Nâng cao vai trò doanh nghiệp du lịch trong hệ sinh thái giáo dục - đào tạo nhân lực cho Ngành

Ông đánh giá như thế nào về vấn đề cung và cầu nhân lực của ngành Du lịch Việt Nam trong bối cảnh mở cửa trở lại hoạt động du lịch?

Theo số liệu thống kê từ trước đại dịch, chỉ có 42% lực lượng lao động trong ngành Du lịch được đào tạo bài bản về du lịch, 38% được đào tạo từ các ngành khác chuyển sang và khoảng 20% chưa qua đào tạo chính quy. Những con số này cho thấy ngành Du lịch vốn thiếu hụt nhân lực có trình độ chuyên môn.

Trong giai đoạn năm 2020-2021 khi đại dịch COVID-19 bùng phát, một thách thức nữa đã nảy sinh đó là việc nhiều doanh nghiệp du lịch và khách sạn đã phải cắt giảm nhân sự (có kinh nghiệm chuyên môn) tới 70-80% trong năm 2020. Đến năm 2021, số lượng lao động làm đủ thời gian chỉ còn ở mức 25% so với năm 2020, trong khi lao động nghỉ việc hoặc chấm dứt hợp đồng lao động chiếm khoảng 30%. Những lao động có kinh nghiệm này đã trở lại với công việc cũ trước khi theo ngành Du lịch, hoặc họ đã tìm được việc làm khác. Hiện tại, nhiều người trong số họ không muốn trở lại làm việc trong ngành Du lịch, đặc biệt là nếu mức lương nhận được không đủ hấp dẫn.

Ngành Du lịch nên làm gì để phục hồi và phát triển nguồn cung nhân lực có trình độ trong bối cảnh bình thường mới?

Ngành Du lịch cần nỗ lực đưa ra các biện pháp đồng bộ nhằm khuyến khích người lao động có trình độ quay trở lại làm việc trong Ngành, đồng thời nâng cao kỹ năng cho những nhân viên đã làm việc lâu năm để có thể thích ứng với tình hình mới. Đặc biệt, cần đầu tư mạnh mẽ vào các cơ sở đào tạo ở tất cả các cấp, xây dựng các trường đào tạo về quản trị du lịch và khách sạn với chương trình giảng dạy được quốc tế công nhận, và trên hết là hỗ trợ các cơ sở giáo dục quản trị du lịch và khách sạn hiện có. Ngày càng có nhiều nhân tài được đào tạo bài bản về ngành Du lịch - Khách sạn tại các trường đại học, cao đẳng hay trường dạy nghề và họ sẵn sàng tham gia thị trường lao động ở cấp quản lý. Ngành Du lịch nên tạo cơ hội cho họ và thu hút họ với mức lương cao hơn bình thường.

Về mặt chính sách, phát triển nguồn nhân lực du lịch là một trong những giải pháp được đưa ra trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030. Đây là một nhiệm vụ ưu tiên của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Tổng cục Du lịch. Tôi cho rằng sự phối hợp giữa Chính phủ và doanh nghiệp thực sự rất cần thiết.

Một giải pháp mà Chính phủ có thể triển khai là đưa ra ưu đãi thuế cho các tổ chức tư nhân và các tổ chức phi lợi nhuận đang hoạt động trong lĩnh vực đào tạo về du lịch và khách sạn. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp có cơ sở vật chất tốt, phù hợp cho việc đào tạo tại chỗ cho ngành Du lịch nhưng họ chưa quan tâm đến nội dung này. Vì vậy cần hỗ trợ về mặt chi phí, thuế… để lôi kéo họ tham gia vào công tác đào tạo này. Nếu có thể gắn kết họ vào hệ sinh thái giáo dục – đào tạo cho ngành, điều này sẽ mở rộng phạm vi của các nỗ lực giáo dục và giúp khắc phục tình trạng thiếu hụt trình độ trong ngành Du lịch và khách sạn ở Việt Nam.

Theo Tiến sĩ, các nhà tuyển dụng trong ngành Du lịch – Khách sạn đang tìm kiếm những kỹ năng gì ở người lao động trong điều kiện hiện nay?

Các nhà tuyển dụng mong muốn thu hút nhân lực được trang bị đầy đủ kiến thức về an toàn, công nghệ thông tin và du lịch thông minh, cũng như kỹ năng giao tiếp xuất sắc và kỹ năng ngoại ngữ tốt (đặc biệt là tiếng Anh). Với việc thị trường Trung Quốc, Nga và Nhật Bản bị thu hẹp, kỹ năng ngoại ngữ để phục vụ các thị trường du khách mới nổi như Thái Lan hay Malaysia cũng tăng.

