Các hình thức cai nghiện phục hồi cho người nghiện ma túy

Không còn sử dụng ma túy bất hợp pháp.

Phục hồi lại các chức năng: sức khoẻ, lối sống, nhân cách, hành vi, trách nhiệm với gia đình, xã hội, nghề nghiệp, việc làm... các chức năng này bị giảm hoặc mất đi khi họ còn nghiện ma túy.

            Một số nguyên tắc trong cai nghiện phục hồi

Hiện nay không có loại thuốc nào chữa khỏi nghiện ma túy, các thuốc điều trị chỉ là hỗ trợ cắt cơn, giải độc.

Người nghiện được cai nghiện phục hồi sớm bao nhiêu, thì càng có hiệu quả, nhất là mới lạm dụng hoặc mới nghiện.

Không thể có một phác đồ chung nào để cai nghiện cho tất cả những người nghiện ma túy, vì mỗi người có một nguyên nhân khác nhau dẫn tới nghiện ma túy, loại ma túy sử dụng cũng khác nhau.

Cai nghiện phục hồi phải là một quá trình liên tục, nhiều hoạt động can thiệp và phải có thời gian ít nhất là 2 năm trở lên. Không chỉ thời kỳ cai nghiện phục hồi ở trung tâm, khi về gia đình, cộng đồng người nghiện vẫn phải được phục hồi và giám sát tiếp tục.

Kết quả cai nghiện phục hồi phụ thuộc vào quyết tâm của người nghiện, động cơ và tính tự giác tham gia các hoạt động cộng với sự quan tâm giúp đỡ của người thân, bạn bè, cộng đồng, nhất là môi trường sống của họ phải không có ma túy.

Các hoạt động phòng ngừa, ngăn chặn lạm dụng ma túy

Công tác phòng chống lạm dụng ma túy ở mỗi gia đình, nhà trường và xã hội phải gồm các hoạt động can thiệp sau đây:

Phòng ngừa lạm dụng ma túy.

Ngăn chặn lạm dụng ma túy.

Cai nghiện phục hồi.

Ba loại hình hoạt động can thiệp trên phải được thực hiện một cách liên tục, tuần hoàn và ưu tiên thứ tự theo hình tháp, trong đó, các hoạt động phòng ngừa, ngăn chặn đóng vai trò quan trọng.

 Phòng ngừa lạm dụng ma túy: đầu tư một đồng cho công tác ngăn chặn lạm dụng ma tuý thì sẽ tiết kiệm hàng ngàn đồng phải chi tiêu cho việc giải quyết hậu quả nghiện ma tuý.

Giám sát ngăn chặn lạm dụng ma túy: muốn giám sát ngăn chặn hành vi sử dụng ma tuý có hiệu quả, phải có sự tham gia và phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội:

Gia đình: mỗi gia đình là một tế bào của xã hội, các thành viên trong gia đình tham gia các công việc sau: xây dựng mối quan hệ gần gũi và thường xuyên giúp đỡ lẫn nhau; giảm các xung đột gia đình; quan tâm, theo dõi và giám sát khi thành viên trong gia đình có nguy cơ sa ngã vào nghiện ma túy; tỏ thái độ lên án tệ nạn ma túy; không tham gia vào buôn bán và sử dụng ma túy; không xa lánh, không tỏ thái độ bất lực, không sỉ nhục, hắt hủi người thân của mình có nguy cơ lạm dụng ma túy; động viên, giúp đỡ, chia sẻ, tư vấn giáo dục bằng tình yêu với người thân, đồng thời khơi dậy lòng tự tin, lòng tự trọng, trách nhiệm người thân với gia đình và xã hội; giám sát chi tiêu của mỗi thành viên trong gia đình.

Nhà trường: Xây dựng nhà trường trong sạch, trong nhà trường cũng như xung quanh trường để hạn chế tối đa các hoạt động nhằm lôi kéo học sinh vào con đường nghiện ma túy; bằng tình thầy trò và bạn bè để tư vấn, giáo dục, giúp đỡ, cảm hoá những học sinh có nguy cơ nghiện ma túy; tổ chức các buổi mít tinh, hội thảo về tác hại của ma túy; tổ chức các hoạt động như: câu lạc bộ, văn hoá, sinh hoạt, thể thao nhằm thu hút học sinh tham gia vào các hoạt động; tổ chức các học sinh, sinh viên viết cam kết không sử dụng ma túy, tổ chức các hòm thư tố giác, phát hiện sớm người nghiện ma túy, thành lập các nhóm bạn giúp bạn.

Xã hội: định hướng, giáo dục cho thanh niên tiếp cận với cái thật, cái tốt, cái đẹp, tới con đường lao động chân chính bằng trí tuệ, tay nghề và sức lao động của chính mình; tổ chức các hoạt động lành mạnh tại cộng đồng dân cư như  phong trào thể dục, thể thao, văn hoá văn nghề, các câu lạc bộ nhằm thu hút thanh niên tham gia; tạo việc làm và giới thiệu việc làm, cho vay vốn từ các quỹ xoá đói giảm nghèo nhằm ổn định cuộc sống cho thanh niên; xây dựng các hương ước, cam kết của các dòng họ, tổ dân cư cam kết không có con em nghiện ma túy; ây dựng cụm dân cư, làng bản sống lành mạnh có văn hoá, xoá bỏ các tụ điểm tổ chức, buôn bán sử dụng ma túy.

