Tháng chạp, bố mẹ tôi cũng như bao nhiêu người lớn trong làng thường phải lo toan hối hả với biết bao công việc để chạy đua cùng tết, nào là thu hoạch ngô khoai, lo gieo mạ, nào là chuẩn bị tát nước, cày bừa… để áp tết là vào vụ cấy. Một năm thường có những trận thiên tai bất thường khiến cho mùa màng luôn trong tình cảnh thất bát và cảnh túng đói luôn đọng lại ở thời khắc cuối năm, bao khoản chi tiêu ngày tết càng đè nặng lên đôi vai người dân lam lũ. Người ta bảo: “Đói ngày giỗ cha, no ba ngày tết”, nên nhà ai cũng cố lo cho ba ngày tết được rôm rả, có đủ đầy bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành…
Tháng chạp ở quê nhà nhà, người người cùng rủ nhau chỉnh trang đường làng, ngõ xóm. Cánh đàn ông, trai tráng trong làng đắp bồi, chỉnh sửa những chỗ bị nước lụt xói mòn, phá hỏng. Đoạn đường làng sạch đẹp được người qua lại khen là cả sự tự hào của người dân ở đấy. Những bờ rào giậu từng nhà được sửa sang, cắt xén, rào nẹp lại. Lối nhỏ mỗi ngày vẫn thường chui tắt qua hàng xóm bịt kín rồi, ôi ngẩn ngơ lối cũ! Tôi vẫn thường tiếc những ngọn mồng tơi xanh non vừa phất phơ, ngoe nguẩy ấy giờ bị xén bằng “đi vào nền nếp”.
Tháng chạp trẻ con trong làng thường được mẹ dắt đi chợ tết. Con đường quen thuộc mỗi ngày giờ trở nên xa hơn, kỳ diệu ảo mờ. Hòa trong đoàn người đi chợ, những gương mặt thân quen hay lạ lẫm đều tươi vui, hớn hở (trẻ con làm sao biết được nỗi lo toan trong lòng người lớn lúc năm hết tết đến!). Chợ tết đông đến ngợp người và hàng hóa. Người đâu mà lắm, hàng hóa đâu mà nhiều, lời mời mọc, mặc cả như ong vỡ tổ. Trái với tâm trạng đượm chút nghĩ suy trăn trở của người lớn…, trẻ nhỏ luôn tươi như hoa đào khi được mua cho bộ quần áo, đôi dép mới để diện tết.
Tháng chạp, đêm đêm mẹ dõi theo dự báo thời tiết để đoán ngày có nắng để làm mạ, cấy cày, trồng ngô, lạc, đậu và gói bánh... Mẹ chuẩn bị gạo nếp, đậu, đường, thịt lợn - nguyên liệu cho nồi bánh chưng. Trẻ con háo hức, nóng lòng mong ngày chóng trôi qua, đếm từng ngày chờ tết để đêm cận kề tất niên được ngồi trông nồi bánh chưng luộc sôi ùng ục, và được ăn những chiếc bánh chưng nhỏ xíu vớt ra đầu tiên.
Tháng chạp, nhìn cánh đồng làng ngàn năm mây trắng, nhìn khói bếp tỏa, nghe tiếng lợn eng éc ngày cuối năm nhiều hay ít cũng đoán được sự no đủ hay thất bát một năm qua.
Ôi nhớ vô cùng tháng chạp với ký ức tuổi thơ…
Nguyễn Long
Nguồn: Tạp chí Du lịch