Theo lộ trình mở rộng quy mô Chương trình điều trị Methadone 2010 – 2012 sẽ được triển khai tại các tỉnh sau: Thái Nguyên, Điện Biên, Đà Nẵng, Nam Định, Hải Dương, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, An Giang và Cần Thơ. Mục tiêu sẽ có thêm 55 cơ sở điều trị, với tổng số bệnh nhân mới được điều trị dự kiến là 13.850 bệnh nhân. Kinh phí triển khai Chương trình sẽ huy động từ: Chương trình Quốc gia Phòng, Chống HIV/AIDS; Quỹ Viện trợ khẩn cấp cho phòng, chống HIV/AIDS của tổng thống Hoa Kỳ (PEPFAR); Dự án Phòng, Chống HIV/AIDS tại Việt Nam (World Bank); Dự án Phòng, Chống HIV/AIDS do Quỹ toàn cầu tài trợ và kinh phí từ các tỉnh triển khai đề án.
Methadone có tên gọi hóa học là 6 - (Dimethyl lamino) - một chất đồng vận với opioid (chất dạng thuốc phiện), nghĩa là có tác dụng tương tự như các chất dạng thuốc phiện nhưng thời gian tác dụng kéo dài hơn và ở mức độ nhẹ hơn so với heroin. Thuốc được Bộ Y tế cung cấp miễn phí đến các cơ sở điều trị thông qua Công ty Dược phẩm Trung ương I.
Methadone chỉ áp dụng điều trị đối với những người lệ thuộc ma túy nhóm chất dạng thuốc phiện và không áp dụng với những trường hợp như: nghiện rượu, thuốc lá, ma túy tổng hợp (benzodiazepine, amphetamine). Những người tham gia điều trị Methadone, từ 18 tuổi trở lên còn dưới 18 tuổi phải có người giám hộ theo quy định của pháp luật; có đơn tự nguyện cai nghiện; thời gian nghiện ít nhất 3 năm và đã cai nghiện nhiều lần bằng các phương pháp khác nhưng vẫn tái nghiện; không bị chống chỉ định sử dụng thuốc và có giấy giới thiệu của UBND phường nơi người nghiện cư trú.
Trước khi triển khai ở Việt Nam, phương pháp điều trị thay thế bằng Methadone đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới và đã đạt được kết quả tốt như: Mỹ, Anh, Australia và Trung Quốc...
Được biết, hiện nay cả nước có 7 tỉnh điều trị Methadone. Theo kết quả đánh giá cho thấy chỉ có 12,5% bệnh nhân có kết quả xét nghiệm nước tiểu tìm heroin dương tính vào cuối tháng thứ 9 điều trị. Trong quá trình này, người bệnh vẫn xuất hiện hội chứng cai, nhưng nhẹ hơn rất nhiều với việc ngừng sử dụng heroin. Nghiên cứu trên 965 bệnh nhân vào thời điểm tham gia điều trị, tỷ lệ bệnh nhân nhiễm HIV chỉ 33,7%. Sau 9 tháng điều trị thì không có trường hợp mới nhiễm HIV, viêm gan B và C nào. Tỷ lệ bệnh nhân có triệu chứng trầm cảm, mất hy vọng giảm từ 44,9% trước điều trị xuống còn 3,5%; tỷ lệ khó kiểm soát hành vi bạo lực giảm từ 18,5% xuống còn 4,9%; tỷ lệ có việc làm tăng từ 41% trước điều trị lên 53%...
Ông Vũ Văn Công, Giám đốc Trung tâm Phòng, Chống HIV/ADIS Hải Phòng cho biết: Hải Phòng và TP. Hồ Chí Minh là 2 nơi thí điểm điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone đầu tiên của cả nước. Cơ sở điều trị tại quận Lê Chân, Hải Phòng hiện có 430 bệnh nhân tham gia chương trình này, và có 2 bệnh nhân đã cai nghiện từ Methadone... Khi uống sẽ giảm cảm giác thèm ma túy, giảm tần suất sử dụng thuốc và giảm các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV, bởi nó qua đường uống, không phải dùng chung kim tiêm.
Trong quá trình điều trị, các bác sĩ sẽ tìm liều thích hợp cho từng bệnh nhân, liều duy trì cao nhất hiện nay là 455mg/ngày và thấp nhất là 2,5mg/ngày. Từ khi bắt đầu điều trị đến nay chưa có bệnh nhân nào xuất hiện các tác dụng phụ nghiêm trọng. Đặc biệt, sau một thời gian điều trị bằng methadone, bệnh nhân có thể giảm liều và tiến tới ngừng sử dụng methadone.
Việc điều trị bằng Methadone có tác dụng kéo dài, với chi phí thấp, sử dụng bằng đường uống; giảm các nguy cơ gặp phải khi quá liều heroin... Đặc biệt, người nghiện dừng các hành vi phạm pháp do ảo giác của ma túy kích động; cải thiện và ổn định quan hệ với gia đình cộng đồng. Với những người không thể ngừng sử dụng heroin, Mathadone là thuốc có độ an toàn cao hơn và giúp họ giảm dần tình trạng lệ thuộc. Mặt khác, đây là thuốc có tác dụng mạnh và có thể nguy hiểm nếu dùng không đúng cách.
Anh Tú