Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo là nơi ghi dấu sự thành lập và hoạt động của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân (ngày 22/12/1944), tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là nơi gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp hoạt động cách mạng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Di tích được phân bố trên địa bàn 2 xã Tam Kim và Hoa Thám, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, gồm 5 điểm: rừng Trần Hưng Đạo, hang Thẳm Khẩu, đồn Phai Khắt, di tích Vạ Phá xã Tam Kim và di tích đồn Nà Ngần xã Hoa Thám.
Đến với Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo, du khách sẽ được tận mắt chứng kiến nơi sinh hoạt của 34 chiến sĩ xưa kia thông qua phục dựng khu nhà ở, hệ thống triển lãm ảnh tại nhà trưng bày; thăm nhà tưởng niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp; khám phá và chinh phục đỉnh núi Slam Cao - vị trí quan sát trận đánh đầu tiên của quân đội nhân dân Việt Nam đánh đồn Phai Khắt - Nà Ngần…
Khu di tích quốc gia đặc biệt rừng Trần Hưng Đạo còn 2 địa điểm ghi dấu chiến công oanh liệt, mưu trí đầu tiên của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân ngay sau ngày thành lập, đó là đồn Phai Khắt (Tam Kim) và đồn Nà Ngần (Hoa Thám).
Di tích Vạ Phá thuộc xóm Bản Um, xã Tam Kim là một thung lũng rộng tương đối bằng phẳng ngay chân đồi Slam Khẩu. Tại đây Tổng bộ Việt Minh Cao Bằng đã mở lớp huấn luyện, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho toàn tỉnh do các đồng chí Võ Nguyên Giáp, Lê Thiết Hùng phụ trách vào tháng 2/1944. Hiện nay, Vạ Phá còn dấu tích lán trại của lớp học quân sự, tại đó vẫn còn những hòn đá cuội để kê chân giường.
HN