân tại điểm đến. Chính vì vậy, loại hình du lịch trách nhiệm và du lịch mạo hiểm đang phát triển nhanh tại các nước phát triển.
Du lịch trách nhiệm và du lịch mạo hiểm sẽ là hai loại hình du lịch đặc trưng cho Đà Nẵng khi dự án "Công viên bão Đà Nẵng" được triển khai. Hoạt động ngoài trời như: cứu trợ, thăm hỏi người dân vùng bão cùng các hoạt động trong nhà như chiếu phim 3D, dựng mô hình ảo, tạo bối cảnh về bão, sét và các hiện tượng thiên nhiên dưới góc nhìn khoa học... sẽ trở thành thương hiệu và bản sắc của Du lịch Đà Nẵng.
Hy vọng ý tưởng nhanh chóng thành hiện thực
Ý tưởng đột phá của dự án đã nhận được sự quan tâm của những nhà quản lý du lịch và các công ty du lịch tại những vùng thường xuyên có mưa, bão, lụt. Quan điểm phát triển của dự án đã tạo sự lạc quan cho người dân trong chống chọi với thiên nhiên, tạo tinh thần mới trong đối phó với biến đổi khí hậu.
Cho dù còn một số ý kiến khác nhau, nhưng cuối cùng đều nhận định thống nhất: các ý tưởng đưa ra rất sáng tạo, có cơ sở lý luận và thực tế khá vững chắc. Hy vọng rằng, những ý tưởng đó sẽ vận dụng được vào thực tế cuộc sống!
TS. KTS. Nguyễn Thu Hạnh