Mỗi độ xuân về, khi muôn sắc hoa nở rộ trên khắp sườn núi, bản làng cũng là lúc đồng bào các dân tộc Phù Lá tạm gác lại mọi công việc sản xuất để vui tết, đón xuân.
Người Phù Lá ăn tết chính trong 3 ngày từ mồng 1 đến mồng 3 âm lịch, nhưng các hoạt động vui xuân thường kéo dài từ mồng 1 đến hết ngày 15 tháng giêng, sau đó mới bắt đầu bước vào lao động sản xuất trong một mùa vụ mới.
Để chuẩn bị đón tết, từ tháng chạp, người Phù Lá đã chuẩn bị củi, dự trữ rau lợn, sấy khô cá, nấu rượu và lựa chọn lá dong để gói bánh chưng. Không chỉ phụ nữ mới khéo tay, người đàn ông Phù Lá cũng rất giỏi nghề làm yên ngựa. Chả vậy mà vào dịp tết, họ làm rất nhiều yên ngựa mang đến chợ bán để lấy tiền mua sắm thức ăn, quần áo, quà cho bố mẹ và các con.
Vào các phiên chợ cuối năm, phụ nữ Phù Lá nô nức đi chợ mua sắm quần áo, giày dép cho con cùng hàng hóa phục vụ cho ngày tết như: hương, tiền giấy vàng, muối, dầu… Số lương thực, thực phẩm, hàng hóa đủ phục vụ cho 15 ngày tết.
Trong tâm trạng háo hức, mong chờ của trẻ nhỏ và không khí rộn rã, tất bật, ngày 30 tết, mỗi gia đình thường vào rừng lấy một ngọn trúc về để quét dọn trong nhà và đặt lên bàn thờ tổ tiên, với mong muốn quét sạch mọi cái xấu của năm cũ và đón một năm mới an lành, bội thu. Vào ngày mồng một tết, tất cả mọi người đều diện những bộ trang phục mới và đẹp nhất, đi chúc tết bố mẹ, ông bà và người thân, hàng xóm.
Trong rộn rã tiếng khèn, điệu hát, lời ca, người già gặp nhau trầm ấm bên chén rượu; đám thanh niên trẻ nhỏ tíu tít hòa mình vào các trò chơi đu quay, đá cầu, trốn tìm, đánh cỏ, chơi cù… Với đồng bào Phù Lá, tết thực sự là ngày hội lớn gắn kết tình cảm cộng đồng, làng xóm.
Phong tục đón tết của người Phù Lá mang đậm nét tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt, thể hiện triết lý nhân sinh quan và một niềm tin về cuộc sống vĩnh hằng của con người. Đây cũng là dịp để các thế hệ con cháu nhớ về nguồn cội của mình, đồng thời tạo cho con người khoảng thời gian nghỉ ngơi, giao lưu gặp gỡ anh em, bạn bè cùng nâng chén rượu chúc cho mùa màng tươi tốt, làm ăn gặp nhiều may mắn, gia đình ấm no, hạnh phúc.
Thế Dương