Làng Vân mở hội cướp cầu

Một pha tranh cầu quyết liệt

Các cụ đời trước “họa” rằng:

“Khánh hạ làng Vân hội vật cầu
Khắp vùng Kinh Bắc chẳng có đâu
Quan quân gắng sức giành cho được
Sân chơi bùn nước họa một màu”.

Uống rượu thánh trước giờ khai cuộc

Thời tiết những ngày lễ hội vật cầu (còn gọi là hội Khánh Hạ) năm nay vô cùng oi bức, không khí các trận cầu còn căng thẳng và “nóng” hơn rất nhiều. Tuy nhiên, điều này không làm vơi nhụt ý chí, niềm tin và cả sự phấn khích của các quân cầu cùng đông nghịt khán giả. Tất cả tập trung trước cửa đền Chính (nơi thờ Đức thánh Tam Giang là Trương Hống, Trương Hát, Trương Lừng, Trương Lẫy). Ông Diêm Đình Lũy, Trưởng Nan khánh tiết đền cho biết: Hội vật của làng không chỉ là trò chơi thể thao, sâu xa hơn đây chính là một tín ngưỡng truyền thống khá linh thiêng. Do vậy, việc tuyển chọn quân cầu chơi trong dịp này rất khắt khe, trước ngày cướp cầu, các thành viên trong Ban khánh tiết đến tận nhà tuyển chọn người tham gia hội vật, đó là những trai đinh khỏe mạnh, vạm vỡ, phải là đủ đức, tài và không có “bụi”. Những trai đinh này phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của lệ làng, trong vòng một tuần trước khi diễn ra thi đấu các trận cầu họ không được ngủ với vợ, kiêng kỵ tuyệt đối không được ăn thịt chó, giết mổ động vật và phải tắm rửa sạch sẽ trước khi tham gia chơi vật… 

Phút giải lao, ông chủ tế nhắc nhở các quân cầu chơi đúng chiến thuật

Theo lệ, cứ 4 năm làng sẽ tổ chức vật cầu một lần, tuy nhiên, năm nào làng có công to việc lớn, điển hình như năm 2014, nhân việc khánh thành đình làng Vân (được xây dựng với kinh phí hơn 6 tỷ đồng) nên dù chưa đủ 4 năm làng vẫn tổ chức hội vật cầu. Trước mỗi trận cầu, các chị em trong thôn ra sông Cầu gánh nước đổ vào sân cầu cho ướt mặt sân. Trong tiếng trống, chiêng giục giã, tiếng hò reo vang rộn của khán giả, các quân cầu lần lượt thực hiện các nghi thức tế Đức Thánh Tam Giang, mỗi người uống ba lưng bát rượu, ăn dưa hấu và xuống sân ra mắt khán giả. 16 quân cầu xếp thành 4 hàng, hai bàn tay đan vào nhau đặt trước bụng, rồi giơ lên ngang tầm mắt, đặt ở trước trán, cúi sát đất, quỳ gối, phủ phục lễ thánh. Sau đó chuyển thành vòng tròn, tay trái giữ bụng, tay phải giơ cao đi vòng quanh sân cầu 5 lần vừa đi vừa hô "hí hạ, hứ hẹ", tỏ rõ sự vui mừng phấn khởi, tinh thần thượng võ. Khi ông chủ tế vừa gieo cầu xuống sân, cũng là lúc trai hai giáp trong bộ dạng cởi trần đóng khố nhảy ào vào tranh cướp cầu giữa bùn đất lấm lem, ai cũng quyết giành vận may. Cứ như vậy họ tranh tài quyết liệt trong vòng 3 ngày, mỗi ngày đánh 1 trận, mỗi trận 2 giờ đồng hồ.

Quyết giành vận may

Theo ông chủ tế, mặc dù quyết liệt là vậy nhưng để theo đúng nghĩa đây là trò chơi mang tính cầu mùa, cầu hòa thuận nên Ban Tổ chức đã quán triệt các quân cầu không được xích mích, va chạm thái quá. Trận đấu càng lúc càng hay, cầu rơi xuống đất thì lập tức có quân cầu xúm đến bốc dựng lên đỉnh đầu, và trong cuộc giằng co hào hứng, không ít khán giả cuồng nhiệt nhảy cả vào sân cầu để được đằm mình trong vũng bùn bốc mùi khai khái. Lại có những tay máy ảnh sẵn sàng xả thân cho nghệ thuật, trong lúc thăng hoa, nhiều người đằm cả người cùng máy xuống sân dính đầy bùn đất. Đặc biệt, các trai đinh tham gia đánh cầu kể rằng, mặc dù toàn thân, mặt mũi bám đầy bùn đất nhưng bao đời nay chưa ai bị đau mắt, quả cầu sau khi thấm nước nặng hơn chục kilogam nhưng chưa khi nào rơi trúng chân người chơi. Sau mỗi trận đánh quần quật như vậy không những không ai bị ốm mà họ càng cảm thấy thêm phấn khích. Khán giả đứng xem trên bờ cũng bị bùn vấy bẩn hết người, nhưng tất cả đều vui vẻ, xem đó là một điềm may mắn.

Khán giả cũng lấm bùn

Kết thúc trận đấu đội nào đưa được càng nhiều cầu vào lỗ cầu của đội mình là thắng cuộc và được nhận phần thưởng, đồng thời theo quan niệm của nhân dân thì giáp nào có đội thắng cuộc sẽ gặp được nhiều may mắn, bình an, làm ăn phát đạt, giàu sang, thịnh vượng.

Trận đấu quyết liệt

Kim Sa