 Cai nghiện phục hồi

 Phương pháp cai nghiện phục hồi: cai nghiện phục hồi là một quy trình áp dụng nhiều biện pháp y học, tâm lý, xã hội trong một thời gian dài theo sơ đồ sau:

Các hoạt động trên phải được tổ chức liên tục, duy trì thường xuyên, không được cắt đoạn với khoảng thời gian tối thiểu là 2 năm trở lên.

Các hình thức cai nghiện phục hồi ở nước ta hiện nay:

Cai nghiện phục hồi tại các trung tâm cai nghiện: đây là hình thức cai nghiện phục hồi giúp người nghiện tách khỏi môi trường ma tuý, có điều kiện để tập trung chữa bệnh, học tập và phục hồi một thời gian dài. Tại đây, người nghiện sẽ được các thầy thuốc, cán bộ tâm lý, cán bộ xã hội hướng dẫn cách phòng chống tái nghiện, tổ chức dạy nghề, tạo việc làm…

 Người nghiện ma tuý cai nghiện tại cơ sở chữa bệnh gồm: người nghiện đã được cai nghiện tại gia đình, cộng đồng hoặc đã được giáo dục nhiều lần tại xã, phường, thị trấn mà vẫn còn nghiện; người nghiện không có nơi cư trú nhất định; người nghiện tự nguyện làm đơn xin cai nghiện thì được nhận vào cai nghiện tại Cơ sở bắt buộc và không bị coi là bị xử lý vi phạm hành chính.

Cai nghiện tại gia đình cộng đồng: đây là hình thức cai nghiện do chính quyền phường, xã tổ chức ở địa bàn nơi người nghiện cư trú. Tính ưu việt của hình thức này là người cai nghiện luôn được gia đình, người thân, chính quyền địa phương chăm sóc, động viên, giúp đỡ và giám sát, huy động được mọi nguồn lực tại chỗ từ gia đình, đoàn thể, làng xóm, chính quyền giúp đỡ họ cai nghiện phục hồi.

Theo quy định tại Nghị định số 56/2002/NĐ-CP ngày 15/5/2002 của Chính phủ. Những người nghiện ma tuý đăng ký cai nghiện tại gia đình, cộng đồng là những người nghiện không thuộc diện bị đưa vào Cơ sở cai nghiện bắt buộc hoặc đang bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn, đưa vào Trường giáo dưỡng, đưa vào Cơ sở giáo dục hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng trái phép chất ma tuý.

Trong cai nghiện phục hồi tại gia đình, cộng đồng, cần lưu ý một số đặc điểm về thể chất và tâm lý của người nghiện sau:

Trước khi cắt cơn giải độc: người nghiện ma túy bao giờ cũng có trạng thái lo âu, sợ hãi cơn vật vã. Do vậy, người thân và cán bộ tư vấn, cán bộ chính quyền cần động viên và giải thích cho đối tượng hiểu và an tâm.

Trong giai đoạn cắt cơn: người nghiện ma túy thường xuất hiện hội chứng cai. Trong đó, người nghiện xuất hiện tiêu chảy nhiều và dòi bò trong xương (nghiện ma tuý nhóm Opiat). Do đó, không nên để người nghiện ma túy nằm trên giường cao, phải đo huyết áp thường xuyên tránh tình trạng tụt huyết áp. Nếu có dấu hiệu mất nước phải bổ sung đủ nước và điện giải.

Ngày thứ 5 trở đi, gia đình nên tổ chức xông hơi, bằng các lá có tinh dầu, lá sả, tía tô, ngải cứu... Tác dụng xông hơi làm giãn các lỗ chân lông, chất ma túy còn đọng lại ở các mô theo mồ hôi bài tiết ra ngoài (khi người nghiện xông hơi phải có sự theo dõi, giúp đỡ của người thân vì sức khoẻ của người nghiện giai đoạn này còn yếu. Xây dựng lại nếp sống ngăn nắp, gọn gàng: ngủ đúng giờ, sáng tập thể dục, gấp chăn màn gọn gàng.

Từ ngày thứ 10 trở đi, người nghiện cảm thấy thoải mái và xuất hiện tâm lý “ảo” họ tưởng không còn “nghiện”, từ bỏ vĩnh viễn được ma túy, thường nói những điều rất hay, “dù có để ma túy trước mắt họ cũng không sử dụng nữa”... Tuy nhiên, thời kỳ này họ thường “kể lể”, “yêu sách” với gia đình và người thân như: yêu cầu được tự do đi chơi, thích giao du với bạn bè, uống rượu... gia đình, người thân cần phải giám sát họ, hãy hiểu rằng cắt cơn chỉ là giai đoạn đầu của cai nghiện phục hồi, chưa phải là giai đoạn cuối cùng của công việc cai nghiện phục hồi cho người nghiện ma túy.

Cai nghiện phục hồi cho người nghiện ma túy hết sức khó khăn, gian khổ, tốn nhiều công sức nhưng hiệu quả mạng lại rất hạn chế. Do vậy, trước tiên chúng ta phải phòng ngừa, ngăn chặn hạn chế sự lạm dụng ma túy và phát hiện người nghiện ma túy sớm tại gia đình và cộng đồng đưa đi cai nghiện phục hồi mới có hiệu quả cao.

Xuân Thơm