Phia Oắc, thần tiên...

Với đỉnh cao 1.931m so với mực nước biển, Phia Oắc cao hơn thị trấn du lịch Sapa 450m, cao hơn Ba Vì, Tam Đảo vài trăm đến gần nghìn mét, nhưng cũng chưa phải là đỉnh núi cao “có đai có đẳng” ở nước ta. Song, ngần ấy cũng đủ để Phia Oắc là nóc nhà tỉnh Cao Bằng, là đỉnh núi cao nhất Đông Bắc Việt Nam. Trời đất ban cho Phia Oắc một tiểu vùng khí hậu, hệ động thực vật giống như ở cõi thần tiên nào đó. Chúng tôi đi mướt mải trong những rừng cổ thụ phủ đầy rêu. Có cảm giác như mỗi thân cây là một kho tàng, một cuốn lịch biên niên của mấy trăm năm gió lớn, băng giá, nắng nỏ. Tất cả đã gọt mài vào đó, cảm giác mỗi cây nghều ngào thân cành kia đều là một con thú đầy lông lá đang sắp nhảy nhót. Các nhà khoa học gọi đó là “rừng rêu”, rừng của miền khí hậu ôn đới. Cây nào cũng mềm mụp rêu, cành lá la đà, không sao hớn hở nổi trước sự gào rít của gió. Những cây trúc cũng chỉ cao độ hai gang tay mọc kín các đỉnh núi, trên núi lác đác có vài cái cây đen đúa, gầy guộc như vừa móc dưới đáy đại dương đầy rong rêu lên. Gió lớn, anh em trực trạm Phát sóng quốc gia phải dùng đá hộc chẹn các cánh cửa, các thiết bị không quá nặng vào, kẻo gió đẩy tất cả lên giời.

Tất cả chúng tôi ùa ra, cứ như đã hò hẹn từ lâu lắm, mỗi người xoắn xuýt lấy một thân cây kiên cường, vạm vỡ, có cái gì bi tráng như vị tướng tả tơi khiên giáp trên đỉnh núi gió hú suốt đêm ngày. Cây nào còn sống, còn trụ vững trước gió cả, cây đó chính là một vị anh hùng. Những cổ thụ cây đầy rêu, mốc, cây ký sinh, như xuống tấn lên gồng đầy cơ bắp đứng giữa rừng trúc xanh xanh tim tím. Những thảm rêu dày cả gang tay, trải dài như vô tận, nó êm ái đến mức ai cũng muốn “ngả mình bên liếp cỏ ngỏ ngon lành”. Nhiều năm, cả nước không nơi nào có mưa tuyết, băng mỏng lóng lánh, thì chỉ Phia Oắc tiểu vùng khí hậu rất độc đáo này có. Băng tuyết giết chết nhiều thảm thực vật, nhưng cũng làm nhuận sắc cho các kỳ hoa dị thảo của Phia Oắc.

Đó cũng là lý do, để từ gần một thế kỷ trước, người Pháp đã khai phá và tôn vinh giá trị của Phia Oắc. Các khu nhà nghỉ dưỡng cuối tuần, các biệt thự tàng ẩn trong rừng rậm, hệ thống hầm lò xuyên sơn dài nhiều cây số, quay mô tới mức vài ông Tây dàn hàng ngang thẳng lưng mà bước đi suốt ngày không hết. Khu Nhà Đỏ (biệt thự có màu đo đỏ) vẫn đứng uy nghi tại Phia Oắc, có cảm giác, chỉ cần quét dọn là các vị bá tước nào đó có thể nhâm nhi vẻ đẹp, sự mát mẻ, trong lành của miền đất mà thượng đế đánh rơi này. Bên cạnh các khu biệt thự, là hệ thống rừng già, các rặng thông cổ thụ, vòng gốc hai ba người ôm chưa kín. Lưng chừng núi, quanh năm không bao giờ bị quá lạnh hay quá nóng, thuận nguồn nước, tách biệt hoàn toàn với khí hậu của đỉnh hay chân của chính ngọn núi Phia Oắc. Nhiều bà con người Dao bản xứ, cả nhiều doanh nghiệp đã tận dụng khí hậu ổn định, trong lành và lý tưởng này để nuôi cá hồi. Những năm qua, đàn cá hồi khu vực Phia Oắc, sau khi vượt ngàn trùng từ nước Mỹ sang... Cao Bằng, đã phát triển rất tốt.

Khác với sự thiếu nước thường thấy ở các đỉnh cao mây mù khác, Phia Oắc là nơi khởi nguồn của tới 5 con sông không nhỏ, trong đó có đủ bộ Sông Bằng - Sông Hiến, biểu tượng của nước non Cao Bằng. Trong các đỉnh cao “thiên đường du lịch” như Sa Pa, Bà Nà, Bạch Mã, Ba Vì, Mẫu Sơn, Tam Đảo... mà người Pháp đã xây biệt thự làm nơi nghỉ dưỡng từ hàng thế kỷ trước, Phia Oắc là một địa bàn tách bạch, riêng có nhất. Đó đúng là một nơi tiên cảnh, nếu chúng ta biết khai thác và tôn vinh xứng tầm.

Bài và ảnh: Đỗ Doãn Hoàng

(Tạp chí Du lịch)