Có nhiều cách giải quyết những vấn đề bức xúc xã hội. Thông qua các chương trình du lịch cũng là một trong những cách cần đề cập. Thông thường, khách du lịch mua tour để đem lại niềm vui cho bản thân và gia đình. Nếu người thân trong gia đình nhận biết tâm lý diễn biến xấu, tiềm ẩn nguy cơ tan vỡ hạnh phúc gia đình, có thể mua tour du lịch được những chuyên gia tâm lý thiết kế riêng cho gia đình mình để người thân được trải nghiệm thư giãn; đồng thời kết hợp định hướng tâm lý tốt cũng là một giải pháp hữu hiệu để hàn gắn các mối quan hệ trong gia đình.
Những tour du lịch truyền thống đã trở nên quen thuộc với du khách, nhưng một tour du lịch có thể giải quyết sâu cho vấn đề tâm lý, từ góc độ tâm lý du lịch đến nay vẫn là vấn đề mới cần được quan tâm. Những phân tích sâu về liên ngành khoa học tâm lý - du lịch, thông qua một chương trình du lịch cụ thể, kết hợp với các chuyên gia tâm lý (người hướng dẫn viên - thực chất là chuyên gia tâm lý liên ngành) sẽ góp phần giải quyết vấn đề tâm lý gia đình cho trường hợp khách du lịch trong tâm trạng bế tắc, khủng hoảng.
Khách tham gia tour du lịch này có thể là gia đình hay một nhóm những gia đình có vấn đề về tâm lý. Người chồng thờ ơ với tổ ấm gia đình, nghĩ ra những lý do khác nhau để ra ngoài nhậu nhẹt, lảng tránh những nghĩa vụ khác nhau trong gia đình. Người vợ không còn quan tâm đến dáng vẻ bề ngoài mà chỉ tập trung cho công việc, không quan tâm, chăm sóc gia đình trong một thời gian dài, nhưng vẫn muốn hàn gắn gia đình. Tuy vậy, họ vẫn có điểm chung là cả hai đều thích đi du lịch, yêu thương con cái.
Để thiết kế được một chương trình du lịch như vậy, cần chọn những điểm đến du lịch lãng mạn, tách biệt về không gian văn hóa với cộng đồng, dễ thực hiện những giải pháp tâm lý cụ thể, đặc trưng trong du lịch để hàn gắn quan hệ gia đình, nhưng đảm bảo những điều kiện hạ tầng, tiện nghi du lịch cơ bản, khí hậu mát mẻ, không gian “loãng” hơn điều kiện môi sinh bình thường. Ví dụ như Sapa, Mai châu, Mộc Châu, Phú Quốc, cù lao Chàm... là những điểm du lịch tốt cho mục đích nêu trên. Những nơi lưu trú phù hợp với dạng tâm lý khách du lịch này là những khu nghỉ dưỡng nằm trong vườn biệt thự nằm sâu trong rừng, cách biệt với cộng đồng, nhưng không quá xa những cung cấp cơ bản về hạ tầng, lại gần gũi với thiên nhiên và mối quan hệ giữa hai chủ thể.
Thời gian phù hợp bắt đầu tour thường là dịp nghỉ lễ chung và dài ngày của cả hai; ngày kỷ niệm chung; ngày sinh nhật các thành viên trong gia đình; ngày cuối tuần kết hợp nghỉ thêm phép... Độ dài tour khoảng năm ngày (tùy theo diễn biến tâm lý). Do đặc thù của đối tượng khách này là thường diễn biến tâm lý phức tạp, về cơ bản nhiều gia đình cần 5 ngày, nhưng cũng có gia đình chỉ cần 3 ngày, hoặc có cặp gia đình phải cần tới 7 ngày. Số ngày cụ thể sẽ do hướng dẫn viên và người đặt tour (thực chất là người đề xuất giải quyết vấn đề tâm lý gia đình) quyết định.
Để thực hiện tour này cần cung cấp cho khách phương tiện đi lại; hướng dẫn viên chuyên nghiệp và những dụng cụ phụ trợ. Phương tiện vận chuyển là xe ô tô riêng từ 4 đến 7 chỗ. Hướng dẫn viên, thực chất là những chuyên gia tâm lý, được đào tạo về kỹ năng hướng dẫn và tổ chức tour cơ bản, có nhiều kỹ năng đặc thù như trông trẻ, tổ chức hoạt náo nhóm, tư vấn và giải quyết vấn đề tâm lý sâu. Các dụng cụ phụ trợ là những vật dụng bất ngờ trong trang trí và xây dựng mối quan hệ riêng của gia đình để gợi lại ký ức đẹp, kỷ niệm hạnh phúc, hay mang tính xây dựng quan hệ gia đình.
