Lên Đông Giang thưởng thức khô chão chuộc nướng

Khô chão chuộc là món ngon trong ngày tết để thết đãi người thân, bạn bè, du khách… được chế biến từ con chão chuộc bắt ven những con suối trong rừng. Chão chuộc là loài động vật hoang dã thường sống thành đàn và xuất hiện quanh năm trên cánh đồng dưới chân núi, nhưng nhiều nhất là vào mùa hè.

Theo già làng Đinh Văn Bớt (72 tuổi, trú thôn Tà Lâu, xã Ba, huyện Đông Giang, Quảng Nam) - một "chuyên gia" bắt và chế biến các món ăn ngon từ chão chuộc cho biết: "Cư dân Cơ Tu nơi đây gọi con này là con A'crộ crặ. Các món chế biến từ A'crộ crặ ăn rất thơm ngon và bổ dưỡng nên người Cơ Tu xem con này rất quý, và thường được chế biến thành các món ăn ngon như A'crộ crặ nướng trong ống lồ ô, um, chiên. Trong các đám cưới truyền thống của người Cơ Tu, A'crộ crặ um và A'crộ crặ phơi khô... là một trong những "tặng phẩm" quý giá mà họ hàng nhà gái mang đến tặng cho họ hàng nhà trai nhân ngày tiệc mừng đám cưới".

Tôi còn nhớ buổi đêm một bạn người Cơ Tu đưa chúng tôi vào sâu trong rừng để săn chão chuộc. Giữa rừng khuya tĩnh mịch, gió thổi xào xạc qua kẽ lá, bản "hòa tấu" của chão chuộc mỗi lúc mỗi gần, đường rừng khuya cheo leo quanh co theo con suối dẫn vào một thung lũng hẹp. Cuối cùng, một cánh đồng hẹp hiện ra với nhiều tiếng kêu của chão chuộc đang hòa tấu bản giao hưởng “đồng quê”. Mỗi người đi bắt chão chuộc mang theo đèn pin hoặc đuốc và vợt, bao xác rắn để đựng. Mỗi nhóm gồm 2 người lẩn vào cánh đồng cỏ xăm xắp nước, người soi và người bắt. Khi soi đèn pin bắt gặp 2 con mắt phản chiếu ánh sáng có màu sáng thì đúng là chão chuộc, cứ việc nhẹ nhàng đi tới dùng vợt chụp xuống mà bắt bỏ vào bao.

Chão chuộc có thân hình như con “ếch tơ”, nhưng gầy hơn, lớn lắm cũng chỉ độ hai ngón tay trỏ, da có màu đất, hai sọc vàng chạy trên lưng là hoa văn đặc trưng. Thịt chão chuộc ăn rất ngon, ngọt thịt, xương nhỏ, ăn giòn và nhiều dinh dưỡng, khoáng chất. Do đó, mỗi năm 2 vụ, khi cây lúa bắt đầu ra nhánh là chão chuộc từ trong rừng ra sinh sôi nảy nở, cũng là lúc người dân Cơ Tu rủ nhau đi tìm bắt.

Chão chuộc bắt mang về chế biến nhiều món như xào lăn với sả, chiên giòn, um nguyên con, nấu cháo... Đặc biệt, khi bắt được nhiều chão chuộc, người Cơ Tu thường phơi khô để ăn dần hoặc làm quà biếu. Kẹp khô chão chuộc vào hai que tre, nướng trên than lửa đến khi có hương thơm như cá khô nướng, mang xé nhỏ rồi chấm với muối tiêu rừng, “lai rai” với rượu Tà Vạt thì thật thú vị.

                                                                                             Tiên Sa