Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch tỉnh Phú Thọ

Thực trạng nguồn nhân lực du lịch Phú Thọ

Triển khai Kế hoạch số 4971/KH-UBND ngày 27/10/2021 của UBND tỉnh Phú Thọ về phát triển du lịch tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2021-2025, Sở VHTTDL Phú Thọ đang thực hiện nhiệm vụ phát triển nguồn nhân lực du lịch. Trong đó, tập trung đào tạo, phát triển nguồn nhân lực du lịch chất lượng cao, nguồn nhân lực tại các địa phương phát triển du lịch cộng đồng; thu hút nguồn nhân lực du lịch trình độ cao về làm việc tại Phú Thọ, đảm bảo về số lượng, chất lượng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao trong hoạt động kinh doanh dịch vụ, du lịch. Bên cạnh đó, Phú Thọ đang đẩy mạnh mô hình liên kết đào tạo, đào tạo lại nghề du lịch giữa đơn vị kinh doanh du lịch với các trường đào tạo có chuyên ngành du lịch trên địa bàn tỉnh; coi trọng chất lượng đào tạo cả về chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ và kỹ năng mềm.

Nhằm thực hiện tốt mục tiêu kế hoạch đề ra, Sở VHTTDL Phú Thọ đặt ra mục tiêu nâng cao trình độ đội ngũ giảng viên chuyên sâu, thu hút giảng viên có kinh nghiệm về đào tạo giảng dạy chuyên ngành du lịch; bổ sung lực lượng giảng viên trình độ cao cho các khoa du lịch tại các cơ sở đào tạo trong tỉnh. Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cộng đồng địa phương tích cực tham gia hoạt động du lịch, xây dựng môi trường du lịch văn minh, an toàn, thân thiện, mến khách. Xây dựng và tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch, thuyết minh viên tại các di tích, bảo tàng, khu, điểm du lịch; đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về du lịch, về thông tin xúc tiến du lịch các cấp, đảm bảo chuyên nghiệp, hiệu quả.

Có thể khẳng định, trước khi ch��u tác động ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, lực lượng lao động du lịch tỉnh Phú Thọ cơ bản đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển các hoạt động dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh. Dù vậy, chất lượng nguồn nhân lực chưa cao; việc thu hút đượclao động có chuyên môn cao, tay nghề giỏi về làm việc tại các doanh nghiệp du lịch trên địa bàn tỉnh vẫn chưa đạt hiệu quả.

Giai đoạn 2020-2021, do ảnh hưởng của đại dịch COVID -19, các doanh nghiệp du lịch cả nước nói chung và Phú Thọ nói riêng đều bị ảnh hưởng, thiệt hại nghiêm trọng. Nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, một số doanh nghiệp duy trì 30% công suất sử dụng; khoảng trên 50% số lao động nghỉ việc và chuyển việc làm tạm thời, số còn lại các đơn vị bố trí làm việc và nghỉ việc luân phiên nhưng vẫn đảm bảo mức thu nhập tối thiểu để giữ chân người lao động.

Khi Việt Nam chính thức mở cửa lại các hoạt động du lịch (từ 15/3/2022), tỉnh Phú Thọ tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền quảng bá, xúc tiến du lịch; triển khai các chương trình kích cầu, mở cửa lại hoạt động du lịch. Nhờ vậy, hoạt động du lịch Phú Thọ năm 2022 đã có nhiều khởi sắc, thu hút 740 nghìn lượt khách du lịch lưu trú (tăng 142,6% so với cùng kỳ), trong đó 7.500 lượt khách quốc tế; doanh thu du lịch ước đạt 2.650 tỷ đồng (tăng 136,6% so với cùng kỳ). Số lao động du lịch trực tiếp ước đạt 3.400 người, tăng so với cùng kỳ là 88,9%; song chỉ đạt trên 80% số lao động năm 2019 khi chưa bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 và vẫn chưa đáp ứng nhu cầu về số lượng, chất lượng lao động có chuyên môn. Việc khách du lịch nội địa và quốc tế tăng mạnh trở lại, kéo theo cơ sở vật chất kỹ thuật được đầu tư mở rộng, dẫn đến nhu cầu về nhân lực du lịch trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng cao. Các doanh nghiệp du lịch càng gặp nhiều khó khăn về thu hút lao động; đội ngũ hướng dẫn viên, nhân viện phục vụ của các doanh nghiệp lữ hành, các nhà hàng, khách sạn, trung tâm thương mại chưa đáp ứng nhu cầu, đặc biệt là nhân viên đã qua đào tạo, có chuyên môn, có kinh nghiệm công tác.

Ước tính, năm 2022, các ngành dịch vụ du lịch của tỉnh Phú Thọ thiếu khoảng 1.300 lao động trực tiếp, tập trung ở loại hình dịch vụ ăn uống và hướng dẫn du lịch. Trong đó, cần khoảng 54% lao động đã qua đào tạo trung cấp, đào tạo nghề; lao động trình độ cao đẳng, đại học cần khoảng  23%, còn lại là lao động phổ thông cho các dịch vụ khác. Nguyên nhân của việc thiếu hụt là do trong giai đoạn bị ảnh hưởng bởi dịch COVID -19, người lao động du lịch không có việc làm, phải tìm các công việc khác để đảm bảo cuộc sống, khi ổn định công việc thì không trở lại làm du lịch. Thêm vào đó, du lịch là ngành kinh tế dễ bị ảnh hưởng, tác động bởi thiên tai, dịch bệnh; chưa hấp dẫn người lao động và gặp nhiều khó khăn trong việc thu hút sinh viên theo học.

