Tác động của CMCN 4.0 tới phát triển ngành Du lịch Việt Nam
Đối với doanh nghiệp du lịch
Trước hết, Internet vạn vật đã, đang và sẽ kết nối tạo nên một mặt phẳng thông tin hữu hiệu và có lợi cho người sử dụng dịch vụ của ngành Du lịch, khách sạn. Khách du lịch có thể ngồi nhà hoặc bất kỳ nơi đâu, mà vẫn có thể cập nhật thông tin một cách chính xác dịch vụ mà họ muốn sử dụng. Điều này góp phần rất tích cực vào quá trình phát triển chuỗi cung ứng dịch vụ một cách nhanh nhất và thời gian giao dịch ngắn nhất. Như vậy, bước vào kỷ nguyên Internet vạn vật, ngành quản lý du lịch là ngành được hưởng lợi trực tiếp và rõ nét nhất.
Tiếp đến, công nghệ di động không dây (wifi) vẫn tiếp tục đóng vai trò then chốt cho việc cung cấp thông tin nhanh nhất và rộng nhất đối với tất cả các ngành, các lĩnh vực, trong đó có ngành Du lịch. Wifi đã làm thay đổi toàn diện quá trình tiếp cận thông tin của người sử dụng Internet bởi sự tiện ích cũng như tốc độ nhanh chóng mặt của nó.
Ngành Du lịch đã áp dụng các ứng dụng CMCN 4.0 vào phát triển sản phẩm thực tế ảo với hình ảnh, phim 3D, 4D tái dựng phim ảnh tại các bảo tàng lịch sử, văn hóa. Mặt khác, số hóa dữ liệu du lịch được cập nhật địa chỉ nhà hàng, khách sạn, địa điểm vui chơi giải trí. Ngoài ra, việc đưa sản phẩm du lịch, tour, tuyến và các chương trình thông qua quảng cáo trực tuyến cũng sẽ giảm chi phí, mở rộng không gian, thời gian cũng như thị trường du lịch.
Bên cạnh đó, khi hạ tầng thông tin và đặc biệt có sự hỗ trợ đầy đủ về mặt kết nối không gian, rút ngắn khoảng cách mà Internet vạn vật và công nghệ di động không dây đem lại cho ngành Du lịch thì việc trao đổi thông tin qua lại, cùng hỗ trợ nhau chia sẻ kinh nghiệm quản lý, cũng như sản phẩm du lịch giữa các công ty lữ hành, giữa các quốc gia thành viên trong khối Hiệp hội Lữ hành châu Á - Thái Bình Dương (PATA), Hiệp hội Khách sạn quốc tế càng trở nên hiệu quả. Các hãng hàng không trên thế giới kết nối với nhau để cùng bán vé máy bay của một hoặc nhiều chuyến bay (code share), để khai thác hiệu quả các chuyến bay. Nhờ có công nghệ thông tin đặc biệt là Internet vạn vật mà các chuyến bay luôn kín chỗ, việc khai thác luôn hiệu quả và đem lại lợi ích kinh tế rõ ràng.
Một bộ phận khác trong ngành Du lịch được hưởng lợi không nhỏ từ CMCN 4.0 chính là hệ thống quản lý khách sạn, bởi lẽ toàn bộ hệ thống quản lý của khách sạn có thể áp dụng và đưa công nghệ hiện đại này vào quản lý và khai thác, giảm đi lượng lớn nhân viên ở các bộ phận; giám sát toàn bộ quá trình vận hành khách sạn qua camera, thiết bị cảm ứng và thậm chí sử dụng lễ tân robot. Bên cạnh đó, các khách sạn có thể chia sẻ dịch vụ phòng ốc của mình với các khách sạn khác nhằm đáp ứng các nhu cầu khác nhau của du khách…
Đối với khách du lịch
Khách du lịch và những người sử dụng dịch vụ du lịch, khách sạn ngày nay có đầy đủ các kênh thông tin tra cứu, các công cụ hỗ trợ bằng công nghệ cho việc tìm hiểu danh thắng du lịch, ẩm thực đặc trưng, những món ăn nổi tiếng, các phương tiện giao thông đi lại, dịch vụ hỗ trợ và tương tác trong quá trình đi du lịch. Điều này có được do quá trình ứng dụng công nghệ di động không dây, số hóa kỹ thuật quản lý du lịch và khách sạn rất kịp thời. Như vậy, CMCN 4.0 trong quản trị du lịch và khách sạn đã tạo ra mạng lưới thông tin đầy đủ, bao phủ phạm vi toàn cầu giúp cho khách du lịch tiếp cận thông tin nhanh chóng, kịp thời và chính xác.
