Công tác phòng, chống tác hại thuốc lá trong lĩnh vực du lịch trên địa bàn tỉnh Nghệ An

Mặc dù, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành nhiều văn bản pháp lý về Phòng, chống tác hại thuốc lá (PCTHTL) nhưng việc thực thi vẫn còn nhiều khó khăn và hạn chế. Quy định cấm hút thuốc chủ yếu mới được tuân thủ ở một số nơi như trên máy bay trong phòng đợi sân bay, ga tàu, phòng họp, rạp chiếu phim, trên các chuyến xe buýt và một số cơ quan đơn vị, khách sạn 4-5 sao, trường học, bệnh viện trong tỉnh. Tuy vậy, việc thực thi triệt để các quy định còn nhiều khó khăn, hiện tượng hút thuốc lá tại những nơi làm việc và những nơi công cộng vẫn còn rất phổ biến. Đa số người dân còn chưa nhận thức được những tổn thất to lớn về sức khỏe, kinh tế và môi trường do thuốc lá gây nên, đặc biệt, chưa thấy được tác hại của thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến nhiều căn bệnh gây chết người.

Ngay sau khi Luật PCTHTL có hiệu lực (ngày 01/5/2013), tỉnh Nghệ An đã thành lập Ban Chỉ đạo PCTHTL của tỉnh và chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp nhằm thực thi có hiệu quả những quy định của Luật.

Từ năm 2015 đến nay, Nghệ An nhận được sự hỗ trợ về kinh phí hoạt động từ Quỹ PCTHTL - Bộ Y tế, Trung tâm truyền thông Giáo dục sức khỏe Nghệ An đã tham mưu cho Sở Y tế trình UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh ban hành nhiều văn bản, Kế hoạch chỉ đạo các Sở, ban, ngành, UBND huyện, thành phố, thị xã tổ chức triển khai các hoạt động PCTHTL trên địa bàn toàn tỉnh như: nâng cao chỉ số nhận thức của người dân về tác hại thuốc lá, lợi ích của môi trường không khói thuốc, các quy định của Luật PCTHTL; xây dựng môi trường không khói thuốc và giám sát, đánh giá tình hình các hoạt động PCTHTL; tăng cường năng lực cho các cán bộ tham gia hoạt động PCTHTL...

Bên cạnh đó, Trung tâm truyền thông Giáo dục sức khỏe (nay là Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh) đã triển khai truyền thông về luật PCTHTL cũng như các văn bản liên quan thông qua các bài viết, phóng sự chuyên đề trên các phương thiện thông tin đại chúng, sản xuất các tài liệu truyền thông, pa nô, áp phích, biển cấm hút thuốc, cấp phát đến tận các cơ quan, đơn vị, cơ sở y tế trên địa bàn toàn tỉnh.

Sở Du lịch là thành viên Ban Chỉ đạo PCTHTL của tỉnh cũng đã có nhiều chỉ đạo, giải pháp để lồng ghép các hoạt động PCTHTL đảm bảo việc thực thi nghiêm chỉnh Luật PCTHTL trước hết là trong phạm vi quản lý của ngành. Thực hiện xây dựng môi trường không khói thuốc lá trong các điểm tham quan du lịch, các cơ sở lưu trú, nhà hàng, điểm dịch vụ du lịch… và những nơi công cộng.

Tổ chức thực hiện hoạt động xây dựng môi trường không khói thuốc thông qua các đợt kiểm tra lồng ghép giám sát thực thi Luật PCTHTL, việc thực hiện quy định địa điểm cấm hút thuốc lá hoàn toàn trong nhà và trong phạm vi khuôn viên (bao gồm: các điểm tham quan du lịch, các cơ sở lưu trú, nhà hàng, điểm dịch vụ du lịch) đạt kết quả tốt. 100% các đơn vị được giám sát đã triển khai và tổ chức thực hiện tốt Luật PCTHTL, xây dựng môi trường không khói thuốc như: tuyên truyền, phổ biến Luật PCTHTL và những quy định cấm hút thuốc lá tại cơ sở kinh doanh và những địa điểm cấm theo quy định của Luật; đưa vào tiêu chí bình xét thi đua hàng năm, thực hiện treo biển cấm hút thuốc tại các địa điểm cấm hút thuốc trong cơ quan, đơn vị; không có hiện tượng quảng cáo, bày bán thuốc lá trong khuôn viên cơ sở kinh doanh...

