Theo người dân địa phương, xưa kia trong động có rất nhiều hổ dữ sinh sống nên người dân tộc Tày mới đặt tên động là Ngườm Ngao (có nghĩa là Động Hổ).
Theo các tài liệu nghiên cứu, động Ngườm Ngao phát triển trong đá vôi chứa nhiều hóa thạch san hô do được hình thành ở vùng biển cách ngày nay khoảng 400 triệu năm, xung quanh động là địa hình karst. Chính vì vậy, nhũ đá có màu khác hẳn với những hang động ở địa phương khác bởi lượng canxi pha nhiều tạp chất. Tổng chiều dài của động khoảng gần 3.000 m với 3 cửa chính nằm ở 3 hướng khác nhau là Ngườm Ngao, Ngườm Lồm, Ngườm Bản Thuôn.
Mặc dù ở thời điểm hiện tại, Cao Bẳng mới chỉ khai thác được khoảng 1km cho du khách tham quan thưởng ngoạn, nhưng động Ngườm Ngao được đánh giá là một trong số những hang động đẹp của cả nước. Nhiều du khách đến thăm động cho rằng không ghé thác Bản Giốc – thăm động Ngườm Ngao coi như chưa đến Cao Bằng.
Quả vậy, bước vào động, ta như lạc vào một thế giới kỳ ảo. Cảm giác mát mẻ đầy sảng khoái trong không gian sinh động của nhũ đá với những hình thù kỳ dị, được kết hợp với hệ thống chiếu sáng dịu nhẹ khiến sự lung linh huyền ảo tăng lên bội phần. Không ít du khách ồ lên đầy kinh ngạc trước những dải thạch nhũ từ trên vòm đá cao rủ xuống. Những khối đá vô tri cho phép trí tưởng tượng của con người thỏa sức bay bổng, phiêu du.
Hai điểm “hút” du khách chụp ảnh đông nhất là đài sen úp ngược và cột đá cô đơn. Không chỉ đẹp đến mê mẩn, mà sự tích về điểm “check in đệ nhất Ngườm Ngao” cũng thú vị không kém. Chuyện kể rằng ngày xưa có một vị phật ngồi trên đài sen tu mãi mà không thành chính quả, vì quá buồn chán, phẫn chí nên ngài đã úp ngược đài sen xuống, còn mình thì biến thành cột đá đứng bên cạnh. Nếu như hứng được những giọt nước từ bàn tay Phật rớt xuống, bạn xoa lên mặt sẽ gặp được nhiều điều may mắn…
Càng đi sâu vào trong lòng động, vẻ đẹp càng lung linh, quyến rũ. Nhiều ngóc ngách chỉ một người đi lọt, hay có đoạn nhũ đá từ trần hang đột ngột chắn ngang lối đi, phải cúi gập người mới qua được.Vô số nhũ thạch, măng đá mang hình thù khác lạ khiến du khách thêm mê mẩn.Trong lòng động có chỗ nước ngập khá sâu, tiếng nước chảy róc rách tạo nên điệu nhạc nước khá vui tai.
Một điều khá đặc biệt là phía cuối động có khe hở thông lên trời, vì vậy vào sâu tận cùng các ngóc ngách cũng không lo thiếu dưỡng khí.
Một số hình ảnh được Tạp chí Điện tử Du lịch ghi trong động Ngườm Ngao trong chuyến khảo sát do Hiệp hội Du lịch Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh Hà Giang; Cao Bằng tổ chức mới đây:
Việt Hùng