Du lịch biển đảo Lý Sơn - giàu tiềm năng những còn nhiều hạn chế
Với tổng chiều dài đường bờ biển trên 25km và nằm ở vị trí tiền tiêu của Tổ quốc, sở hữu nhiều tiềm năng về du lịch và những tư liệu quý về Hoàng Sa, đảo Lý Sơn có mối liên hệ gần gũi và chặt chẽ với các khu vực trọng điểm phát triển kinh tế của tỉnh, và vùng lân cận như: khu kinh tế Dung Quất, Chu Lai, TP. Quảng Ngãi, khu du lịch Mỹ Khê và khu du lịch Sa Huỳnh. Lý Sơn cùng với khu du lịch Mỹ Khê, khu du lịch Sa Huỳnh tạo thành ba đỉnh của tam giác có khả năng hình thành nên các khu du lịch biển có quy mô lớn trong tương lai.
Xét tổng thể trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi thì huyện đảo Lý Sơn nằm trên tuyến đường biển từ Bắc vào Nam, đồng thời là con đường ra biển Đông của khu vực kinh tế trọng điểm miền Trung qua cửa khẩu Dung Quất. Với vị trí như trên, Lý Sơn trở thành một đơn vị hành chính có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển biển đảo của cả nước, có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế - xã hội những năm tới.
Lý Sơn là một thắng cảnh thiên nhiên độc đáo với năm ngọn núi nhô cao giữa vùng biển Đông. Đến với Lý Sơn, ngoài việc thưởng ngoạn những danh lam thắng cảnh, những tuyệt tác thiên nhiên giữa bốn bề sóng biển, du khách còn có dịp thăm những ngôi nhà cổ có hàng trăm năm tuổi, nhiều di tích lịch sử văn hóa và loại hình lễ hội truyền thống. Tính đến nay Lý Sơn có nhiều di sản văn hóa, nhiều tư liệu quý về chủ quyền biển đảo của Tổ quốc. Trên địa bàn huyện có 50 di tích, trong đó có 10 di tích đã được công nhận gồm 4 di tích cấp quốc gia (chùa Hang, đình làng An Vĩnh, đình làng An Hải, Âm linh tự); 6 di tích cấp tỉnh (dinh Tam Tòa, đền thờ cá Ông Lân Chánh, nhà thờ Phạm Quang Ảnh, đền thờ Thiên Y-A-Na, lăng cá Ông Đông Hải, mộ và đền thờ Võ Văn Khiết); 23 di tích tín ngưỡng và một số di tích khác, cùng nhiều loại văn hóa phi vật thể về tinh thần, sinh hoạt dân gian, tín ngưỡng, lễ hội đặc sắc như: lễ khao lề thế lính Hoàng Sa, lễ hội đua thuyền truyền thống, hội dồi bong…
Thực tế, việc khai thác tài nguyên và phát triển du lịch tại đảo Lý Sơn còn rất nhiều hạn chế và chưa thực sự hiệu quả. Đến nay, hệ thống giao thông vận chuyển ra đảo chỉ có một phương tiện duy nhất là tàu thủy từ đất liền ra đảo, ngày chỉ có 1 chuyến, giờ tàu không cố định; hệ thống dịch vụ du lịch còn thiếu và yếu, trên đảo chỉ có khoảng 70 buồng/phòng phục vụ khách du lịch, chưa có cơ sở lưu trú du lịch nào đạt tiêu chuẩn sao để có thể đón khách du lịch có khả năng chi trả cao hoặc khách du lịch quốc tế; thiếu những nhà hàng sang trọng, chế biến những món ăn ngon từ hải sản để phục vụ trực tiếp cho khách du lịch; chưa có dịch vụ vui chơi giải trí để phục vụ khách du lịch; hàng thủ công mỹ nghệ chưa phong phú, đặc sắc; một số bãi tắm không đạt yêu cầu do cộng đồng dân cư lấy cát về để sản xuất nông nghiệp (trồng tỏi); các dự án quy hoạch phát triển du lịch chưa đóng góp thu nhập cho bảo việc môi trường và chưa có các giải pháp phù hợp để thu hút cộng đồng vào hoạt động du lịch, bảo tồn tài nguyên du lịch, cũng như những di tích trên đảo…
Để giải quyết những vấn đề trên, cần xác định những tồn tại, thách thức trong quá trình phát triển và đề xuất các giải pháp để xây dựng, phát triển sản phẩm du lịch biển, đảo mang tính đặc thù trên đảo Lý Sơn, góp phần thúc đẩy sự phát triển sản phẩm du lịch biển, đảo, tạo ra được một thương hiệu về du lịch biển đảo của vùng Nam Trung Bộ theo hướng bền vững và có trách nhiệm.