Các cơ sở giáo dục và đào tạo có thể đáp ứng nhu cầu này bằng cách cung cấp kiến ​​thức cùng với các kỹ năng thực hành tiên tiến nhất. Trong đó, nhiều kỹ năng sẽ liên quan tới lĩnh vực công nghệ thông tin. Du lịch thông minh đang trở thành hiện thực, và các chuyên gia du lịch và khách sạn trong tương lai nên chuẩn bị sẵn sàng để làm việc trong thực tế đó.

Các trường đại học như RMIT Việt Nam đang góp phần đào tạo thế hệ lãnh đạo tương lai cho ngành Du lịch và Khách sạn bằng cách cung cấp cả kiến ​​thức lý thuyết và thực tiễn về ngành, cũng như đem đến cho sinh viên nền tảng vững chắc về quản lý kinh doanh, tài chính, marketing, kỹ năng mềm, kỹ năng tiếng Anh. Khi nhìn vào các học trò của mình, tôi vô cùng tin tưởng vào tương lai của ngành Du lịch và Khách sạn tại Việt Nam.

Đồng thời, người sử dụng lao động có thể đầu tư nhiều hơn vào đào tạo tại chỗ để nâng cao kỹ năng và trình độ của lực lượng lao động hiện tại. Cần lưu ý rằng việc đào tạo tại chỗ như vậy có thể sẽ tiêu tốn nguồn lực lớn mà nhiều doanh nghiệp đang không có sẵn sau giai đoạn đại dịch vô cùng khó khăn vừa qua. Vì vậy, các doanh nghiệp có thể chủ động hợp tác với các cơ sở giáo dục trực thuộc nhà nước, khối tư nhân hoặc tổ chức phi lợi nhuận, để thực hiện kế hoạch đào tạo tại chỗ.

Lựa chọn học ngành Du lịch và Khách sạn dường như là một lựa chọn khá bấp bênh trong giai đoạn đại dịch vừa qua. Vậy, triển vọng nghề này hiện nay ra sao? Ông có lời khuyên gì cho các bạn trẻ đang có ý định lấy bằng trong ngành Du lịch và Khách sạn?

Tôi luôn khuyến khích mọi người (đặc biệt là giới trẻ) theo đuổi sự nghiệp trong ngành Du lịch và Khách sạn, ngay cả trong những thời điểm khó khăn như đại dịch COVID-19. Du lịch và khách sạn là một trong những ngành công nghiệp lớn nhất trên thế giới. Lịch sử đã cho thấy ngành Du lịch không tránh khỏi các cuộc khủng hoảng nhưng chúng chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và ngành Du lịch luôn phục hồi nhanh và mạnh hơn bao giờ hết. Đây là những gì chúng ta đang trải nghiệm thực tế ngay bây giờ.

Tại thời điểm hiện tại, triển vọng việc làm là rất tốt cho những ai đang hướng tới theo đuổi sự nghiệp trong ngành Du lịch và Khách sạn, miễn là họ có đủ năng lực và đam mê với ngành này.

Đối với những bạn trẻ dự định theo học ngành Du lịch và Khách sạn, lời khuyên của tôi là hãy chọn một cơ sở giáo dục có uy tín với các tiêu chuẩn và chương trình giảng dạy được quốc tế công nhận, hãy nỗ lực trau dồi kỹ năng ngoại ngữ (đặc biệt là tiếng Anh) lên trình độ cao nhất có thể, và hãy theo đuổi con đường học vấn lên mức cao nhất.

Một vài năm trước đây, có chứng chỉ học nghề một hoặc hai năm là đủ để có được một công việc tốt trong ngành Du lịch và Khách sạn. Tuy nhiên, hiện tại hầu hết các công ty đang ưu tiên các ứng viên có bằng cử nhân đại học và sắp tới bằng cấp sau đại học sẽ là cần thiết ở cấp quản lý.

Lời nhắn nhủ cuối cùng mà tôi muốn gửi tới các bạn trẻ theo học ngành Du lịch và Khách sạn, đó là hãy tích lũy càng nhiều kinh nghiệm thực tế càng tốt, có thể là thông qua thực tập, vừa học vừa làm, dự khán công việc (job shadowing)... để khi tham gia thị trường việc làm thì các bạn sẽ sẵn sàng đón nhận bất cứ thách thức nào mà tương lai mang đến.

Xin cảm ơn Tiến sĩ về những chia sẻ ý nghĩa này!

Ngọc Hoa