Nghệ sĩ nhiếp ảnh xuất sắc Vũ Hải: Từ “say” nghề tới xác lập kỷ lục Việt Nam

“Say” nghề và tình yêu khám phá Việt Nam

Rót nước trà óng ánh vàng trên những chiếc tách đầy tinh tế, NSNA Vũ Hải từ tốn kể cho chúng tôi nghe về sự nghiệp nhiếp ảnh cùng 40 năm gắn bó công tác trong ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch của ông. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống về nhiếp ảnh, là một trong những gia đình làm nghề nhiếp ảnh lâu đời nhất ở thị trấn Hoa Sơn, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc, người NSNA sinh năm 1957 từ nhỏ đã thừa hưởng đam mê nhiếp ảnh từ gia đình, rồi hun đúc tình yêu ấy ngày một lớn hơn. Mảnh đất Vĩnh Phúc - nơi chôn rau cắt rốn đã đón ông vào chân trời nghệ thuật nhiếp ảnh, nâng cánh cho ông trở thành một nghệ sỹ nhiếp ảnh xuất sắc.

Cũng chính bởi vậy, NSNA Vũ Hải gần như “thống trị” toàn bộ ảnh chụp của tỉnh Vĩnh Phúc, từ ảnh phong cảnh du lịch, nông thôn mới cho tới ảnh thời sự hay ảnh phục vụ những nhiệm vụ chính trị… trong giai đoạn từ những năm 1980 đến 2000. Từ tình yêu với đất và người Vĩnh Phúc, những khoảnh khắc xuất thần của con người trong lao động sản xuất, trong các lễ hội văn hóa dân gian, cùng những hình ảnh miền quê trù phú và tươi đẹp đã được NSNA Vũ Hải thể hiện trong cuốn sách ảnh “Vĩnh Phúc - Quê hương đất Mẫu” với 180 bức ảnh. Đó là những góc nhìn riêng của ông về cuộc sống và con người theo các cung bậc khác nhau, mang những giá trị tư liệu lịch sử cũng như giá trị nghệ thuật của dòng nhiếp ảnh hiện thực. Hầu hết các tác phẩm ảnh đã được triển lãm và đạt nhiều giải thưởng trong nước, quốc tế, khu vực để độc giả hiểu sâu hơn về phong tục tập quán và những giá trị văn hóa truyền thống luôn gắn liền với địa danh lịch sử đất và người Vĩnh Phúc.

Hiện, gia đình NSNA Vũ Hải có đến 7 người là nghệ sĩ nhiếp ảnh, đã đóng góp nhiều tác phẩm ảnh nghệ thuật, báo chí cho đất nước nói chung và tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Nội nói riêng. Ông và gia đình đã đạt được nhiều giải thưởng cao quý như: Giải Nhất, Nhì, Ba; cúp vàng, bạc, đồng; Huy chương vàng, bạc, đồng ở các cuộc thi ảnh nghệ thuật trong nước, quốc tế, khu vực và cấp tỉnh từ những năm 1982 trở lại đây.

Không chỉ có tình yêu sâu đậm với quê hương Vĩnh Phúc, hơn 40 năm hoạt động trong ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng là hơn 40 năm NSNA Vũ Hải cầm máy ảnh sáng tác trên khắp mọi miền Tổ quốc “với niềm đam mê nhiếp ảnh và mong muốn khám phá Việt Nam”. Ông đã đặt chân tới khắp mọi miền từ vùng núi, đồng bằng, hải đảo…, nhất là “những vùng hẻo lánh, xa xôi” để khai thác, tìm kiếm những khoảnh khắc trong cuộc sống đời thường và nghiên cứu các phong tục tập quán văn hóa vùng miền trong cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam. Những phong cảnh hữu tình, những điểm du lịch còn hoang sơ chưa ai biết đến đã được nghệ sỹ khai thác triệt để mọi khoảnh khắc và cho ra những tác phẩm thấm đậm chất quê hương, gần gũi và để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí người xem.

NSNA Vũ Hải đang sở hữu kho tư liệu quý báu với hàng triệu bức ảnh, ông đã tổ chức được 7 cuộc triển lãm ảnh cá nhân cấp quốc gia với nhiều chủ đề khác nhau như “Việt Nam quê hương tôi”, “Việt Nam trên đường chúng ta đi”; “Xây dựng nông thôn mới”… ở Hà Nội, Quảng Nam, An Giang, Thanh Hóa..., nhận được sự yêu thích, đánh giá cao của công chúng, đồng nghiệp. Ngoài những tác phẩm ảnh, NSNA Vũ Hải còn biên tập và xuất bản tập sách ảnh “Việt Nam đất nước tôi” với hơn 700 tác phẩm ảnh. Đây là kho tư liệu quý ghi lại cuộc sống con người Việt Nam từ năm 1980 đến nay.

