Dừa - nguyên liệu đặc biệt trong các món ăn ngày Tết
Vào những ngày Tết, tại quê hương Bến Tre không thể thiếu những món ngon làm từ nguyên liệu dừa, những món ăn hấp dẫn phản ánh được nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của Xứ Dừa, thể hiện nét sáng tạo trong sự phối hợp giữa các nguyên liệu tự nhiên với cây dừa.
Tết đến, món ăn đặc trưng đầu tiên phải kể đến là bánh tét, món bánh tượng trưng cho sự ấm no, đủ đầy cho trọn năm. Bánh tét ở Bến Tre có nhiều loại: bánh tét nhân mỡ, bánh tét chuối, bánh tét đậu... Đêm giao thừa, gia đình quây quần gói bánh tét, canh nồi bánh đêm giao thừa là hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong tuổi thơ của biết bao nhiêu người, nhớ vị bánh tét đặc trưng quen thuộc đậm vị dừa.
Về Bến Tre ngày Tết không thể thiếu món thịt kho nước dừa. Đúng như tên gọi, thịt kho nước dừa phải được kho cùng với nước dừa tươi và trứng vịt (có thể dùng trứng gà, trứng cút), kho cho đến khi thấm vào từng nguyên liệu. Thịt kho nước dừa ngày Tết dùng chung với cơm trắng, dưa kiệu, dưa cải chua. Món thịt kho với miếng thịt được xắt vuông, trứng để nguyên, ngụ ý năm mới mọi việc vuông tròn, trọn vẹn, đủ đầy.
Bến Tre còn có các loại bánh, mứt mang linh hồn và hương vị dừa đặc trưng khó nơi nào có. Tiêu biểu nhất là món mứt dừa - một loại mứt truyền thống mà gia đình nào cũng chọn đặt lên khay ngày Tết mỗi độ xuân về. Mứt dừa dễ làm, thơm và ngon miệng nên nhiều gia đình có thể tự tay thực hiện; cơm dừa bào mỏng cùng đường cát trắng, có thể phối trộn các nguyên liệu tự nhiên để cho ra màu sắc bắt mắt như: hoa đậu biếc (xanh lam), gấc (màu cam), lá dứa (xanh lá), củ dền (màu đỏ)… sau đó, sên mứt đến khi khô lại. Thưởng thức mứt dừa thơm, ngọt, béo bên tách trà nóng ngày xuân gợi lên ký ức ngọt ngào đậm đà tình thương.
“Bánh tráng Mỹ Lồng – bánh phồng Sơn Đốc” là một loại bánh nổi tiếng ở huyện Giồng Trôm (tỉnh Bến Tre). Từ lâu, bánh tráng, bánh phồng là niềm tự hào của người dân Bến Tre, là sản vật làm từ nước cốt dừa béo, hương vị thuần khiết của cây dừa mà bánh tráng nơi khác không có. Nghề làm bánh tráng ở Mỹ Lồng và bánh phồng ở Sơn Đốc được nổi lửa đều đều từ tối đến sáng trong những dịp giáp Tết. Từ một món thủ công mộc mạc, giản dị được nâng lên thành đặc sản và được thưởng thức nhiều nhất vào dịp Tết. Bánh tráng Mỹ Lồng, bánh phồng Sơn Đốc ngày trước được làm để dâng cúng tổ tiên, tỏ lòng thành kính. Ngày nay, ngoài để dâng cúng, bánh được xem là món quà để chúc Tết, thưởng thức cùng gia đình.
Ẩm thực dừa từ truyền thống đến hiện tại
Các món ăn từ dừa trong ngày Tết ở Bến Tre có rất nhiều món mang những nét đặc trưng và độc đáo riêng nhưng nhìn chung đều mang ý nghĩa ngày Tết sum vầy của quê hương Xứ Dừa, thể hiện nét văn hóa địa phương của vùng đất Bến Tre, chắt lọc nguyên liệu tinh túy từ cây dừa đưa lên mâm cơm ngày xuân.
Bảo Trâm