Nơi cực Tây Tổ quốc

Câu chuyện bên bếp lửa đại ngàn

Bản làng A Pa Chải thuộc xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên. A Pa Chải cách trung tâm TP. Điện Biên hàng trăm cây số về phía Tây. Trên đường tới Sín Thầu, dừng chân tại bản Pờ Nhù Khồ của tộc người Hà Nhì tôi mới khám phá ra, người Hà Nhì dịch nghĩa tên bản Pờ Nhù Khồ là “Con trâu trắng”. Và, “Con trâu trắng” là một trong 6 bản của Sín Thầu nằm rải rác trong thâm sơn triền non đỉnh Khoan La San. Đêm, bên bếp lửa giữa đại ngàn, chúng tôi chăm chú nuốt trọn từng lời trong câu chuyện của già làng Khoàng Á Phèn kể về hành trình người Hà Nhì đặt chân lên vùng đất biên cương cực Tây Tổ quốc, nghe chuyện ngược xuôi các dòng suối tìm đất trồng lúa nước và lập nên hai bản Tả Kho Khừ, A Pa Chải, Tá Miếu… Đêm biên cương tĩnh mịch, chỉ nghe tiếng suối róc rách xa xa vọng lại, tiếng côn trùng kêu đan xen câu chuyện huyền bí của già làng…

Người Hà Nhì tôn Lý Xừ Há là “vua hổ”. Già làng Khoàng Á Phèn kể rằng, “vua hổ” là người duy nhất có gan đối mặt với loài thú dữ này, ông chỉ cần đứng trên đỉnh núi, bê đá ném xuống khe, đã giết được hổ, mỗi lần mang hổ về dân bản đều mở hội ăn mừng.

Đó là chuyện của 20 - 30 năm về trước. Khoan La San bây giờ vẫn là dải rừng hoang nguyên sơ, chỉ có điều loài hổ giờ đã lùi sâu hơn nữa trong chốn thâm sơn cùng cốc. Đường đi tới mốc không số, hai bên đường cỏ tranh cao và dày vươn ra chặn bước chân người. Cánh rừng nguyên sinh cây cối rậm rạp, những dây leo oằn mình bám các thân cây cổ thụ cao vượt tầm mắt.

Cột mốc không số - những xúc cảm thiêng liêng

Con đường đất nhão nhoét do những trận mưa đêm dai dẳng, đưa chúng tôi lên cao dần, cao dần. Ở những khoảng trống, khi phóng tầm mắt ra xa, các bản Tả Khó Khừ, Tá Miếu, Lỳ Mà Tá... của người Hà Nhì dưới núi nhỏ dần, mờ dần và nhòa đi trong sương khói chiều biên giới, có chăng chỉ rải rác những nương lúa xanh mướt nối tiếp nhau trườn mình trên sườn núi là minh chứng có sự hiện diện của con người.

Hành trình nước rút tới đích là mốc không số nằm trong “vùng rừng lạnh” còn cách xa bởi 3 đỉnh núi cao, 2 vùng “yên ngựa” với những trảng cỏ, lau lách phủ kín đầu, muốn tới phải luồn mình dưới đại ngàn thâm u, ẩm ướt với vô số tảng đá sắc lẹm án ngữ lối đi.

Dọc đường leo dốc trơn, chúng tôi được Khoàng Á Sình, thanh niên người Hà Nhì tình nguyện làm người dẫn đường đặt vào tay những đùm cơm. Chưa bao giờ tôi thấy cơm trắng ngon đến thế, gạo nương người Hà Nhì thơm đến lạ!

Rừng già tuyệt đẹp, mây mù giăng mắc, bủa vây bốn bề; Những cây cổ thụ khổng lồ, rêu mốc, lan rừng bám dày từ gốc lên ngọn, từ thân sang cành, sang nhánh. Kỳ hoa dị thảo với những sắc màu sặc sỡ, hình thù lạ mắt xuất hiện trên đường đi.

Theo Ngô Huy Hà, một “phượt thủ”, tác giả cuốn sách dày gần 300 trang “Bước chân Việt Nam 4 cực 1 đỉnh”: Trong 4 cực và 1 đỉnh (Phanxipăng) của lãnh thổ Việt Nam, cực Tây A Pa Chải được xem là điểm khó chinh phục nhất. Để tới được đây, tôi phải di chuyển hàng trăm cây số qua nhiều địa danh lịch sử như đèo Pha Đin, Điện Biên Phủ và cả những con đường đất, đá bụi mù trước khi băng đèo, vượt suối tại Mường Nhé. Thật hạnh phúc biết bao khi bạn được đứng trên đỉnh cực Tây, rồi phóng tầm mắt ra xa nhìn về Tổ quốc thân yêu với trùng trùng điệp điệp núi non hùng vĩ. Đây là rừng già, kia là dãy núi cao, là thảo nguyên trập trùng. Tất cả đều làm chúng tôi vỡ òa trong sự tự hào sung sướng. Chúng tôi cẩn thận tung lá cờ Tổ quốc vẫn mang theo với kích thước tới hơn 2m². Trước quốc kỳ phấp phới, trước cột mốc gắn quốc huy, ai cũng thấy xiết bao tự hào, đứng trang nghiêm, tay chào cờ và đồng thanh hát Quốc ca...

A Pa Chải, không còn xa xôi hẻo lánh nữa. Ngày nào, tháng nào cũng có những đoàn người từ khắp mọi miền Tổ quốc tìm đến nơi đây. A Pa Chải trong tôi, một lần đến để rồi cả đời thương nhớ! Nhớ một tiếng gà nơi ngã ba biên giới, nhớ những con người Hà Nhì hồn hậu mến khách, nhớ những âm thanh Quốc ca vang vọng trong nắng chiều đại ngàn màu hổ phách. Nhớ cả một miền ký ức ngọt ngào!

Hà Phương

(Tạp chí Du lịch)