Hướng đi nào cho du lịch Lý Sơn?
Hướng đầu tư quan trọng giúp đa dạng hóa sản phẩm du lịch Lý Sơn là đầu tư nâng cấp và hình thành các khu, điểm du lịch chuyên đề, tổng hợp. Các khu, điểm du lịch là nơi cung cấp các loại sản phẩm du lịch đa dạng, có khả năng thoả mãn nhu cầu của du khách nên có sức hút mạnh và khả năng tăng thu nhập du lịch cao. Đối với các tài nguyên đang khai thác, cần có sự điều tiết hợp lý đảm bảo khả năng tái tạo của tài nguyên, đầu tư nâng cao chất lượng các dịch vụ. Đối với các tài nguyên mới, cần có chiến lược khai thác bài bản; giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, cần hình thành nên các bộ sản phẩm du lịch độc đáo, đặc trưng cho điểm đến, phân chia giai đoạn phát triển. Xin được gợi ý một số bộ sản phẩm du lịch như sau:
Bộ sản phẩm du lịch “đảo xanh huyền thoại”: tổ chức theo mô hình công viên sinh thái, sinh thái nông nghiệp tạo điều kiện cho du khách được trải nghiệm cùng nông dân thu hoạch, trồng… tỏi, đi thuyền thúng đánh bắt cá cùng người dân đảo Lý Sơn rồi từ những sản phẩm thu được về tự chế biến, nấu nướng cho bữa ăn mình…
Bộ sản phẩm du lịch “công viên ốc biển và san hô biển Lý Sơn”: công viên chuyên đề về các loại ốc biển, san hô biển với các công trình vui chơi giải trí hình ốc, san hô và các sản phẩm du lịch từ ốc biển, san hô biển độc đáo chỉ có ở Lý Sơn (san hô đen), tôn vinh tài nguyên san hô – một tài nguyên rất phong phú và hấp dẫn của đảo.
Bộ sản phẩm du lịch “khám phá tầng địa chất trên đảo Lý Sơn”: Dấu tích phun trào của núi lửa trên đảo Lý Sơn, du khách khám phá những bãi biển dưới chân núi lửa, những lớp địa chất tại bờ biển Lý Sơn, các dãy núi đá hình thành từ sự phun trào của núi lửa tạo nên những cảnh quan hùng vỹ, những lớp nham thạch có hình dạng lạ mắt, hồ treo chứa nước ngọt trên đỉnh núi lửa, những rạng đá ngầm xung quang đảo là điều kiện thuận lợi cho các loài thủy tộc sinh sống…
Bộ sản phẩm du lịch “tìm hiểu về văn hóa lịch sử”: khai thác những giá trị về văn hóa, lễ hội đặc sản của Lý Sơn.
Đồng thời, cần xây dựng chiến lược bảo vệ, tái tạo tài nguyên, các nhà đầu tư cần tuân thủ khẩu hiệu "Nói không với ô nhiễm biển” để duy trì cảnh quan và nét đẹp hoang sơ vốn có; ưu tiên các giải pháp, công trình kết hợp nhiều lợi ích; định hướng các loại hình du lịch biển như du lịch tàu biển, du lịch tham quan nghiên cứu, du lịch trải nghiệm, du lịch thể thao biển, thể thao, du lịch vui chơi giải trí cao cấp…; đa dạng hóa các loại hình dịch vụ, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch; đầu tư vào các sản phẩm lưu niệm độc đáo, đặc sắc riêng có của địa phương; đẩy mạnh công tác tiếp thị, xúc tiến và tuyên truyền, quảng bá hình ảnh Du lịch Lý Sơn đến với du khách trong nước và quốc tế thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng hiện đại; phối hợp chặt chẽ với các địa phương lân cận trong hoạt động xúc tiến du lịch…
Việc nghiên cứu hỗ trợ phát triển sản phẩm du lịch biển, đảo Lý Sơn sẽ góp phần tạo việc làm cho cộng đồng dân cư đang sinh sống trên đảo, góp phần tích cực tạo dựng và củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, phát triển hậu phương vững chắc ở tuyến phòng thủ trên biển của đất nước, đảm bảo an ninh quốc phòng vùng ven biển và hải đảo.
ThS. Trần Thị Lan
Nguồn: Tạp chí Du lịch