Phát biểu tại lễ khai mạc, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng nêu rõ, để thiết thực triển khai các nhiệm vụ nhằm góp phần thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh ở vùng trung du miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ VHTTDL chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Phú Thọ và các ban, bộ ngành Trung ương, UBND các tỉnh/thành phố vùng Tây Bắc long trọng tổ chức Ngày hội VHTTDL các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ XV năm 2022 tại vùng đất Tổ của dân tộc Việt Nam.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, vùng trung du và miền núi Bắc Bộ nói chung, các tỉnh Tây Bắc nói riêng là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội, môi trường sinh thái, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước. Đây cũng là vùng đất lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc. Trong các cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, vùng Tây Bắc đã có nhiều đóng góp to lớn, góp phần quan trọng làm nên những chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Nhiều tên người, tên núi, tên sông đã đi vào thi ca, nhạc, họa như một huyền thoại. Tây Bắc đồng thời là vùng đất có nhiều cảnh quan hùng vĩ, tươi đẹp, non xanh nước biếc, sơn thủy hữu tình. Con người cần cù, thân thiện, mến khách. Chính ở đây là nơi sinh sống của đồng bào các dân tộc thiểu số Thái, Mường, Mông, Dao, Tày, Nùng và các dân tộc khác với bản sắc đặc trưng văn hoá của mình được thể hiện qua các phong tục, tập quán, nghi thức, dân ca, dân vũ, các lễ hội truyền thống.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm vấn đề văn hoá, xác định văn hóa chính là hồn cốt của một dân tộc; là những tinh hoa của cộng đồng dân tộc Việt Nam trong tổng thể 54 dân tộc anh em được hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử. Văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển. Nhận thức sâu sắc nội dung này, những năm qua Bộ VHTTDL đã chủ động phối hợp với Ban Thường vụ các Tỉnh uỷ, Thành uỷ, HĐND, UBND các tỉnh/thành phố triển khai nhiều hoạt động, chương trình với mong muốn bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam; hướng tới mục tiêu xây dựng nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, ngày hội VHTTDL các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ XV năm 2022 diễn ra từ ngày mùng 2 – 4/12 với nhiều hoạt động thiết thực, phong phú, đa dạng. Ở mỗi lần tổ chức, Ngày hội đều diễn ra chuyên nghiệp, thể hiện rõ nét hơn sắc thái của cộng đồng các dân tộc. Đến với Ngày hội, nhân dân, du khách thập phương được hòa mình vào không gian đậm chất văn hóa miền Tây Bắc, nơi có làn điệu dân ca hát Xoan, nghệ thuật Xòe Thái, nghệ thuật hát Then đã được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại; nơi có thiên tình sử Xống chụ xon xao - Tiễn dặn người yêu ngợi ca tình yêu đôi lứa của dân tộc Thái. Đó còn là khát vọng tình yêu cuộc sống thể hiện qua từng bước đi, điệu nhảy của múa Xòe Thái, múa Khèn Mông, múa Ong eo, Tăng bu của dân tộc Khơ Mú, múa Trống đu của dân tộc Mường… Tất cả hòa quyện cùng âm thanh say đắm lòng người của các nhạc cụ như tiếng sáo, tiếng khèn, tiếng đàn tính, lời Then. Bộ trưởng cho biết, nhân dân đồng thời được tham gia trải nghiệm không gian trình diễn trang phục truyền thống, nghi thức lễ hội, các trò chơi dân gian truyền thống như bắn nỏ, tù lu, tung còn, kéo co, đẩy gậy do các nghệ nhân, diễn viên, chủ thể văn hóa của vùng đất Tây Bắc thể hiện. “Đây cũng là dịp tôn vinh, quảng bá các giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc tới người dân, du khách quốc tế; góp phần lan toả những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong quá trình phát triển, hội nhập, tiếp biến văn hoá, văn minh nhân loại; gắn với phát triển du lịch, tạo đà cho phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương” Bộ trưởng chia sẻ.
