Tây Bắc những mùa hoa

Loài hoa đầu tiên đón cái lạnh tê tái về là dã quỳ vàng và trạng nguyên đỏ. Hai sắc màu tương phản ấy, đứng cạnh nhau làm rực sáng cả cao nguyên.

Đông sang, cỏ cây thu mình giữ ấm trước giá rét khắc nghiệt của mùa đông, duy chỉ có đám dã quỳ hoang dại bừng lên sức sống khác thường. Xuân tới, hạ qua, dã quỳ trơ trụi, phải đợi mùa thu đến dã quỳ mới đâm mầm xanh. Chỉ đến khi gió mùa đông bắc ùa về giữa những đợt sương muối, sương mù, dã quỳ mới nở, rực rỡ, kiêu sa, khoác lên mình màu vàng chói chang của vầng dương ngày hạ. Lạnh lắm, buốt lắm, mà dã quỳ đẫm sương cũng vẫn vươn lên đón gió, vẫn tươi tắn, mơn mởn làm rạng rỡ cả không gian.

Khi dã quỳ vừa nở vàng rực xen lẫn với trạng nguyên đỏ thắm cũng là cuối đông, khắp các cánh đồng, trải khắp sườn đồi bung lên một màu trắng tinh khôi của hoa cải. Khó lòng mà tả được vẻ đẹp của loài hoa này. Chỉ biết rằng đứng giữa thung lũng bạt ngàn hoa cải đang nở hoa trắng xóa, ai cũng thốt lên: tuyệt quá! Miên man là những luống cải chạy hút tầm mắt, từ dưới chân mình tới tận đỉnh đồi. Và thế là bất chấp gió, mặc kệ sương, ở đâu có hoa cải trắng là ở đó có dấu chân khám phá của những kẻ đam mê cái đẹp.

Ít ngày sau, xuân cũng theo gió đông tìm về xứ lạnh. Đi xuyên qua những màn sương Châu Mộc, bất chợt thấy những rừng đào hồng bảng lảng trong mây như ở xứ thần tiên. Đến những bản người Mông xã Lóng Luông nằm ngay cạnh quốc lộ 6, sắc đào bao trùm không gian bao la, nhìn gần, nhìn xa, chỗ nào cũng thấy những đào là đào: cây đỏ rực xen lẫn cây phớt hồng, gốc đào non xen lẫn những gốc cổ thụ mấy người ôm. Đi sâu vào bản, càng thú vị hơn khi bắt gặp người đàn ông Mông múa khèn giữa vườn đào lung linh sắc thắm hay những bộ quần áo chàm được đem hong trên bờ rào cạnh những gốc đào xù xì rêu mốc. 

Xuân về, những rừng mận, rừng mơ cũng lại bừng thức sau một giấc ngủ dài. Hoa mận như một người phụ nữ đã vào độ chín, đằm thắm, sắc sảo; hoa mơ lại giống như một thiếu nữ đến tuổi trăng tròn, bởi nụ hoa mơ tròn trịa, lúc nào cũng được bao quanh bởi một lớp vỏ mỏng hồng hồng như làn da, như đôi má hồng cô sơn nữ. Khi lớp vỏ hồng ấy xòe dần ra cũng là lúc những cánh hoa dần bung ra trắng tinh khôi, sạch sẽ; các cánh hoa cũng tròn đều chứ không thuôn dài như mận, nhị hoa bao giờ cũng phớt đỏ chứ không nhiều sắc vàng. Chính thế cho nên người tinh ý nhìn từ xa đã khẳng định những quả đồi trắng muốt pha sắc xanh non là đồi mận, những quả đồi trắng nhưng hơi nhuốm màu đỏ chính là đồi mơ.

Hoa mơ cũng đẹp hơn hoa mận ở chỗ khi đã nở là nở ồ ạt. Từng chùm hoa như ríu rít gọi nhau về để bung ra cả cây một mầu trắng muốt. Đứng giữa rừng mơ một ngày nắng xuân ngỡ như mình đang ở một thế giới khác.

Hoa ban như một cô nàng chậm chân đến hội muộn. Khi các loại hoa khác đã thi nhau khoe sắc, nàng mới vội vàng đến. Nhưng có lẽ bởi đến chậm, cho nên vào tháng 3 nàng là loài hoa nổi bật nhất: Những cây ban nhuộm trắng đồi, nhiều đoạn đường đẹp như tranh vẽ, mà trên đó, người họa sỹ đã phết những mảng màu vàng óng của tre, trúc, cỏ khô, rồi lại điểm thêm những chấm trắng muốt nổi bật.

Nhìn từ xa là thế, lại gần thêm chút nữa, sẽ thấy những mảng màu trắng trắng, hồng hồng kia thực ra là những chùm hoa ban đang đong đưa trên nền xanh của những chiếc lá hình trái tim, của những nụ ban thon thon, trắng muốt nhưng lại phơn phớt hồng ở cuống, cánh xòe ra như cánh bướm.

Ban như người thiếu nữ đẹp, e ấp, khiêm nhường quanh năm suốt tháng, chỉ khi hoa mận, hoa đào đã lui dần theo mùa xuân, hoa ban mới lung linh khoe sắc trắng. Hình như ở Tây Bắc, hễ chỗ nào có hoa ban là có người Thái, hoa ban gắn với người Thái cũng từa tựa như hoa đào ăn đời ở kiếp với người Mông vậy. Bởi thế, đi rừng cứ thấy hoa ban là y rằng chỉ bước thêm một đoạn nữa sẽ thấy một thung lũng có những nếp nhà sàn xinh xinh, mùi khói bếp quyện mùi xôi thơm lừng. Trong gian bếp ấy, thể nào cũng có một vài món ăn được làm từ hoa ban.

Tây Bắc còn muôn vàn những loài hoa dại không tên đẹp lung linh, khi thì trắng muốt, khi lại tím ngắt phủ lên các sườn đồi. Chúng nguyên sơ, mộc mạc và cũng hấp dẫn như chính mảnh đất cao nguyên này.

Bài và ảnh: Thành Đạo

(Nguồn: Tạp chí Du lịch)