Khách du lịch được tiếp cận thông tin du lịch nhanh nhất, đầy đủ và chi phí thấp nhất thông qua các tiện ích, giao diện mà các doanh nghiệp du lịch cũng như cơ quan chủ quản du lịch sử dụng, cập nhật thường xuyên các sản phẩm du lịch mới, các chương trình khuyến mại tới khách hàng.
Internet kết nối vạn vật cùng với công nghệ di động không dây làm cho khách du lịch xích lại gần nhau hơn. Khi mà không còn khoảng cách không gian và thời gian, trao đổi kinh nghiệm, thông tin và hình ảnh điểm đến có tác động vô hình kích thích mong muốn đi, phám phá điểm du lịch mới.
Các tiện ích của internet, điện thoại và thiết bị di động, các trang mạng xã hội tạo điều kiện để chuyển từ giao dịch du lịch trực tiếp sang giao dịch du lịch trực tuyến chẳng hạn như quảng cáo trực tuyến (E-Marketing), đặt mua và thanh toán trực tuyến (EPayment) các tour, giải quyết khiếu nại của các du khách trực tuyến. Việc gia tăng khách du lịch, nhất là nhóm du lịch đơn lẻ trong việc sử dụng thông tin du lịch trực tuyến dẫn đến việc ra đời các hãng du lịch trực tuyến (OTA) đem lại hiệu quả cao cho ngành Du lịch.
Theo thống kê của Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM), tỷ lệ khách du lịch trong nước đặt phòng khách sạn và đặt tour trực tuyến đạt hơn 60%; tỷ lệ khách du lịch quốc tế sử dụng hai dịch vụ này đạt hơn 75%. Theo một khảo sát khác với khách du lịch quốc tế đến Việt Nam, có tới 71% du khách tham khảo thông tin điểm đến trên Internet; 64% đặt chỗ và mua dịch vụ trực tuyến trong chuyến đi đến Việt Nam.
|
Khảo sát của Grant Thornton (2019) cho thấy, hệ thống khách sạn 4 sao và 5 sao tại Việt Nam đã đưa các ứng dụng của công nghệ số vào hoạt động, trong đó tỷ lệ cao nhất đạt 100% là việc quảng cáo qua mạng xã hội, tuy nhiên làm thủ tục trực tuyến đạt tỷ lệ thấp lần lượt là 29% và 43%, các ứng dụng khác cũng đạt tỷ lệ còn khiêm tốn như cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng qua ứng dụng ở khách sạn 4 sao đạt 34,6%, khách sạn 5 sao 54,5%, trong khi đó, tổng hợp phân tích dữ liệu đạt tỷ lệ cao, khách sạn 4 sao là 77,8%, khách sạn 5 sao là 95,5%.
Tuy nhiên, có những tác động tiêu cực mà CMCN 4.0 ảnh hưởng đến phát triển du lịch của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung: CMCN 4.0 sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh truyền thống của ngành Du lịch, đặc biệt tác động tới hoạt động của doanh nghiệp du lịch vừa và nhỏ (chiếm 98% tổng số doanh nghiệp du lịch tại Việt Nam); sẽ làm thay đổi mạnh mẽ kỹ năng quản trị, kinh doanh trong du lịch, đẩy một bộ phận nhân viên văn phòng, lao động giản đơn và những người không thích ứng với công nghệ mới ra khỏi ngành Du lịch; CMCN 4.0 đặt ra vấn đề an toàn, bảo mật thông tin cá nhân…
Phát triển du lịch Việt Nam trong kỷ nguyên CMCN 4.0
Du lịch thông minh sẽ ghép lại các mảnh ghép rời rạc của du lịch trong giai đoạn chưa kết nối trước đây trở nên đa dạng, liên kết và hấp dẫn khi ứng dụng công nghệ. Việc đưa ứng dụng VNPT Smart Tourism sẽ tích hợp dữ liệu du lịch, cổng thông tin du lịch, ứng dụng du lịch trên di động; bản đồ số; hệ thống quản lý lưu trú; hệ thống phân tích số liệu và dự báo du lịch thông minh; phương tiện hỗ trợ thông tin du lịch. Bên cạnh đó, VNPT Smart Tourism còn là giải pháp giúp thống kê, báo cáo dữ liệu, thông tin (về người dùng, doanh nghiệp, tin tức, sự kiện, hình ảnh); quản lý phản hồi, góp ý của du khách về chất lượng dịch vụ du lịch cho cơ quan quản lý chuyên ngành; kích cầu các hoạt động thương mại như có thể quản lý chương trình khuyến mãi, đặt chỗ, quảng cáo cho các doanh nghiệp kinh doanh du lịch. Ngoài ra, VNPT Smart Tourism còn là giải pháp giúp thống kê, báo cáo dữ liệu, thông tin (về người dùng, doanh nghiệp, tin tức, sự kiện, hình ảnh); quản lý phản hồi, góp ý của du khách về chất lượng dịch vụ du lịch cho cơ quan quản lý chuyên ngành; kích cầu các hoạt động thương mại như có thể quản lý chương trình khuyến mãi, đặt chỗ, quảng cáo cho các doanh nghiệp kinh doanh du lịch.