Không chỉ đam mê ảnh du lịch, NSNA Vũ Hải còn tâm huyết với mảng ảnh báo chí. Ông khai thác triệt để những tâm tư, tình cảm giữa con người với con người hết sức nhân văn và gắn bó bên nhau trong từng khoảnh khắc. Xem ảnh của ông, chúng ta thấy cách diễn tả chạm đến đỉnh điểm của niềm vui, nỗi buồn và nghị lực sống. Một trong những tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem của NSNA Vũ Hải là bức ảnh “Khám COVID-19 cho người nhiễm chất độc Dioxin”. Qua những tác phẩm của ông, người xem cảm nhận được tính nhân văn, thấm đẫm tình người. Bên cạnh đó, loạt ảnh cũng toát lên thông điệp về sự nguy hiểm của chất độc hóa học trong chiến tranh, được thể hiện rõ qua những tác phẩm ảnh “Bón cháo cho nạn nhân chất độc Dioxin” hay “Chăm sóc bệnh nhân chất độc Dioxin”, “Tắm cho nạn nhân chất độc màu da cam”… Đây đều là những tác phẩm đã đoạt hàng trăm giải thưởng cao quý của hơn 70 quốc gia trên toàn thế giới thông qua các cuộc thi và triển lãm ảnh quốc tế làm rung động lòng người, thức tỉnh nhân loại.

Trải qua trên 40 năm hoạt động trong lĩnh vực ảnh báo chí và nghệ thuật, với những đóng góp to lớn của mình, NSNA Vũ Hải cũng đã được phong tặng nhiều tước hiệu cao quý của nhiều nước và Tổ chức nhiếp ảnh trên thế giới như: E.FIAP (NSNA Xuất sắc Liên đoàn Nhiếp ảnh Nghệ thuật Thế giới); E.VAPA (NSNA Xuất sắc Hội NSNA Việt Nam); HON.AFNGN; HON.FPMP; G.APS; A.APS; IIG/s.

“Đại sứ” quảng bá du lịch Việt Nam qua các cuộc thi ảnh quốc tế

NSNA Vũ Hải tham gia các cuộc thi và triển lãm ảnh quốc tế từ những năm 2004, tiếp đó là hàng loạt những triển lãm ảnh khác khiến ông thu về rất nhiều giải thưởng, đưa ông xác lập kỷ lục Việt Nam. Trong 18 tháng (từ tháng 9/2021 đến tháng 3/2023), NSNA Vũ Hải đã tham dự 368 cuộc thi ảnh trên thế giới, ở hơn 70 quốc gia thuộc 5 châu lục, đã có 6.354 tác phẩm được triển lãm, đạt 1.128 giải thưởng, trong đó có 290 Huy chương Vàng, 90 Huy chương Bạc, 150 Huy chương Đồng và 598 giải thưởng cao quý khác.

Nhìn NSNA Vũ Hải dung dị bên bộ sưu tập huy chương, tâm huyết với hồ sơ xác lập kỷ lục dầy cộp tới mấy trăm trang, mới thấy hành trình đi tới kỷ lục không “nhẹ như lông hồng”, mà là sự bền bỉ và dày công sức mỗi ngày của ông. NSNA Vũ Hải cho biết: “Một cuộc thi có nhiều chủ đề, nhưng riêng chủ đề ảnh du lịch và ảnh báo chí rất nghiêm ngặt vì cần sự chân thực nhất, có khoảnh khắc, có không gian, có con người và cảnh vật hấp dẫn người xem, nếu ảnh sắp đặt là bị loại ngay”. Ấy mới thấy, để đạt được giải thưởng ở các cuộc thi quốc tế là điều không dễ dàng, khi được chọn từ hàng trăm nghìnbức ảnh dự thi, với những tiêu chí đề cao nội dung ảnh và chiều sâu bức ảnh thể hiện trong từng chi tiết…