Hướng dẫn viên chuẩn bị không gian cơ bản cho việc hàn gắn tâm lý khách du lịch: đốt lửa trại ngoài trời ban đêm, nấu cháo gà ngoài trời (nên đi Sapa, Mai Châu, Mộc Châu...); ăn hải sản trên biển hay câu mực ban đêm (khi nghỉ ở Cửa Lò); trò chơi tâm lý như cưỡi ngựa đôi, xe đạp đôi, chèo thuyền, chèo đò chung, cưỡi trâu, cưỡi voi hai người; trò chơi tâm lý chung có thể đi cùng những cặp đôi có chung hoàn cảnh tâm lý hoặc cũng có thể có tâm lý đối nghịch để tạo hình ảnh tâm lý mẫu, gây hiệu ứng tâm lý lây lan trong cộng đồng. Các cặp đôi gia đình có thể chơi những trò chơi tâm lý như thi hiểu biết về tâm lý của người kia; thi nấu ăn giữa các cặp gia đình bằng phương pháp thủ công... để các thành viên trong gia đình hiểu biết về nhau sâu hơn.
So với các chương trình du lịch khác, chương trình du lịch nhân sinh quan có những điểm khác biệt như sau:
Hướng dẫn viên du lịch: Thực chất là nhà tâm lý, thực hiện vai trò điều phối và cân bằng tâm lý cặp đôi trong tour này, thay vì chức năng chủ yếu là hướng dẫn du lịch như các tour khác. Hướng dẫn viên thực hiện những phân tích tâm lý, ứng biến nhanh và kịp thời với các diễn biến tâm lý bất thường có thể xảy ra trong tour từ khách du lịch. Chương trình du lịch được xây dựng, chuẩn bị bất ngờ, dựa trên phân tích và giải pháp chi tiết từ các chuyên gia tâm lý khách du lịch mua tour.
Không gian du lịch riêng cần được chú trọng: Tác dụng của hình ảnh và không gian đến cảm xúc con người khá lớn. Do đó cần tạo những không gian đặc trưng riêng để gợi cảm xúc xây dựng quan hệ gia đình, có thể những đồ vật mang theo của khách du lịch... cũng đóng vai trò khá quan trọng
Những khách du lịch nhỏ tuổi là con của khách du lịch: Đặc thù tour này là để hàn gắn mối quan hệ hay thay đổi nhân sinh quan của khách về mối quan hệ gia đình, do vậy dựa trên những tổng hợp và phân tích tùy theo tình huống khách du lịch mà hướng dẫn viên sẽ quyết định có cho những khách du lịch nhỏ tuổi này tham gia liên tục trong tour không, hay hướng dẫn viên sẽ đóng vai trò tổ chức các điều kiện trong tour và giữ vai trò “người trông trẻ”. Thông qua công việc này, hướng dẫn viên sẽ trò chuyện, trao đổi với khách du lịch để định hướng cách giải quyết cho trẻ nhỏ ứng xử nếu sau tour du lịch, vấn đề của khách du lịch mua tour có thể tái diễn lại.
Quyết định rút ngắn hay kéo dài thời gian du lịch hoặc tổng kết những kết quả từ chương trình du lịch để đề ra giải pháp tâm lý tiếp theo cho khách du lịch: Về bản chất, chương trình du lịch này cũng là một cuộc trải nghiệm nhằm giải tỏa tâm lý cá nhân trong quan hệ cặp đôi, định hướng giá trị cặp đôi hoặc định hướng những giá trị văn hóa hàn gắn, chung sống. Nhưng để đạt hiệu quả tối đa, hướng dẫn viên cần bám sát các diễn biến tâm lý cặp đôi để đề ra giải pháp phù hợp và kịp thời, tăng hiệu quả cho chương trình du lịch và sau chương trình du lịch thông qua những bài trắc nghiệm để kiểm tra hiệu quả hay sự thay đổi trong diễn biến tâm lý của khách du lịch. Trong trường hợp khách du lịch không hợp tác do nhiều nguyên nhân khác nhau, hướng dẫn viên có thể sử dụng những kỹ năng tiếp cận tâm lý chủ thể để kiểm tra và định hướng trực tiếp cho khách du lịch./.
Hiện nay, tour du lịch nhân sinh quan chưa được các doanh nghiệp lữ hành khai thác. Ý tưởng về tour du lịch này do tác giả đưa ra trên cơ sở trao đổi với các chuyên gia tâm lý và chuyên gia du lịch nên đã được kiểm chứng và dự đoán có tính khả thi trong tương lai.
ThS. Đỗ Hải Yến
(Tạp chí Du lịch)