Tủa Chùa – Cô sơn nữ ẩn hiện giữa mây ngàn Tây Bắc

Tủa Chùa có 3/4 diện tích là núi đá tai mèo, núi đá vôi, ít sông, suối khiến người ta liên tưởng đến sự khắc nghiệt và cằn cỗi. Song, miền đất này được thiên nhiên ưu ái ban tặng khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ, hùng vĩ. Tủa Chùa còn là địa danh cách mạng mang trong mình những giá trị lịch sử - văn hóa quý báu; là địa bàn cư trú của cộng đồng 7 dân tộc thân thiện, mến khách còn lưu giữ những nét văn hóa độc đáo như không gian văn hóa chợ phiên, lễ hội dân gian, các làn điệu dân ca, dân vũ...

Ở mỗi thời điểm, mỗi mùa trong năm Tủa Chùa đều có vẻ đẹp riêng nhưng đẹp nhất vẫn là từ tháng 9 dương lịch năm trước tới tháng 5 năm sau. Đây là khoảng thời gian du khách có thể tận hưởng không khí mát mẻ, trong lành; thỏa thích ngắm nhìn những thửa ruộng bậc thang vào vụ lúa chín với nhiều gam màu tuyệt đẹp. Lên Tủa Chùa vào mùa Xuân, du khách sẽ được hòa mình vào các lễ hội của đồng bào dân tộc Mông, ngắm nhìn và thỏa sức chụp ảnh cùng hoa đào, hoa mận, hoa ban; chiêm ngưỡng và trải nghiệm thú vui săn mây để có những tấm hình đẹp, độc, lạ.

Từ thị trấn Tủa Chùa, xuất phát về phía Nam theo hướng Mường Báng - Xá Nhè, du khách đến với Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia: quần thể hang động Xá Nhè và hang động Khó Chua La (xã Xá Nhè). Hệ thống thạch nhũ, măng đá tuyệt đẹp, lòng hang rộng, vòm hang cao khiến du khách cảm thấy như bước vào chốn tiên cảnh kỳ bí.

Cách quần thể hang động Xá Nhè - Khó Chua La khoảng 1km là chợ phiên Xá Nhè, họp vào ngày Mão, ngày Dậu trong tháng. Chợ phiên không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa nông sản đặc trưng mà còn là không gian văn hóa, nơi giao lưu, gặp gỡ của đồng bào các dân tộc. Ngày nay, du khách đến với Tủa Chùa đều mong muốn được ghé thăm chợ phiên ít nhất một lần để được hòa mình vào nhịp sống rộn ràng, đậm đà sắc màu văn hóa của đồng bào các dân tộc nơi đây.

Tiếp tục đi về phía Nam, trên con đường Mường Đun - Tủa Thàng, du khách sẽ thưởng ngoạn vẻ đẹp rực rỡ của những rừng hoa ban cổ thụ; những nếp nhà sàn ẩn hiện trong sương của đồng bào Thái tại các khu tái định cư Tả Huổi Tráng, Huổi Trẳng bên bờ sông Đà. Du lịch trải nghiệm lòng hồ sông Đà sẽ để lại nhiều ấn tượng khó quên. Nếu có thời gian lưu lại, du khách có thể chọn hình thức homestay tại các thôn, bản ngay bên bờ sông như thôn Huổi Trẳng (xã Tủa Thàng) hoặc thôn Huổi Lóng (xã Huổi Só) với cảnh đẹp nhìn ra mặt hồ. Tại đây, du khách sẽ được thưởng thức ẩm thực đặc trưng của vùng cao với cách chế biến và gia vị đậm đà hương vị Tây Bắc. Nếu thực sự muốn tìm kiếm cảm giác gần gũi với thiên nhiên, có thể chọn hình thức lưu trú trên các hòn đảo hoặc bán đảo ở lòng hồ, cùng nhau đốt lửa, cắm trại, câu cá, cất vó tôm... và đón bình minh ở nơi mênh mông sông nước.

Từ Huổi Só sang Sín Chải - xã cuối cùng phía Bắc của huyện Tủa Chùa, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những cây chè tuyết shan cổ thụ có tuổi đời hàng trăm năm vươn mình giữa ngút ngàn mây núi, nhâm nhi ly trà nóng hoặc chén rượu ngô bên bếp than hồng giữa cái se lạnh của Sín Chải ngay cả giữa mùa Hè.

Từ Sín Chải ngược tỉnh lộ 140 sẽ đến với xã Tả Sìn Thàng, nơi có chợ phiên lâu đời nhất nhì vùng Tây Bắc. Chợ Tả Sìn Thàng vẫn lưu giữ được nhiều nét độc đáo của chợ phiên vùng cao với trang phục rực rỡ của bà con dân tộc, các mặt hàng nông sản cùng hàng thổ cẩm truyền thống, các món ăn mang hương vị khó quên… Ngoài rượu Mông pê, thịt dê và chè shan tuyết cũng là đặc sản nổi tiếng ở Tả Sìn Thàng.

Cách Tả Sìn Thàng 10km về phía Nam, dọc tỉnh lộ 140 là xã Tả Phìn, nơi đây nổi tiếng với cao nguyên đá tai mèo ngút ngàn tầm mắt. Nằm trong cao nguyên đá Tả Phìn, thành Vàng Lồng được xây dựng cách đây gần 3 thế kỷ, là một công trình kiến trúc nghệ thuật có giá trị lớn về mặt lịch sử, văn hóa. Thành được xây dựng trong 9 năm, nguyên liệu xây dựng chủ yếu là đá với phương thức ghè, đẽo hoàn toàn bằng thủ công, sử dụng kỹ thuật ghép đá tinh xảo. Thành Vàng Lồng cao trung bình 2m, bề mặt rộng 1m. Ngoài ra, xã Tả Phìn còn có cánh đồng Chiếu Tính - một trong những cánh đồng lớn, phì nhiêu nhất của huyện Tủa Chùa. Ruộng bậc thang Chiếu Tính mang vẻ đẹp dung dị, mộc mạc nhưng không kém phần quyến rũ, nhất là vào mùa lúa chín hay mùa nước nổi.

Từ Tả Phìn, theo đường liên xã, du khách sẽ tới 2 xã Lao Xả Phình và Trung Thu. Hiện nay, đây là 2 xã duy nhất chưa có đường nhựa tới trung tâm, nhưng cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp nên thơ và sự thân thiện, mến khách của người dân bản xứ khiến du khách say lòng. Đặc biệt, rừng thông cổ thụ tại xã Trung Thu rất thích hợp để khám phá, trải nghiệm và nghỉ dưỡng.

Tiếp tục theo đường liên xã, du khách tới xã Sính Phình nổi tiếng với cánh đồng Tà Là Cáo và cánh đồng Đề Dê Hu như những nấc thang vô tận nối đất với trời. Đến Sính Phình vào dịp Tết Nguyên đán, du khách được hòa mình vào lễ hội xuân truyền thống của đồng bào Mông. Lễ hội là nơi vui chơi, giao lưu của bà con sau một năm lao động sản xuất và cũng là nơi gặp gỡ, nên duyên của các chàng trai, cô gái Mông.

Có thể ví Tủa Chùa như cô sơn nữ đẹp, e ấp, ẩn hiện giữa mây ngàn Tây Bắc. Vẻ đẹp, sức hấp dẫn từ thiên nhiên, văn hóa, con người nơi đây luôn có sức hút đặc biệt đối với du khách.  

Bài: Biên Thùy
Ảnh: Hoàng Hải Giang

(Nguồn: Tạp chí Du lịch tháng 5/2022)