Bác tham gia Tết trồng cây tại Bất Bạt, Hà Tây, 1969
Nhớ hồi còn ở chiến khu Việt Bắc, Bác Hồ rất thích tăng gia sản xuất, đặc biệt là trồng cây. Bác khuyến khích cán bộ và nhân dân trồng cây. Hưởng ứng lời kêu gọi của Bác, đồng chí Hoàng Quốc Việt trồng được một vườn bí xanh. Khi thu hoạch đồng chí gửi biếu Bác mấy quả. Nhận bí, Bác viết vần thơ vui gửi tặng lại:
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Cám ơn chú Việt. Bí này còn non”
Sau khi Hà Nội giải phóng, Bác cùng Trung ương Đảng và Chính phủ trở về thủ đô. Bác ở căn nhà sàn gỗ trong khu vườn Phủ toàn quyền Đông Dương cũ. Trong vườn Bác trồng rất nhiều loại cây ăn quả. Đặc biệt, Bác đã tạo thế cho rễ cây đa cổ thụ sẵn có trong vườn bằng cách lấy ống bơ đựng nước ngâm đầu rễ cây để vươn dài và cắm xuống đất tạo nên thế vững chãi. Đến nay mỗi lần du khách đến tham quan khu nhà sàn của Bác thường được nghe về câu chuyện này.
Năm 1957, đồng bào miền Nam gửi ra biếu Bác một cây vú sữa. Bác nhận cây và tự tay Bác trồng và chăm sóc. Bác coi cây như hình ảnh miền Nam luôn bên cạnh Người. Hiện nay cây vú sữa đã trở thành di sản quý trong khu vườn của Bác.
Kể từ đấy, năm nào Bác cũng nói và viết về “Tết trồng cây”. Năm 1965, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mỹ diễn ra ác liệt, đế quốc Mỹ rắp tâm muốn hủy diệt thiên nhiên Việt Nam, con người Việt Nam, ném hàng vạn tấn bom đạn và rải chất độc hóa học xuống nhiều vùng rừng núi nước ta, Bác tiếp tục kêu gọi đồng bào ta trồng cây, giữ lấy mùa xuân cho đất nước. Bác đã viết:
Mùa Xuân là Tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng Xuân.
Ngày 16/2/1969, Bác về trồng cây đa trên đồi cây xã Vật Lại (Ba Vì, Hà Tây). Đây là cây đa cuối cùng Bác trồng trước lúc đi xa.
Sau 53 năm thực hiện lời dạy của Bác, nhiều vùng đất trống, đồi trọc trong cả nước đã trở thành những rừng cây xanh tốt.
Hai cây đa Bác trồng ở công viên Thống Nhất và trên đồi cây xã Vật Lại cành lá xum xuê, mọc ra hàng chục chùm rễ phụ bám sâu xuống lòng đất, vươn xa tỏa mát cả một khu vực rộng lớn. Nhân dân thường gọi là cây đa Bác Hồ.
PGS.TS. Hà Đình Đức