Thực tế cho thấy, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ hiện chỉ có ba trường Đại học, Cao đẳng có chuyên ngành đào tạo dịch vụ du lịch. Tuy nhiên, số lượng học viên, sinh viên đầu ra chưa đáp ứng đủ nhu cầu về lao động du lịch trên địa bàn tỉnh và các địa phương lân cận. Công tác tuyển sinh, thu hút sinh viên của các trường còn gặp nhiều khó khăn. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến thiếu hụt nguồn nhân lực du lịch tại chỗ.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Nhằm đảm bảo ổn định về số lượng, chất lượng nguồn nhân lực du lịch, khắc phục khó khăn về thu hút lao động sau dịch COVID–19, từng bước phục hồi các hoạt động dịch vụ du lịch, ngày 25/8/2022 , Sở VHTTDL Phú Thọ đã ban hành Kế hoạch số 71/KH-SVHTTDL về việc tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ du lịch, lớp truyền dạy và hướng dẫn luyện tập biểu diễn văn nghệ dân gian phục vụ khách du lịch năm 2022. Trong đó, tập trung tuyên truyền, tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn kỹ năng nghiệp vụ du lịch, tổ chức hoạt động giao lưu, trình diễn kỹ năng nghề cho sinh viên và người lao động du lịch trên toàn tỉnh. Đồng thời hướng dẫn, vận động các đơn vị chủ động trong công tác đào tạo, đào tạo lại cho nhân viên các kỹ năng nghiệp vụ du lịch; phối hợp với các trường, gắn học tập lý thuyết với thực hành thực tế tại doanh nghiệp cho học viên, sinh viên có nhiều cơ hội cọ sát nghề nghiệp…

Đặc biệt, năm 2022, Sở VHTTDL Phú Thọ và các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn tỉnh đã tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo, đào tạo lại cho gần 1.500 lượt học viên, người lao động về kỹ năng nghề du lịch. Các nghiệp vụ được đào tạo bao gồm lễ tân, bàn, buồng, chế biến món ăn, hướng dẫn viên du lịch tại điểm, tổ chức hoạt động du lịch trong tình hình mới, kỹ năng du lịch cộng đồng, thông tin xúc tiến du lịch; truyền dạy và hướng dẫn luyện tập văn nghệ dân gian phục vụ khách du lịch...

Dự báo năm 2023 và những năm tiếp theo, quy mô phát triển du lịch Phú Thọ sẽ mở rộng hơn, thu hút khách du lịch lưu trú tăng lên trung bình từ 10-15%/năm (khoảng 1,3 triệu lượt khách du lịch lưu trú, trong đó ước đạt 15,5 nghìn lượt khách quốc tế). Với việc đưa vào hoạt động một số dự án du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, các sản phẩm du lịch và dịch vụ du lịch cộng đồng ngày càng được hoàn thiện; các sự kiện VHTTDL cấp vùng, quốc gia và khu vực được tổ chức thường xuyên sẽ góp phần thu hút khách du lịch về Phú Thọ. Qua đó, thúc đẩy nhu cầu sử dụng dịch vụ du lịch tăng lên, dẫn đến hoạt động du lịch tỉnh sẽ cần số lượng lớn nguồn nhân lực (khoảng trên 6,5 nghìn lao động trực tiếp) để đáp ứng nhu cầu phát triển.

Thời gian tới, Phú Thọ sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá về ngành dịch vụ du lịch cũng nhu cầu về lao động ngành du lịch; khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng chính sách thu hút, đãi ngộ đối với lao động ngành du lịch. Sở VHTTDL Phú Thọ cũng hỗ trợ tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ kỹ năng nghề du lịch, tập huấn nghiệp vụ tại doanh nghiệp và các khu, điểm du lịch, đặc biệt là ở các điểm du lịch cộng đồng để tạo điều kiện cho người lao động được nâng cao nâng cao kỹ năng nghề, phục vụ khách du lịch tạo ấn tượng tốt về điểm đến. Bên cạnh đó, Sở VHTTDL cũng tổ chức các cuộc thi tay nghề du lịch cấp tỉnh, cấp vùng để khích lệ, tạo môi trường hấp dẫn thu hút, giữ chân người lao động gắn bó với ngành du lịch. Mặt khác, các trường đào tạo du lịch trên địa bàn tỉnh cũng cần nâng cao hơn nữa năng lực đào tạo, thu hút học viên, sinh viên; tăng cường mở các lớp đào tạo nghề du lịch chuyên sâu, thời gian ngắn hạn; hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch nâng cao chất lượng, số lượng nguồn nhân lực du lịch... Qua đó, góp phần từng bước khắc phục khó khăn về nhân lực du lịch sau ảnh hưởng dịch COVID-19, tiến tới phục hồi, phát triển nhanh, bền vững các ngành dịch vụ du lịch của tỉnh Phú Thọ.

ThS. Phùng Thị Hoa Lê - Trưởng phòng Quản lý Du lịch, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