Ở từng địa phương, tùy theo cơ sở hạ tầng công nghệ, việc áp dụng các cách thức triển khai khác nhau trong việc tạo ra các tiện ích công nghệ, phần mềm truy cập và các giao diện trực tuyến cho khách du lịch dễ dàng tiếp cận thông tin và đạt hiệu quả cao. Các trung tâm du lịch lớn của cả nước như Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh đang triển khai ứng dụng phù hợp với ngành Du lịch.
Tại Hà Nội, 2 phần mềm tiện ích thông minh hỗ trợ du khách gồm hệ thống thuyết minh tự động tại di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám và phần mềm hướng dẫn tham quan Hoàng Thành Thăng Long. Một số tiện ích về bản đồ, tìm đường, trạm xe buýt... cũng đã được nghiên cứu, sản xuất và đưa vào sử dụng. Nhiều điểm trên địa bàn thuộc các quận trung tâm thủ đô đã lắp đặt trạm phát wifi miễn phí như khu vực quanh bờ hồ Hoàn Kiếm, các khu phố cổ, đường hoa, chợ hoa, công viên, bến xe, tuyến xe buýt. Khách du lịch tới thủ đô tiếp cận với phần mềm thuyết minh My Hanoi, Hanoi 360 tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam hoặc trên các xe buýt du lịch 2 tầng của Tổng Công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) và Công ty Cổ phần Du lịch Việt Nam - Hà Nội (Vietnamtourism - Hanoi).
Ngoài ra, cơ quan chủ quản du lịch tại thủ đô hoàn thiện Hệ thống quản lý dữ liệu Sở Du lịch Hà Nội và Cổng Thông tin du lịch Hà Nội cùng các ứng dụng phục vụ du lịch tại các điểm đến, hệ thống các booth tra cứu thông tin cũng sẽ được triển khai tới các điểm đến du lịch trọng điểm, làng nghề trọng điểm phát triển du lịch, khu vực công cộng... Việc Hà Nội phát triển du lịch thông minh dựa trên ứng dụng nền tảng công nghệ hiện đại đã và đang chứng minh đây là xu hướng của tương lai và là “cây cầu” nối du khách với các điểm đến một cách hiệu quả nhất.
Đà Nẵng đã xây dựng các hệ thống phần mềm, tiện ích hỗ trợ du khách như “Da Nang Tourism”, “inDaNang”, “Go! Đà Nẵng”, “Da Nang Bus”. Đặc biệt, Đà Nẵng đã đưa vào sử dụng ứng dụng Chatbot “Da Nang Fantasticity." Đây là công nghệ được sử dụng đầu tiên tại Việt Nam và Đông Nam Á (cùng với Singapore).
Sở Du lịch thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức khảo sát, kiểm kê, đánh giá các tài nguyên mới trên địa bàn thành phố, thông qua đó xây dựng hệ thống bản đồ thông tin địa lý (GIS) về cơ sở dữ liệu thông minh tài nguyên du lịch; tổ chức ký kết với các tập đoàn lớn để thực hiện Dự án Du lịch thông minh tại thành phố và trong tháng 4/2018 Sở đã hợp tác với VNPT thành phố Hồ Chí Minh đưa ra ứng dụng du lịch trên điện thoại thông minh với mục tiêu xây dựng ứng dụng giúp du khách có thông tin nhanh chóng, chính xác các điểm đến, lịch trình, địa điểm mua sắm và ăn uống, nhà hàng, khách sạn, thông tin đường dây nóng của cơ quan quản lý khi cần… Ứng dụng được phát triển trên 2 nền tảng Android và iOS, gồm tiếng Anh, tiếng Việt và có thể phát triển thêm các ngôn ngữ khác.
Ngoài ra, Sở Du lịch còn phối hợp xây dựng Cổng thông tin du lịch tích hợp với chức năng Báo cáo trực tuyến, cập nhật thông tin về các công ty lữ hành, các cơ sở lưu trú, khu điểm tham quan du lịch trên địa bàn thành phố; các giải pháp công nghệ - dịch vụ viễn thông, hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) tập trung; thu thập, điều tra thông tin và dịch vụ viễn thông; nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch điện tử (E-Marketing), các ứng dụng phần mềm du lịch, chỉ đường, quảng cáo thông minh phục vụ cho du khách và người dân khi đi du lịch trên địa bàn thành phố.
Thành phố Hồ Chí Minh đã đưa vào sử dụng một số trạm thông tin du lịch thông minh; phần mềm du lịch thông minh “Vibrant Ho Chi Minh city,” phần mềm tiện ích khác như “Sai Gon Bus”, “Ho Chi Minh City Travel Guide,” “Ho Chi Minh City Guide and Map”.
