Tuy nhiên, có một thực tế là tình trạng ‘cháy’ phòng chỉ diễn ra ở các KS cao cấp, trong khi đó, nhiều KS đạt tiêu chuẩn 2 –3 sao (áp dụng giá bán phòng rất ‘mềm’ song vẫn không được khách hàng quan tâm. Theo Giám đốc một DNLH quốc tế tại Hà Nội, sự cách biệt khá xa về chất lượng dịch vụ của các KS thấp sao đã dẫn tới tình trạng ‘thừa mà thiếu, thiếu mà thừa’ trong hệ thống KS Việt Nam hiện nay.
Mặc dù, ngành Du lịch đã nhìn nhận ra sự bất ổn này (từ khía cạnh quản lý nhà nước và DN), tuy nhiên, các giải pháp tháo gỡ vẫn hạn chế. Ngành Du lịch đã tổ chức triển khai chương trình nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ du lịch Việt Nam bằng cách áp dụng thí điểm hệ thống quản lý chất lượng ISO - 9000 đối với các KS từ năm 2000 nhưng đến nay, số KS được cấp chứng nhận phù hợp ISO 9000 còn chưa nhiều. Điều này cho thấy, các KS chưa thực sự quan tâm đến vấn đề áp dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng. Trong khi Việt Nam đang là một điểm đến hấp dẫn đối với khách quốc tế thì sự thiếu hụt và chênh lệch quá lớn về đẳng cấp khách sạn sẽ là một yếu tố hết sức bất lợi đối với ngành Du lịch.
Theo thống kê của Tổng cục Du lịch (TCDL), hiện cả nước có 8.556 KS với 170.551 buồng, song chỉ có 25 KS 5 sao (chiếm 1,2%), 65 KS 4 sao, 141 KS 3 sao, còn lại là 1-2 sao. Thông tin mới công bố từ các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch cho thấy, trong giai đoạn từ 2000 -2006, số phòng KS tại TP. Hồ Chí Minh chỉ tăng 34%, trong khi khách đến tăng 114%; Năm 2007, TP. Hồ Chí Minh thiếu khoảng 1.200 phòng KS 3-5 sao, và đến 2010 sẽ thiếu 7.000 phòng KS 3-5 sao. Tại Hà Nội tình hình căng thẳng phòng ốc cũng ‘nóng’ không kém. Đến nay, Hà Nội mới có khoảng 450 cơ sở lưu trú với 14.000 phòng (trong đó, KS có quy mô từ 3 sao trở lên chỉ chiếm 20,4%). Mặc dù là thành phố tập trung nhiều KS cao sao nhất trong cả nước, song số phòng KS cao cấp vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu, nhất là vào những dịp diễn ra các sự kiện lớn. Được biết, từ đầu năm đến nay, công suất sử dụng buồng phòng của các KS cao cấp tại Hà Nội luôn đạt từ 90% -95%. Giá phòng cũng tăng lên đáng kể (tăng 50%-80% so với năm 2006).
Điểm dễ nhận thấy nhất đối với hoạt động kinh doanh KS cao cấp là dòng khách ở các KS này chủ yếu là khách thương gia, các doanh nhân hoặc khách công vụ đặc biệt. Các KS dù chỉ thấp hơn 01 sao nhưng lại có khoảng cách khá xa về chất lượng dịch vụ, giá phòng KS 4 sao thấp hơn 5 sao từ 15-20%. Đối với dòng khách thương gia, giá tiền không phải là vấn đề chính mà quan trọng là đẳng cấp của KS họ lưu trú. Điều này lý giải vì sao những phòng chất lượng cao (dành cho khách VIP) luôn trong tình trạng ‘cháy’.
Để giảm bớt sự căng thẳng về phòng ốc, một ‘giải pháp tình thế’được nhiều DNLH áp dụng trong thời gian qua là đưa khách đến điểm du lịch ở các địa phương khác. Tuy nhiên, theo phản ánh, giải pháp này sẽ không thể kéo dài bởi chất lượng lưu trú không đáp ứng được yêu cầu. Giám đốc một DNLH phàn nàn: “Nhiều khách chỉ đi Hạ Long trong ngày, tối lại về Hà Nội mặc dù họ rất muốn ở lại qua đêm để thưởng thức bầu không khí và những món ăn đặc sản tại nơi có di sản thiên nhiên thế giới. Có rất nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu là môi trường du lịch chưa đảm bảo, nạn chặt chém khách ở các dịch vụ như cho thuê thuyền, thăm bè cá, ăn uống…”.
Sự phát triển mất cân đối của dịch vụ KS khiến cho những nỗ lực của ngành Du lịch trong việc hướng đến các dòng khách cao cấp (đối tượng có khả năng chi trả cao, thời gian lưu trú dài) ngày càng trở nên khó khăn. Mặc dù tốc độ tăng trưởng khách quốc tế tăng mạnh trong mấy năm gần đây, đặc biệt là dòng khách thương gia, khách doanh nhân có mức tăng đột biến, song số phòng KS cao sao hầu như không chuyển biến. Trong khi đó, các KS mini ‘liên tục phát triển’ lại chỉ có khả năng đáp ứng khách có nhu cầu cũng như khả năng thanh toán thấp, số ngày lưu trú ngắn.
Ông Thân Hải Thanh, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dịch vụ Du lịch Bến Thành cho rằng, đã đến lúc ngành Du lịch không nên lấy mục tiêu số lượng khách làm kết quả đánh giá hoạt động. “Điều này giống như chỉ tiêu học sinh đậu tốt nghiệp phổ thông trong thời gian vừa qua, nó không phản ánh được thực chất phát triển của du lịch. Các chỉ tiêu quan trọng cần phải xem xét là chất lượng dịch vụ, chất lượng lưu trú, độ dài ngày khách lưu trú, mức độ chi tiêu của khách, mức độ thỏa mãn của khách. Nếu không, Việt Nam sẽ trở thành điểm đến ‘đông khách’ nhưng phần lớn là ‘khách balô’”. Mặc dù TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội đang nỗ lực tháo gỡ ‘bài toán’ KS bằng cách kêu gọi các nhà đầu tư trong ngoài nước, ưu tiên địa điểm, quy hoạch mặt bằng... Tuy nhiên, theo nhận định của các chuyên gia du lịch, việc thiếu các khách sạn cao cấp còn có thể xảy ra trong một vài năm nữa, bởi thời gian ngắn nhất để hoàn thành một KS cũng mất ít nhất từ 2 đến 3 năm.
VIỄN NGUYỆT