Năm Bính Thân 1836, vua Minh Mạng đã cho đúc Cửu đỉnh làm biểu tượng cho uy thế và sự vững bền của nhà Nguyễn. Trên Thuần đỉnh (cao 2,32m, nặng 1950kg), Minh Mạng cho chạm khắc hình núi Tản Viên vào cùng với hình cửa Cần Giờ và sông Thạch Hãn. Năm Canh Tuất 1850, ông vua thi sĩ Tự Đức xếp Tản Viên vào hàng danh sơn của đất Việt và được ghi vào Tự điển để cúng tế hàng năm.
Núi Tổ Ba Vì có Châu hình đẩu tiễn thiên hoành không / Hạo khí quan mang vạn cổ tồn (Dáng hình sừng sững ngang trời rộng / Hạo khí mênh mang vạn thuở còn) như đôi câu đối ở đền Và nơi thờ Thánh Tản Viên. Cảnh vật chốn này vừa hùng vĩ vừa bao la vừa thơ mộng. Hùng vĩ bởi Ba Vì sừng sững làm trấn sơn cho cả nước. Bao la bởi vùng đồng bằng mỡ màu điểm xuyết những gò đồi thấp thoải. Thơ mộng bởi những dòng sông, con suối, rừng cây, làng mạc êm ả vây quanh. Nhiều danh lam thắng cảnh quây tụ về đây như ao Vua, Khoang Xanh - suối Tiên, thác mơ, thác Đa, thác Ngà, thác Hương, núi đá Chẹ, đồi Đá Chông, hồ Suối Hai, hồ Đồng Mô, hồ Tiên Sa, đồi cò Ngọc Nhị… Đường lên núi Tản quanh quanh, đỉnh non cây cối bảng lảng trong mây vờn sương phủ thật huyền ảo.
Đến Ba Vì, du khách được trải nghiệm một hành trình du lịch thắng cảnh văn hóatâm linh nhiều thú vị. Khí hậu núi Ba Vì mát mẻ trong lành chẳng khác mấy Đà Lạt, Sapa rất phù hợp với việc nghỉ dưỡng, leo núi, đi bộ. Không gian tĩnh mịch êm đềm tạo cho ta những khoảng lặng đáng yêu trong cuộc sống vốn rất nhiều xô bồ. Ta có thể tận mắt thấy hàng chục loài cây quý hiếm đang có mặt ở Ba Vì như bách xanh, thông, tre, sến mật, giổi lá bạc… Sườn Tây núi Tản Viên còn sót lại hàng chục cây bách xanh cổ thụ có độ tuổi hàng thiên niên kỷ.
Đứng trên vời vợi Ba Vì ta thêm dịp ngẫm nghĩ về vị thế non sông, về những huyền tích dựng nước giữ nước của dân tộc trong suốt mấy nghìn năm lịch sử thăng trầm dâu bể. Trên và quanh Ba Vì xưa cổ có rất nhiều đền đình linh thiêng như các đền Trung, đền Hạ, đền Thượng, đền Đá Đen, đền Và, đền Măng Sơn, đền Khánh Xuân, đình Yên Nội, đình Tây Đằng, đình Mỗ Lao, đình Quất Động, đình Thanh Hùng, đình Thụy Phiêu… thờ Thánh Tản Viên. Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là một nơi linh thiêng được nhiều người đến viếng thăm hương khói. Ngôi đền thờ Bác do kiến trúc sư nổi tiếng Nguyễn Trực Luyện thiết kế mang phong cách cổ hai tầng tám mái đao cong nhìn về hướng Nam nằm ở độ cao 1296m tại đỉnh Vua.
Gắn liền với tên tuổi công tích của Thánh Tản Viên - Sơn Tinh, núi Ba Vì thật xứng danh là núi Tổ của đất Việt. Con cháu muôn đời về đây, nơi Ba Vì cao ngất tầng mây, để tưởng vọng tới Tản Viên sơn thần / Đệ nhất phúc đẳng thần / Đệ nhất bách thần / Thượng đẳng tối linh thần / Nam thiên thánh tổ vốn là vị anh hùng dân tộc có công chống thiên tai, chống giặc ngoại xâm, khai sáng văn hóa liên kết các bộ tộc Việt - Mường của non sông Việt Nam.
Là người Việt chắc ít ai không biết câu chuyện thần thoại kể về cuộc đọ sức lở đất nghiêng trời của Sơn Tinh với Thủy Tinh. Sơn Tinh đã phải dùng phép thuật nâng cao núi để ngăn lũ dữ trong cơn cuồng ghen của vị thần nước Thủy Tinh si tình bậc nhất vì không lấy được con gái Hùng Vương. Ba Vì “cao nhất” vì lẽ đó, nói như Nguyễn Trãi thì Núi ấy là núi Tổ của nước ta (Dư địa chí).
|
Nguyễn Hữu Quý
Tạp chí Du lịch tháng 6/2016