Hội nghị Cấp cao Toàn cầu của UNWTO về Du lịch Cộng đồng

Hội nghị thu hút sự tham gia của khoảng 200 đại biểu đến từ Bộ quản lý du lịch, Cơ quan du lịch quốc gia các nước thành viên UNWTO, các tổ chức quốc tế, chuyên gia đầu ngành du lịch và các doanh nghiệp, cơ sở đào tạo du lịch của nhiều quốc gia. Hội nghị được tổ chức trong hai ngày 15 -16/6/2022, bao gồm phiên khai mạc, phát biểu đề dẫn và phiên thảo luận cấp cao ngày 15/6/2022; các hội thảo chuyên đề về du lịch ẩm thực, du lịch nông nghiệp và du lịch cộng đồng ngày 16/6/2022.

Phát biểu tại Phiên Khai mạc, ông Zurab Pololikashvili, Tổng Thư ký UNWTO đánh giá cao nỗ lực của Maldives trong việc ban hành các chính sách mở cửa quyết liệt và đưa ra hành động cụ thể nhằm khôi phục hiệu quả ngành du lịch. Maldives là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới mở cửa lại đón khách du lịch từ giữa tháng 7/2020. Trong năm 2021, quốc gia này đã đón 1,3 triệu lượt khách quốc tế, gần như quay trở lại con số trước đại dịch và là mức cao nhất trong toàn bộ khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tổng Thư ký nhận định Hội nghị được tổ chức vào thời điểm quan trọng khi các thị trường nguồn khách trọng điểm dần mở cửa và các hạn chế đi lại đang được dỡ bỏ. Nhu cầu đi du lịch bị dồn nén trong hai năm vừa qua đang được giải phóng và sẽ mang đến nhiều cơ hội cũng như thách thức lớn, đòi hỏi ngành du lịch toàn cầu chuẩn bị sẵn sàng cho mọi trường hợp có thể xảy đến. Khẳng định du lịch cần được khai thác để mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương, ông Pololikashvili cho biết ưu tiên của UNWTO là đảm bảo cộng đồng được hưởng lợi và trao quyền. Hội nghị Cấp cao Toàn cầu của UNWTO lần này sẽ là dịp để các cơ quan nhà nước, các chuyên gia, doanh nghiệp và cộng đồng cùng chia sẻ quan điểm về việc đẩy mạnh đa dạng hóa sản phẩm du lịch; chia sẻ lợi ích đồng đều giữa các bên tham gia; trao quyền cho cộng đồng địa phương và đưa cộng đồng thành một nhân tố quan trọng trong quá trình đưa ra các quyết định.

Phát biểu chào mừng tại Hội nghị, ông Faisal Naseem, Phó Tổng thống nước Cộng hòa Maldives cho biết: Năm 2022 kỷ niệm 50 năm thành lập ngành du lịch Maldives, nhân dịp này ông Naseem đã điểm lại lịch sử ngành du lịch Maldives và những nỗ lực của thế hệ tiên phong đi trước trong việc cách mạng hóa nền kinh tế và phát triển Maldives trở thành một thương hiệu du lịch nghỉ dưỡng uy tín trên toàn thế giới. Nhằm thúc đẩy du lịch, chỉ từ năm 2019 đến nay, Chính phủ Maldives đã đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng và cấp phép hoạt động cho 426 cơ sở lưu trú du lịch mới trên cả nước, công suất hơn 14.000 giường; hiện có 107 khu nghỉ dưỡng đang được xây dựng và dự kiến 22 khu nghỉ dưỡng sẽ khai trương từ nay đến cuối năm 2023. Maldives là một trong những quốc gia có ngành du lịch phục hồi nhanh chóng sau đại dịch, tuy nhiên còn đối mặt nhiều thách thức trong công cuộc bảo vệ môi trường, đổi mới và chuyển đổi số, đảm bảo bình đẳng và công bằng lợi ích cho các bên tham gia trong ngành du lịch… Định hướng của Maldives là phát triển trở thành một điểm đến du lịch dễ tiếp cận hơn, công bằng về lợi ích và thân thiện với môi trường, nhằm đảm bảo du lịch trở lại mạnh mẽ, tiếp tục đóng vai trò là ngành kinh tế tạo ra việc làm tốt, thu nhập ổn định và bảo vệ di sản văn hóa, thiên nhiên quốc gia.

Giáo sư Jafar Jafari, Biên tập viên sáng lập Biên niên sử Nghiên cứu Du lịch (Annals of Tourism Research) là diễn giả chính phát biểu cho Hội nghị. Theo ông Jafari, sau đại dịch, góc nhìn đối với ngành du lịch đã có nhiều thay đổi: Chất lượng được đề cao hơn số lượng, nhóm nhỏ tốt hơn các nhóm lớn, du lịch cộng đồng là lựa chọn thân thiện với biến đổi khí hậu, du lịch dưới sức chứa tốt hơn du lịch quá tải, du lịch cộng đồng phải là tổng hòa của sức khoẻ, sung túc và hạnh phúc cho cả cộng đồng và khách du lịch, từ đó ông rút ra nhận định “Một nơi đáng sống sẽ là một nơi đáng để đi du lịch”. Đại dịch đã tác động mạnh mẽ đến ngành du lịch, tuy nhiên tất cả những điều tiêu cực luôn tiềm tàng mặt tích cực: COVID-19 đã làm nổi bật tầm quan trọng và giá trị đích thực của ngành du lịch, khiến các Chính phủ nhận thức được du lịch là một ngành công nghiệp lớn có động lực phát triển kinh tế xã hội mang tính toàn cầu. Ví dụ điển hình cho thấy tiếng nói của ngành du lịch đã được quan tâm hơn khi Liên hợp quốc tổ chức phiên thảo luận chuyên đề về “Du lịch và vai trò quan trọng trong phục hồi và tăng trưởng bao trùm” ngày 04/5/2022; hay Hoa Kỳ mới đây đã loại bỏ yêu cầu test COVID-19 khi nhập cảnh từ ngày 12/6/2022, trước những đề xuất mạnh mẽ của cộng đồng doanh nghiệp du lịch.

