Coi truyền thống văn hóa - lịch sử là một nguồn lực, đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho phát triển

Tại buổi làm việc, lãnh đạo Bộ VHTTDL đã báo cáo Thủ tướng Phạm Minh Chính về các lĩnh vực quản lý hoạt động của ngành, lãnh đạo Bộ cho biết: Thời gian vừa qua, một số lĩnh vực VHTTDL đã có những tiến bộ toàn diện, vững chắc. Sức mạnh đại đoàn kết dân tộc được thể hiện, kết tinh, lan toả qua các hoạt động VHTTDL. Ngành Du lịch có bước tiến ngoạn mục. Mặc dù vậy, vẫn còn các hiện tượng lệch chuẩn, biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống khiến người làm văn hóa phải băn khoăn, suy nghĩ; hiệu quả hoạt động của hệ thống thiết chế văn hoá cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu của cuộc sống. Việc lan toả những giá trị văn hoá, truyền thống tốt đẹp của dân tộc không phải chỉ là việc của ngành văn hoá mà rất cần sự chung tay, vào cuộc của các bộ, ngành, chính quyền địa phương, toàn xã hội và từng người dân.

Phát biểu tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: thể chế quản lý chưa theo kịp và chưa đáp ứng yêu cầu phát triển; việc thực thi nhiều quy định của pháp luật liên quan đến văn hóa còn lúng túng; việc xây dựng một số cơ chế, chính sách khuyến khích xã hội hóa còn chậm, một số chính sách đã ban hành khó áp dụng, vận dụng trong thực tiễn... Bên cạnh đó, tư duy quản lý VHTTDL chưa theo kịp sự phát triển của xã hội, các cơ quan quản lý vẫn còn ôm đồm, bị sa đà vào các hoạt động cụ thể, các công việc sự vụ, phong trào mà chưa thực sự phát huy được đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước để phát huy vai trò của xã hội, của cộng đồng, doanh nghiệp và các hiệp hội nghề nghiệp. Sự tách bạch giữa quản lý nhà nước và hoạt động tác nghiệp chưa rõ.

Tham dự buổi làm việc, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhận định: nhìn trong ngắn hạn, các hoạt động văn hoá nói chung, văn học nghệ thuật nói riêng không đóng góp trực tiếp về kinh tế nhưng lâu dài sẽ gián tiếp thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành kinh tế khác như du lịch. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, Bộ VHTTDL phải mạnh dạn thay đổi tư duy trong quản lý mới có thể tạo đột phá, đáp ứng được yêu cầu, kỳ vọng của nhân dân, trước hết trong lĩnh vực bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hoá, lịch sử, nhất là những di tích, di sản cấp đặc biệt, cấp quốc gia. Đồng bộ cơ chế, kinh phí đặt hàng, sáng tác, phổ biến các tác phẩm văn hoá, nghệ thuật trên tất cả các lĩnh vực. Đồng thời, Bộ VHTTDL cần khẩn trương xử lý dứt điểm một số vấn đề như cổ phần hoá Hãng Phim truyện Việt Nam; xây dựng bộ tiêu chí quy định rõ những hành vi, thái độ ứng xử bị coi là phản cảm, phản văn hoá trong cuộc sống hằng ngày cũng như lễ hội; rà soát tính hiệu quả, thực chất hệ thống thiết chế văn hoá cả ở Trung ương và địa phương; đẩy nhanh tốc độ số hoá về du lịch, di sản văn hoá, tư liệu…

Sau khi nghe các báo cáo và ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã phân tích sâu sắc về vai trò, vị trí, tầm quan trọng của ngành VHTTDL và mối quan hệ của ngành với sức mạnh tổng thể của đất nước, của dân tộc trong quá trình phát triển trong kết luận buổi làm việc. Thủ tướng nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước đã xác định rất rõ, phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, bảo đảm an ninh quốc phòng là nhiệm vụ thường xuyên, trọng yếu, phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần, là sức mạnh nội sinh cho sự phát triển bền vững. Ngành VHTTDL nhận thức sâu sắc, tự hào, phát huy tinh thần, trách nhiệm, thay đổi nhận thức, tư duy và hành động; tập trung phát triển ngành xứng tầm với vị trí, vai trò quan trọng đó.

Thủ tướng cũng nêu rõ: Văn hóa, nghệ thuật, thể thao truyền cảm hứng, củng cố niềm tự hào, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc nhưng lĩnh vực này có tính đặc thù rất rõ, phải ứng xử bằng các biện pháp, chính sách đặc thù, phù hợp, huy động nguồn lực cho phát triển văn hóa, nghệ thuật, thể thao cũng là phát triển con người. 

