Hàng sa mộc đứng uy nghiêm, thân rắn chắc, cao vút suốt dọc hai bên bậc tam cấp lên khu dinh như hai hàng lính canh sừng sững. Dinh thự không lớn với tường đá bao quanh, dày 80cm và cao 3m. Toàn bộ ngôi nhà được dựng bằng đá xanh, gỗ thông, gỗ pơmu và ngòi đất nung được chạm trổ tinh xảo. Ngôi nhà với mái ngói âm dương đã phủ rêu xanh theo thời gian. Gian ngoài, gian giữa và gian trong được bố trí với khoảnh sân lát đá đón ánh sáng. Trong gian chính vẫn còn hình chụp của đại gia đình Vương Chính Đức. Mỗi căn phòng đều có ghi rõ gian nhà, phòng của bà cả, bà hai, bà ba, phòng của gia nhân, kho thuốc phiện… Dù giữa trưa nắng, những gian nhà vẫn mang cảm giác âm u lạnh lẽo.
Nghe đâu khi xây dựng dinh cơ này, Vương Chính Đức đã mời thầy địa lý người Tàu đi khảo sát khắp vùng và đến thung lũng Sà Phìn, thầy địa lý đã chọn vùng đất này, vì địa thế ở đây nổi lên như mai rùa, được coi như là nơi thần kim quy dựng nghiệp. Dinh thự họ Vương ngày trước làm trong ba tháng mới xong, vững chắc cùng với những dãy sa mộc vươn cao đã mọc lên ngôi nhà mang hình chữ Vương độc đáo. Dòng họ Vương đã làm chủ cao nguyên đá Đồng Văn (gồm bốn huyện phía Bắc của Hà Giang) trong một thời gian dài. Căn nhà đã trải qua nhiều biến cố thăng trầm và một thời từng là ngôi nhà quyền uy nhất của một vùng Hà Giang rộng lớn, phía sau cổng Trời Quản Bạ.
Dinh họ Vương bắt đầu được chuyển thành điểm tham quan vào năm 1993, sau khi được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là Di tích lịch sử quốc gia. Kể từ đó cho đến nay, ngôi nhà phục vụ cho du lịch và tham quan. Xung quanh nhà đều là các gia đình của con cháu dòng họ Vương. Bán vé vào cổng là một cô cháu gái họ xa của vua Mèo năm nào.
Đứng từ trên con đường lộ nhìn xuống, dinh họ Vương bề thế nổi bật giữa thung lũng. Đó là một trong những điểm dừng chân thú vị của mảnh đất cao nguyên đá Hà Giang.
Lam Linh
(Nguồn: Tạp chí Du lịch)