Tổng kết từ nhiều nghiên cứu và hội thảo về du lịch, ông Jafari đưa ra những chữ “S” về ngành du lịch sau đại dịch, đó là: Safety - an toàn, Security - an ninh, Sanitation - vệ sinh, Service - dịch vụ, Sympathy - đồng cảm, Small - nhỏ, đơn giản, Sustainability - bền vững. Nhiều bài học đã được rút ra từ đại dịch, ảnh hưởng và làm thay đổi hầu hết các sản phẩm du lịch. Đây là thời điểm thích hợp để làm mới sản phẩm du lịch và xúc tiến các sản phẩm ngách dành cho nhóm nhỏ du khách trở nên phổ biến hơn, như du lịch ẩm thực, du lịch y tế/chăm sóc sức khoẻ/spa, du lịch xe đạp, du lịch âm nhạc/yoga, du lịch nông nghiệp/trang trại/làng, du lịch dành cho lứa cao tuổi… Ông Safari nhấn mạnh “slow tourism” - du lịch chậm như một giải pháp được quan tâm trở lại sau đại dịch nhằm nâng cao chất lượng du lịch và kéo dài thời gian lưu trú của du khách. Một số biện pháp khác được gợi ý để phục hồi ngành du lịch và phát triển du lịch cộng đồng có thể kể đến: chú trọng sự hiếu khách của ngành du lịch - điều đã khá mai một sau đại dịch; lắng nghe ý kiến của cộng đồng địa phương; xác định sức chứa của điểm đến để quản trị hiệu quả việc quá tải du lịch; xây dựng mạng lưới các bên liên quan trong ngành; tập trung vào chất lượng thay vì số lượng khách đến; chú trọng đến sự hài lòng của cộng đồng địa phương ngang với sự hài lòng của du khách để ngành du lịch cân đối được lợi ích của cả hai phía.

Cũng tại Hội nghị, một số Bộ trưởng Du lịch, tổ chức quốc tế đã tham gia Phiên thảo luận cấp cao về du lịch cộng đồng để cùng chia sẻ về các xu hướng mới sau đại dịch và các yếu tố cần thiết phát triển cộng đồng thịnh vượng, đồng thời bảo vệ được các lợi ích và giá trị của địa phương. Malaysia nhấn mạnh tầm quan trọng của đào tạo năng lực để người dân địa phương trở thành những “người kể chuyện” và có các chính sách phù hợp khuyến khích người trẻ tuổi ở lại địa phương và tham gia vào ngành du lịch, thay vì dịch chuyển tới các thành phố lớn. Đối với Nicaragua, du lịch là ngành quan trọng để xóa đói giảm nghèo, nâng cao mức sống của người dân và góp phần bảo tồn bản sắc, văn hóa và di sản địa phương; vì vậy Chính phủ nước này ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển du lịch và nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của du lịch, tạo điều kiện cho cộng đồng địa phương tiếp cận với tài chính và đầu tư, được đào tạo về công nghệ và quảng bá số. Indonesia tập trung vào các chương trình cấp chứng nhận bền vững môi trường cho doanh nghiệp và điểm đến du lịch cộng đồng, thời gian gần đây tăng cường đào tạo cho cộng đồng về các quy trình, thủ tục mới đảm bảo an toàn sức khoẻ trước đại dịch COVID-19. Gambia đặt trọng tâm vào phát triển cơ sở hạ tầng, thu hút đầu tư, đào tạo nguồn nhân lực và đặc biệt mở các văn phòng quản lý du lịch tại các vùng trên cả nước. Maldives nổi tiếng về du lịch nghỉ dưỡng đắt đỏ và sang trọng, vì vậy việc thay đổi chiến lược quảng bá để hướng tới nhiều đối tượng khách cho phân khúc du lịch cộng đồng còn nhiều thách thức; tuy nhiên theo xu hướng chung của giới trẻ mong muốn di chuyển và khám phá nhiều hơn, hiện nay các mô hình du lịch cộng đồng và homestay đang dần được triển khai tại nước này. Timor Leste trước mắt đang trong giai đoạn đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực địa phương, tuyên truyền về lợi ích của du lịch cộng đồng và thuyết phục người dân ủng hộ, tham gia vào hoạt động du lịch.

Trong khuôn khổ Hội nghị, ba hội thảo chuyên đề về Du lịch Ẩm thực, Du lịch Nông nghiệp và Du lịch Cộng đồng của UNWTO sẽ tiếp tục được tổ chức tại Maldives vào ngày 16/6/2022.

Tố Linh – Vụ Hợp tác quốc tế TCDL