Thủ tướng cũng biểu dương những nỗ lực, cố gắng của ngành VHTTDL trong thời gian qua khi lĩnh vực văn hóa đạt được nhiều thành tựu quan trọng; thể thao đạt nhiều thành tích; du lịch phát triển nhanh, đóng góp vào thành tựu chung của đất nước. Thủ tướng đánh giá cao những báo cáo của Bộ VHTTDL đã nhìn thẳng vào những bất cập, những hạn chế và đã đề xuất các giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Thủ tướng cũng chỉ ra một số nguyên nhân của những vướng mắc, hạn chế nói trên là tư duy, nhận thức vẫn chưa đúng tầm với vai trò, vị trí và tầm quan trọng của ngành; ngành chưa thực sự chủ động tích cực vươn lên từ nội lực, vẫn còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại; việc xây dựng thể chế được triển khai tích cực nhưng vẫn chưa hoàn thiện, đầy đủ; chưa quan tâm đúng mức đến việc tổng kết, nghiên cứu khoa học, xây dựng lý luận, đúc rút kinh nghiệm, nhân rộng những điển hình tiên tiến, cách làm hay; chưa coi trọng công tác kiểm tra, giám sát - một công cụ rất quan trọng, một phương thức lãnh đạo của Đảng; việc huy động và khai thác nguồn lực xã hội chưa được coi trọng, chưa phong phú, đa dạng, chưa bám sát quy luật thị trường, chưa đi đúng hướng, hiệu quả; việc thụ hưởng các thành tựu văn hóa còn chênh lệch giữa các vùng miền; tiềm năng du lịch rất lớn chưa phát huy hết được do những hạn chế về thể chế, hạ tầng du lịch và phương pháp, tư duy quản lý, công tác quảng bá hình ảnh, xây dựng thương hiệu…

Thủ tướng xác định, trong thời gian tới, ngành VHTTDL phát triển trong bối cảnh đất nước tiếp tục xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, chủ động, tích cực hội nhập, đồng thời đối mặt những thách thức rất lớn về già hóa dân số, cạn kiệt tài nguyên, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh phi truyền thống… Vì vậy, quan điểm, tư tưởng chỉ đạo trong phát triển ngành là phải tự lực, tự cường. Yêu cầu đổi mới tư duy mạnh mẽ, coi truyền thống văn hóa -  lịch sử là một nguồn lực, đầu tư cho văn hóa là đầu tư cho phát triển. Đồng thời, phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, Bộ cần tập trung xây dựng chiến lược, quy hoạch; xây dựng thể chế, cơ chế, chính sách; xây dựng công cụ để huy động các nguồn lực; hướng dẫn và tiến hành kiểm tra, giám sát, thanh tra; khen thưởng, kỷ luật. Trong bối cảnh nguồn lực, thời gian đều có hạn, nhiệm vụ, công việc nhiều, yêu cầu, đòi hỏi cao, cần lựa chọn, tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm có tính chất “đòn bẩy, điểm tựa”, có tác động lan tỏa.

Thủ tướng yêu cầu ngành VHTTDL tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm cụ thể thời gian tới, trước hết là xây dựng và triển khai chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng trên cơ sở bám sát thực tiễn, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, tạo nguồn lực và tập trung nguồn lực cho 3 đột phá chiến lược. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, nắm bắt xu thế thời đại để có hướng đi đúng, đặc biệt là xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, quản lý số, vấn đề này đã có đường lối, chính sách chung, ngành phải mạnh dạn triển khai hiệu quả, phù hợp tình hình. Coi trọng công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên trong ngành…

Ngoài ra, Thủ tướng còn chia sẻ với ngành Du lịch về những ảnh hưởng nặng nề do đại dịch COVID-19. Thủ tướng đề nghị phát huy tinh thần “trong cái khó, ló cái khôn”, cùng Chính phủ triển khai cách thức phù hợp nhất để chung sống với đại dịch, duy trì sản xuất kinh doanh trên cơ sở chiến lược “5K+vaccine”, tạo điều kiện để các doanh nghiệp cùng tham gia phòng chống COVID-19, tìm kiếm vaccine.

Thủ tướng còn lưu ý ngành VHTTDL tuyệt đối không được chủ quan trong công tác phòng chống dịch COVID-19, theo tinh thần mỗi người tự bảo vệ mình tức là bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc, mỗi cơ quan, đơn vị bảo vệ được mình là góp phần bảo vệ cho cả nước, vừa sản xuất vừa chống dịch, chống dịch để sản xuất, sản xuất để góp phần chống dịch.

PV