Mô hình Nhà sàn Bác Hồ ở Đồng Tháp được khởi công xây dựng vào tháng 2/1990 và khánh thành vào ngày 19/5/1990, mang ý nghĩa rất sâu sắc, thể hiện tình cảm sâu sắc của đồng bào Đồng Tháp cũng như đồng bào Miền Nam đối với Bác Hồ kính yêu.
Mô hình nhà sàn của Bác ở Đồng Tháp được xây dựng bằng gỗ giáng hương, bên, căm xe để có thể giữ gìn lâu đời. Đặc biệt, từ kích thước, kiểu dáng đến các hiện vật trưng bày trong nhà đều được phục chế giống như Nhà sàn Bác đã sống tại Hà Nội.
Phòng làm việc vào mùa hè
Đây là nơi Bác thường làm việc vào mùa hè, cũng là phòng họp của Bộ Chính trị, là nơi Bác tiếp thân mật các đoàn đại biểu miền Nam. Trên bàn làm việc là sách và một số đồ dùng của Bác. Ở Hà Nội, chiếc đồng hồ Bác xem giờ vẫn chạy đều như thể Bác vẫn còn sống mãi, nhưng ở đây, Bác chưa một lần đến nên kim đồng hồ được để dừng lại lúc 9h47’ – giờ phút Bác ra đi mãi mãi. Bên cạnh có chiếc thuyền đá màu đen dùng để đặt bút và thước kẻ, gần đó là ba chồng sách mà Bác đang đọc. Một chồng sách nhỏ là sách “Người tốt, việc tốt” mà Bác rất thích đọc, Bác khuyến khích mọi người cùng đọc và làm theo. Số sách còn lại do một số tác giả nước ngoài viết.
Buổi trưa trên chiếc ghế mây dài, Bác thường nghỉ lưng xem tài liệu và đọc báo. Chiếc bàn nhỏ kê ở dưới gần cầu thang có ba máy điện thoại (một màu xanh và hai màu đen) để Bác thường xuyên nhận được tin tức ở đơn vị chiến đấu và kịp thời động viên khen thưởng các đơn vị xuất sắc. Bên cạnh là chiếc mũ sắt Bác dùng để tránh đạn và bom bi.
Khi xây dựng nhà, Bác yêu cầu làm thêm xi măng lát gỗ lên trên chạy theo các chân cột, để các cháu thiếu nhi đến thăm nhà Bác có đủ chỗ ngồi và ngồi được vững hơn. Bác còn bảo đặt cho Bác bể cá vàng để các cháu đến chơi cho vui mắt. Ở cửa cầu thang, Bác bảo treo cho Bác cái chuông nhỏ để báo hiệu cho Bác biết có khách đến và chuẩn bị tiếp khách tầng trên của căn nhà này có hai phòng: một phòng Bác làm việc, một phòng Bác nghỉ ngơi.
Phòng làm việc vào mùa đông
Căn phòng này Bác thường làm việc vào mùa đông. Nơi đây, Bác tiếp khách rất thân mật, khi khách đến Bác mời cùng ngồi xuống sàn nhà làm việc. Trên bàn có một số sách Bác đọc trong những ngày cuối đời, sách “Người tốt, việc tốt”. Viên sỏi chặn giấy, hộp bút, kính đeo mắt là những vật dụng Bác thường dùng. Trên bàn còn có chiếc cốc thủy tinh nhỏ, Bác dùng để đựng những bông hoa màu trắng có mùi thơm mát dịu mà Bác rất ưa thích.
Giữa phòng ngủ và phòng làm việc mùa đông, Bác bảo: “Làm cho Bác cái giá sách vừa tiết kiệm được diện tích, vừa gọn và đẹp”. Ngăn trên cùng của giá sách, Bác để hai chiếc hộp gỗ: hộp màu vàng Bác để hoa và thiệp chúc xuân năm mới, hộp màu đen Bác cất giữ hai tấm ảnh các chú bộ đội đã chụp Cụ thân sinh của Bác vào năm 1954.
Bác đọc và nghiên cứu rất nhiều sách. Ở ngăn thứ hai, ba, tư là những quyển sách mà Bác đã đọc mà chưa kịp trả thư viện hoặc đưa đến bộ phận khác. Đặc biệt, ngăn thứ hai Bác để phù điêu chân dung Lênin do một công dân Nga tặng, ngăn thứ tư Bác để chiếc máy đánh chữ do một Việt kiều Pháp tặng, Bác có thói quen thường tự đánh máy những bài viết của mình.
Phòng ngủ
Trong phòng ngủ chỉ có một vài thứ thật cần thiết cho sinh hoạt hàng ngày của Bác. Chiếc giường mộc mạc đơn sơ, vào mùa hè trải chiếu trơn mền mỏng, vào mùa đông trải nệm và mền bông. Sau khi làm việc, Bác tự mình dọn dẹp vệ sinh phòng cho sạch sẽ, có chiếc sọt đựng rác Bác thường hay dùng. Năm 1958, Nhật Bản tặng Bác chiếc quạt máy nhưng Bác ít sử dụng mà hay dùng quạt tay được làm bằng lá cọ lấy ở trong vườn nhà Bác. Cạnh tủ nhỏ là một phích nước và chai nước lọc, mỗi khi khách đến Bác dùng một ít nước trong phích và pha thêm một ít nước nguội trong chai để uống liền mà không mất thời gian chờ đợi. Trên bàn cũng để lại một số sách Bác đang đọc.
Trong phòng ngủ còn có chiếc radio trên bàn là quà tặng của một Việt kiều Thái Lan tặng Bác và chiếc mũ vải bạc màu Bác thường đội khi đi thăm các đơn vị, địa phương ở miền Bắc.
Điểm khác biệt giữa nhà sàn Bác Hồ ở Hà Nội và Đồng Tháp là Phía trước Nhà sàn của Bác ở Hà Nội có ao cá Bác Hồ, nhưng ở Đồng Tháp là ao sen. Ngay trước sân nhà có trồng hàng rào dâm bụt, hoa nhài và hai cây dừa. Cây vú sữa - món quà của đồng bào miền Nam được các chú bộ đội tập kết ra Bắc năm 1954 tặng cho Bác - cũng được trồng đúng như vị trí Bác đã trồng ở Hà Nội.
Nguyễn Toàn