Nhớ lại kỷ niệm ấn tượng đưa mình tới các cuộc thi ảnh quốc tế, NSNA Vũ Hải chia sẻ: “Vào dịp COVID-19, khi ít nghệ sỹ nhiếp ảnh có thể đi sáng tác, chúng tôi có dịp đi Mù Cang Chải vào một ngày mưa rét và sương mù dày đặc, may mắn khi qua được đèo Khau Phạ thì Mù Cang Chải đón chúng tôi với nắng trong. Dù hành trình gian nan bởi thời tiết rồi phải qua nhiều chốt kiểm dịch, nhưng chúng tôi đã chụp được bộ ảnh quý giá về đồng bào dân tộc chống dịch COVID-19 trên vùng cao. Và, dịp mưa nắng bất chợt đó, tôi cũng đã chụp được những bức ảnh phong cảnh rất đẹp vào thời khắc gối vụ ở Mù Cang Chải để giới thiệu cuộc sống và con người nơi đây, trong đó tác phẩm “Mùa cấy ở Chế Cu Nha” đã được đăng tải ở nhiều nơi và thu được nhiều huy chương giá trị …”

Đạt được kỷ lục qua những cuộc thi là những nỗ lực bền bỉ với nghề của NSNA Vũ Hải, một người rất chịu khó đi chụp ảnh, yêu nghề và “mong muốn cống hiến kho tư liệu ���nh cho nhiếp ảnh của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng”. Điểm đặc biệt của NSNA Vũ Hải là ông sử dụng máy ảnh truyền thống và công nghệ kỹ thuật số hiện đại như Flycam để khai thác mọi góc độ. Chính vì vậy, khi xem ảnh của ông, người xem sẽ rất dễ nhớ, dễ hiểu về cách thể hiện từ màu sắc đến đường nét, ánh sáng, bố cục khuôn hình, để rồi bị đắm chìm vào những bức ảnh lúc nào không hay.

Đau đáu với tình yêu quê hương đất nước, việc NSNA Vũ Hải tham dự thi ảnh quốc tế nhằm mục đích quảng bá và giới thiệu những phong cảnh đẹp và các địa điểm du lịch mới của Việt Nam đến với du khách quốc tế, để họ hiểu hơn về đất nước, con người, văn hóa, phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, ẩm thực và lòng mến khách của một đất nước muốn làm bạn với các nước trên toàn thế giới. “Mỗi bức ảnh đẹp và được giải thưởng thì khách quốc tế sẽ biết đến hình ảnh đó nhiều hơn. Nhiều cuộc thi ngoài triển lãm trao giải trực tiếp, còn triển lãm trực tuyến trên các website, và qua đó khách quốc tế xem rất kỹ và tìm hiểu về phong tục tập quán, văn hóa cũng như địa danh, danh lam thắng cảnh của Việt Nam nhiều hơn. Đó là cách quảng bá hết sức hữu hiệu và có sức thuyết phục qua các cuộc thi chính thống, với những giá trị về mặt nghệ thuật, uy tín và trách nhiệm” - NSNA Vũ Hải chia sẻ.

Với NSNA Vũ Hải, cuộc thi kỷ lục với chính ông trong hàng trăm cuộc thi ảnh tham dự vừa qua đó là Cuộc thi PSA 585 - Candid Shot Circuit International 2022 được tổ chức ở 6 quốc gia, khi ông dự thi đạt 91 ảnh triển lãm và 23 giải thưởng, trong đó có 9 Huy chương vàng. Không dừng lại ở đó, NSNA Vũ Hải hiện vẫn đang bền bỉ sáng tác, và tiếp tục dự thi với mục tiêu chinh phục những cuộc thi mang tầm châu lục, để bứt phá kỷ lục của chính mình.

Chia sẻ kinh nghiệm tham gia các cuộc thi, NSNA Vũ Hải nói: “Người NSNA phải trung thực và tuân thủ các quy định của các cuộc thi, và quan trọng nhất là sáng tạo với góc độ, bố cục, khoảnh khắc, có tư duy chụp ảnh. Mỗi bức ảnh phải chứa đựng được nội dung, thông điệp rõ ràng gửi gắm cho người xem, nêu bật được chủ đề chụp…”. Qua đó, NSNA Vũ Hải cũng hy vọng, tương lai sẽ có những nghệ sĩ nhiếp ảnh trẻ tuổi hơn bứt phá được kỷ lục của mình, mang lại những ấn tượng sâu sắc cho bạn bè quốc tế về sự phát triển của Nhiếp ảnh Việt Nam nói riêng và vẻ đẹp của đất nước, con người Việt Nam nói chung.

Thu Trang