Về thực hiện quy định địa điểm cấm hút thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc cũng đạt được kết quả tốt. 100% đơn vị được kiểm tra, giám sát đã có ý thức triển khai các nội dung PCTHTL như: Tuyên truyền, phổ biến Luật PCTHTL và những quy định cấm hút thuốc lá cho nhân viên và khách hàng, có biển báo tại các vị trí phù hợp, dễ quan sát; có thiết bị phòng cháy chữa cháy; không quảng cáo, bày bán thuốc lá trong nhà hàng, khách sạn. Tuy nhiên, nhiều đơn vị chưa bố trí khu vực riêng cho người hút thuốc hoặc có khu vực riêng cho người hút thuốc nhưng chưa có hệ thống thông khí tách biệt với khu vực không hút thuốc lá; vẫn còn hiện tượng hút thuốc tại khu vực cấm, có mẩu thuốc lá, gạt tàn thuốc lá, mùi thuốc lá tại khu vực cấm.

Tại các nơi làm việc của các cơ sở kinh doanh du lịch: 100% các đơn vị đã th���c hiện và triển khai khá tốt các hoạt động PCTHTL: treo biển cấm hút thuốc lá tại các địa điểm cấm hút thuốc; tổ chức thực hiện, hướng dẫn, kiểm tra và đôn đốc mọi người tại đơn vị thực hiện đúng quy định về cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc; không bày bán thuốc lá trong khuôn viên cơ sở kinh doanh. Tuy nhiên, vẫn tồn tại đơn vị không có kế hoạch hoạt động PCTHTL; không có quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc trong quy chế nội bộ; vẫn còn đơn vị có mẩu thuốc lá nơi làm việc trong nhà.

Trong quá trình xây dựng môi trường không khói thuốc, một số đơn vị còn gặp khó khăn do thuốc lá là sản phẩm gây nghiện, người hút thuốc lá rất khó bỏ ngay cả khi biết rất rõ về tác hại của việc hút thuốc; thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp, giá thuốc lá rẻ và được bày bán khắp nơi làm tăng khả năng mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo, giảm hiệu quả của công tác cai nghiện thuốc lá. Trên thị trường lại xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Shisha) được quảng cáo là ít hại hơn thuốc lá điếu thông thường và giúp cai nghiện thuốc lá điếu,… điều này gây hiểu nhầm cho người sử dụng, làm tăng tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm người  trên 15 tuổi.

Bên cạnh đó, kinh phí công tác PCTHTL chưa có ở các lĩnh vực ở địa phương (trong đó lĩnh vực du lịch), vì vậy việc triển khai gặp nhiều khó khăn, chủ yếu lồng ghép các nội dung chuyên ngành; không có kinh phí cho hoạt động kiểm tra, xử lý vi phạm do các khách sạn, nhà hàng, điểm tham quan du lịch tự kiểm tra giám sát việc thực thi Luật PCTHTL của đơn vị mình nên hiệu quả đạt được chưa cao; tất cả các cán bộ làm công tác PCTHTL là kiêm nhiệm, vì vậy thời gian dành cho hoạt động còn hạn chế.

Để thực hiện hoạt động xây dựng môi trường không khói thuốc trong lĩnh vực du lịch trong thời gian tới cần đẩy mạnh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá cả về chiều rộng, lẫn chiều sâu một cách thường xuyên, liên tục nhắm vào các nhóm đối đượng khách du lịch, bằng nhiều hình thức đa dạng, phong phú, đến tất cả các điểm tham quan du lịch, các cơ sở lưu trú, nhà hàng, điểm dịch vụ du lịch…; phát huy, nhân rộng mô hình kinh doanh du lịch điển hình, tiên tiến không khói thuốc thông qua giám sát, đánh giá định kỳ hàng năm để thực thi PCTHTL có hiệu quả hơn; phối hợp liên ngành chặt chẽ, đồng bộ hơn, thường xuyên trao đổi thông tin để tìm ra giải pháp phù hợp, khả thi để vận dụng thực hiện; quản lý chặt hơn nữa việc sản xuất, mua bán, phân phối, triển khai quyết liệt hơn trong việc chống thuốc lá lậu qua biên giới; tập huấn để nâng cao kỹ năng tuyên truyền cho lực lượng các cơ quan sở, ban, ngành; tăng cường công tác thanh kiểm tra việc thực thi luật PCTHTL và sự hỗ trợ thêm kinh phí cho công tác tuyên truyền về PCTHTL tại các địa phương và cơ quan đơn vị.

TH