Một số giải pháp
Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam theo hướng áp dụng công nghệ số trong kỷ nguyên CMCN 4.0 đã được Chính phủ phê duyệt thông qua các quyết định và chỉ thị. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đề ra hướng tới phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, cần tận dụng tốt nhất thời cơ trong giai đoạn phát triển của công nghệ số, áp dụng kỹ thuật hiện đại vào khai thác tiềm năng của ngành Du lịch…
Đối với Chính phủ và cơ quan chủ quản du lịch
Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần có cơ chế, chính sách ưu tiên, khuyến khích các hoạt động nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ cho ngành Du lịch; nghiên cứu và đánh giá những hạng mục quan trọng hỗ trợ phát triển du lịch trong kỷ nguyên số như: xây dựng cơ sở dữ liệu ngành; nghiên cứu ứng dụng các công nghệ tiên tiến cho công tác quản lý và phát triển điểm đến; ứng dụng công nghệ cho công tác thống kê du lịch; ứng dụng công nghệ cho công tác bảo tồn, phục chế các giá trị di sản, di tích phục vụ du lịch.
Cùng với đó, chú trọng đẩy mạnh hợp tác quốc tế về khoa học công nghệ với các nước phát triển nhằm học hỏi kinh nghiệp, ứng dụng khoa học công nghệ với phát triển du lịch trong kỷ nguyên CMCN 4.0; hợp tác, chuyển giao công nghệ và hợp tác đầu tư phát triển công nghệ nhằm nâng cao năng lực nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ vào phát triển du lịch trong thời kỳ mới.
Đối với doanh nghiệp du lịch
Thứ nhất, doanh nghiệp du lịch nghiên cứu công nghệ tiên tiến của CMCN 4.0 phù hợp và ứng dụng vào hoạt động nhằm điều chỉnh sản phẩm theo nhu cầu khách du lịch một cách nhanh nhất, thuận tiện nhất cho khách hàng truy cập.
Thứ hai, chú trọng tích hợp công nghệ số đối với nhà hàng, khách sạn và doanh nghiệp lữ hành. Lưu trữ và sử dụng hiệu quả các dữ liệu về khách hàng về sở thích và nhu cầu nhằm đưa ra cách thức chăm sóc khách hàng tốt nhất. Kết nối liên tục giữa dịch vụ du lịch và khách du lịch.
Thứ ba, liên kết vào chuỗi cung ứng thông minh trong dịch vụ du lịch nhằm tạo ra sản phẩm gia tăng giá trị cho khách hàng, gắn nhu cầu khách hàng là tiêu chí hoạt động của doanh nghiệp trong kỷ nguyên kỹ thuật số.
Đối với nhân lực du lịch
Trước hết, xây dựng hoàn thiện và ban hành chương trình đào tạo chuẩn theo hướng ứng dụng nghề nghiệp, có cập nhật bổ sung khi tiếp cận các chương trình tiên tiến và sự góp ý của các cơ sở sử dụng lao động. Nhanh chóng áp dụng các chương trình đào tạo chuẩn khu vực và thế giới. Đào tạo theo yêu cầu của thị trường lao động đang đòi hỏi về kỹ năng nghề nghiệp và tình hình thực tế đặc biệt trong kỷ nguyên số.
Tiếp theo, cần các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực hiện hữu đang làm việc trong các doanh nghiệp du lịch như: cập nhật kiến thức, trang bị thêm các kỹ năng chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ, đặc biệt thành thạo tiếng Anh, công nghệ thông tin và máy tính.
Bên cạnh đó, thúc đẩy công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực, đảm bảo nguồn nhân lực ngoài trình độ chuyên môn về du lịch phải có khả năng đáp ứng yêu cầu sử dụng và vận hành công nghệ, sẵn sàng tiếp cận và thích ứng với du lịch thông minh.
Thu hút nhân tài có trình độ cao về công nghệ ngoài ngành vào làm việc trong ngành Du lịch, có khả năng phân tích dữ liệu lớn nhằm dự báo và định hướng thị trường, khuyến khích các sáng tạo công nghệ phù hợp cho hoạt động của ngành Du lịch…
|
Tài liệu tham khảo
- Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (2000), Chỉ thị số 58-CT/TW về Đẩy mạnh ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
- Chỉ thị số 16/2017/CT-TTg ngày 04/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
- Bích Trâm (2019), Du lịch thông minh không còn chỉ chuyện của công nghệ, Forbs Vietnam, https://forbesvietnam.com.vn/tin-cap-nhat/du-lich-thong-minh-khong-chi-la-chuyen-cua-cong-nghe-7463.html..
|
Nguyễn Đình Thanh
Đại học Ngoại thương
Tạp chí Du lịch số tháng 11 năm 2020