Ô nhiễm đến từ các nhà hàng nổi trên vịnh Hạ Long

Mua bán và xả rác trên Vịnh

Thực trạng ô nhiễm môi trường
Người Hạ Long có câu nói “mọi ngả đường đều đến cột 5”, nơi có “thành phố nổi” với các biển hiệu đủ màu sắc của các nhà hàng Biển Mơ, Sóng Thần, Thanh Thủy, Vạn Lý, ánh Dương, Vạn Hoa... Đến nay, chưa có con số thống kê chính xác của các cơ quan chức năng về số nhà hàng nổi trên vịnh Hạ Long, nhưng trong ba điểm chính là khu cột 5, cột 8 và vùng Ba Hang cùng các điểm hang Sửng Sốt, vụng Hòn Rùa, lõm Vịt... có khoảng 100 nhà hàng nổi như vậy. Ngoài những nhà hàng nổi, hiện trên vịnh Hạ Long còn có trên 250 nhà bè nuôi cá lồng thuộc bốn làng chài: Cửa Vạn, Ba Hang, Cống Viêng, Cặp Lai. Tuy nhiên, khi được hỏi về vấn đề vệ sinh môi trường thì chủ nhà hàng kiêm nhà bè này lại… cười trừ. Theo quan sát của chúng tôi, hầu như các chất thải từ sinh hoạt và hoạt động kinh doanh dịch vụ đều xả thẳng xuống Vịnh, nổi lềnh bềnh bên cạnh các nhà hàng nổi này rồi theo những con sóng lan rộng ra mặt Vịnh. Báo cáo của BQL vịnh Hạ Long đã nêu: hàng ngày có đến hàng chục mét khối rác được vớt lên từ Vịnh, tuy nhiên chính họ cũng không dám chắc đã thu gom hết số lượng rác trôi nổi trên mặt vịnh và tại các điểm du lịch hay chưa. Đó là chưa nói đến các loại nước thải đổ ra vịnh mà đến các cơ quan chức năng cũng chưa có cách nào kiểm soát hết được. Nếu chỉ quan sát bằng mắt thường thì quanh khu vực chợ Hạ Long 1, màu nước biển ở khu vực này đã biến thành màu đen kịt, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc, nhất là vào những hôm trời nắng. Đến nay, BQL vịnh Hạ Long đã nhiều lần tiến hành kiểm tra các nhà bè vùng ven bờ thì hầu hết đều “không có tín hiệu neo đậu đêm, không phao cứu sinh, đăng ký bè sai công dụng và đăng ký đã hết hạn. Không có biện pháp xử lý thu gom chất thải. Không có đăng ký kinh doanh hoặc giấy đăng ký không hợp lệ”.

Về mặt cảnh quan, các nhà hàng nổi lô nhô, giăng kín mặt nước với những mái nhà lớn nhỏ, lợp tôn màu, lá cọ hay bạt với cột, cửa, đèn, hoa đủ màu sắc đã làm xấu đi giá trị của Di sản.

Những biện pháp xử lý tích cực
Trước những nguy cơ ô nhiễm môi trường từ rác thải, nước thải ngày càng cao tại khu vực TP. Hạ Long, mới đây, ngày 9/3/2007, BQL vịnh Hạ Long đã có công văn báo cáo UBND Tỉnh về việc xả rác thải, nước thải chưa qua xử lý xuống Vịnh tại một số nơi thuộc TP. Hạ Long, nhất là các khu vực bến chợ Hạ Long I, hồ nước Cung Văn hóa thiếu nhi Quảng Ninh, bãi tắm Thanh niên... Ngày 19/3/2007, UBND tỉnh Quảng Ninh đã có công văn chỉ đạo yêu cầu UBND TP. Hạ Long phải tổ chức tổng vệ sinh, thu gom và xử lý chất thải rắn ven bờ Vịnh và duy trì thường xuyên hoạt động này; quản lý chặt chẽ và hạn chế việc làm nhà nổi, chỉ chấp nhận những nhà bè tồn tại trước tháng 7/2000, sau thời điểm đó phải xem xét, xử lý kéo ra khỏi vịnh Hạ Long. Các nhà hàng nổi phải thành lập doanh nghiệp có đủ điều kiện để kinh doanh, có kiến trúc, kết cấu đảm bảo mỹ quan, an toàn khi giông bão, đăng ký tạm trú, tạm vắng, đảm bảo vệ sinh môi trường. Nhà nổi phải được các ngành chức năng quy định thống nhất về diện tích, số người... Trước mắt, BQL vịnh Hạ Long cần có sự phối hợp với Công ty môi trường đô thị xử lý rác ở các nhà hàng, nhà nổi trên biển; quy hoạch, tổ chức lại các nhà bè; tuyên truyền giáo dục các chủ bè về bảo vệ vệ sinh, môi trường; thực hiện nghiêm chế tài xử phạt các hành vi tùy tiện, làm xấu cảnh quan, gây ô nhiễm môi trường ở vịnh Hạ Long. Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân và du khách trong việc bảo vệ cảnh quan môi trường vịnh Hạ Long.

Hoạt động kinh doanh các nhà hàng nổi và tại các nhà bè nuôi cá lồng trên vịnh Hạ Long đã và đang dẫn tới những hậu quả hết sức phức tạp về mặt môi trường và cảnh quan, nếu không có những biện pháp giải quyết kịp thời sẽ dẫn tới những hậu quả khó lường, ảnh hưởng tới những giá trị bền vững mà các cơ quan quản lý Di sản Thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long đang hướng tới.

                                                                         THÀNH TRUNG