Phát biểu tại lễ khai mạc, Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh, văn hoá các dân tộc vùng Tây Bắc là di sản quý giá, được lưu truyền qua hàng ngàn năm lịch sử; góp phần tạo nên sự phong phú, đa dạng mà thống nhất của nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Giữ gìn bản sắc văn hoá các dân tộc vùng Tây Bắc là nhiệm vụ quan trọng, có ý nghĩa chiến lược của các cấp, các ngành và hệ thống chính trị. Trong đó, đồng bào dân tộc là chủ thể sáng tạo giữ vai trò quan trọng. Tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài phát biểu nêu rõ vai trò của văn hoá: “Văn hoá là hồn cốt của dân tộc, nói lên bản sắc của dân tộc. Văn hoá còn thì dân tộc còn”.
Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đã biểu dương nỗ lực của Bộ VHTTDL trong thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Bộ đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương; tiếp tục tham mưu cho Đảng và Nhà nước ban hành chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển VHTTDL; tổ chức nhiều sự kiện có ý nghĩa sâu sắc, lan toả nội dung của Hội nghị Văn hoá toàn quốc đến đông đảo mọi tầng lớp nhân dân. Trong đó có Ngày hội VHTTDL các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ XV. Ngày hội là dịp để đồng bào trình diễn, giao lưu các tiết mục văn hoá, văn nghệ độc đáo của dân tộc mình; góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm, gìn giữ và bảo tồn và phát các giá trị văn hoá tốt đẹp các dân tộc trong vùng Tây Bắc. Tiếng khèn, tiếng sáo, tiếng hò reo tại các cuộc kéo co, bắn nỏ, đẩy gậy… sẽ tạo nên Ngày hội vui tươi, thấm đậm tình đất, tình người Tây Bắc.
Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam Đỗ Văn Chiến đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội nghề nghiệp, đồng bào dân tộc vùng Tây Bắc thực hiện tốt việc tổ chức ngày hội văn hóa dân tộc gắn chặt với triển khai thực hiện hiệu quả nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp chủ yếu trong bài phát biểu quan trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hoá toàn quốc; tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết 33-NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và kết luận số 76-KL/TW của Bộ Chính trị, nhằm xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân – thiện – mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. “ Giữ gìn, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc nói chung, dân tộc vùng Tây Bắc nói riêng phải xuất phát từ yếu tố tự thân, mình giữ cho mình. Vì vậy, đồng bào phải cùng nhau thực hiện tốt phương châm người đi trước truyền lại cho người đi sau. Ông bà, cha mẹ truyền dạy cho con cháu. Cộng đồng học hỏi lẫn nhau với nhiều cách làm sáng tạo, bền bỉ thì mới giữ gìn và phát huy được nét văn hóa của dân tộc. Cần phát huy tài nguyên văn hoá để phát triển du lịch, vừa nâng cao đời sống tinh thần, vừa là cơ hội tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Như vậy mới đảm bảo tính căn cơ, lâu bền, thực hiện được chủ trương văn hoá phát triển ngang bằng với kinh tế và các lĩnh vực khác. Chủ tịch UBTW MTTQ Việt Nam nhấn mạnh.
Ngay sau phần lễ là chương trình nghệ thuật đặc sắc với chủ đề Cầu vồng trên đất Tổ có sự tham dự của hơn 300 diễn viên, ca sĩ, nghệ nhân, đã đưa người xem đến nhiều cung bậc cảm xúc khi lần lượt những di sản văn hoá, lễ hội truyền thống của đồng bào các dân tộc Tây Bắc được tái hiện trên sân khấu lớn, đầy màu sắc của Ngày hội. Từ màu vàng của mùa lúa chín ruộng bậc thang đến màu của hoa lê, hoa mận mùa xuân Tây Bắc. Đó còn là màu hồng, lam, chàm, tím nơi thắt lưng cong của những cô gái Mông, Tày, Dao Thái… Được đầu tư công phu, chương trình nghệ thuật Cầu vồng trên đất Tổ không chỉ mở ra không gian đầy màu sắc mà còn là câu chuyện kể sinh động về cuộc sống đồng bào các dân tộc Tây Bắc ở nhiều địa phương trên cả nước. Với các tiết mục Đất Tổ tôi về, hợp xướng Mở hội Tây Bắc, Vì em là Điện Biên, hát xoan Mó Cá… những thanh âm vang vọng nhưng không kém phần ngọt ngào đã giúp các nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên thể hiện sự tự hào về những nét đặc trưng trong văn hoá của dân tộc mình.
Tuấn Hải