Bảo tồn và phát huy tác dụng về hệ thống hoa văn trang trí trong các ngôi chùa Khmer

Đề tài đã khảo sát điền dã tại 22 ngôi chùa Khmer trong tỉnh Bạc Liêu, giới thiệu khái quát và hệ thống về các loại hoa văn trang trí trong các ngôi chùa Khmer (tỉnh Bạc Liêu), góp phần giải mã nguồn gốc và ý nghĩa của các loại hoa văn - giá trị biểu tượng được thể hiện trong những công trình kiến trúc của các ngôi chùa Khmer, thông qua đó, đưa ra những nhận định để làm cơ sở đề xuất xây dựng các giải pháp nhằm quản lý, bảo tồn và khai thác, ứng dụng vào đời sống các loại hoa văn trang trí trong kho tàng văn hóa của đồng bào Khmer tỉnh Bạc Liêu một cách tốt nhất; chỉ ra những đặc thù riêng, những đóng góp của hoa văn trang trí trong các ngôi chùa Khmer như một biểu hiện của văn hóa tộc người trong quá trình cộng cư với người Việt, người Hoa ở một địa phương; nêu lên những nguy cơ mai một và khuynh hướng phát triển, phát huy tác dụng của các loại hoa văn trong các ngôi chùa Khmer hiện nay với vai trò vị trí và chức năng của nó trong đời sống tôn giáo - xã hội và những yếu tố tác động, ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của cư dân, nhằm đề cao yếu tố tích cực, giảm trừ tính tiêu cực trong sinh hoạt cộng đồng.

Chùa Hang, Trà Vinh (Ảnh: Nguyễn Vũ)

Từ những kết quả khảo sát và phân tích trên, đề tài đã đề xuất được các giải pháp cụ thể: tăng cường công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực hoạt động văn hóa nói chung, hoạt động mỹ thuật tại các chùa Khmer nói riêng nhằm giúp cho người dân hiểu được và thực hiện tốt hơn nữa việc bảo tồn và phát huy tác dụng trong lĩnh vực nghệ thuật tạo hình của chùa Khmer; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục trong cộng đồng người Khmer nhằm nâng cao nhận thức về giá trị nghệ thuật thể hiện qua các ngôi chùa; thường xuyên mở các lớp đào tạo ngắn hạn, trung hạn về mỹ thuật (vẽ, chạm, khắc, tạc tượng) cho các sư sãi chùa Khmer; tổ chức các cuộc thi, trưng bày, triển lãm về hội họa, điêu khắc tạc tượng giữa các địa phương nhằm tạo sự khích lệ tinh thần và nâng cao tay nghề cho đội ngũ nghệ nhân; đầu tư kinh phí nhiều hơn và đa dạng hơn nữa trong việc bảo tồn, tôn tạo những di tích chùa Khmer đã được xếp hạng và những công trình kiến trúc bị xuống cấp, hư hại; vận động thực hiện xã hội hóa văn hóa nhằm huy động mọi tiềm năng trí tuệ và vật chất của toàn xã hội cùng chăm lo đến hoạt động văn hóa - văn nghệ của đồng bào Khmer.

Bên cạnh đó, đề tài cũng đưa ra kiến nghị cụ thể: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bạc Liêu cần sớm chỉ đạo cho các đơn vị nghiệp vụ trực thuộc và các địa phương tiến hành rà soát, đánh giá lại thực trạng đội ngũ nghệ nhân Khmer trong lĩnh vực điêu khắc, hội họa hiện nay; phối hợp với các địa phương có đông người Khmer sinh sống, phối hợp với các nhà khoa học tổ chức các cuộc hội thảo khoa học về mỹ thuật Khmer; cần thiết biên soạn thành bộ giáo trình đưa vào giảng dạy tại các trường tiểu học có đông học sinh Khmer hoặc tổ chức học ngoại khóa tại các chùa Khmer trong tỉnh Bạc Liêu nhằm giúp cho các em hiểu biết thêm về ý nghĩa, giá trị của hoa văn trang trí, các tượng trong chùa Khmer.

                                                                                                                                                                                            PV