(VTR) - Khi bắt đầu leo núi, lên non, tôi bắt gặp mùa vàng, mùa thu hoạch ngô, lúa. Được mùa ở một làng có cái tên rất đẹp: Lũng Cẩm Trên (Hà Giang), ngô, đậu, bông lúa hay treo tất tật lên trần bếp. Vào bếp hay vào nhà, ngước nhìn thấy giọt giọt màu hạt ngô vàng, giọt giọt hạt ngô tím, nó khiến lòng tôi lay động và hình ảnh ấy cứ trở đi trở lại trong hồn tôi. Giọt giọt ngô vàng mang đến sự ấm no của cả một gia đình, một thôn bản heo hút ở địa đầu Tổ quốc. Đến mùa lúa, gia đình anh Seo, chị Mẩy lại treo toàn lúa nếp nương, hạt mẩy lên gác bếp, vàng ơi là vàng.
Tôi ngồi ở trái bếp, ngước nhìn lên và nghĩ đó là khoảng khắc kỳ diệu nhất đời tôi. Trần bếp của thôn Lũng Cẩm Trên là giọt giọt hạnh phúc. Nhà anh Khểnh năm nay trồng toàn ngô tím, ngô vàng. Cả nhà nhìn ngô mừng mừng tủi tủi, chị Khếnh dỡ ngô treo nóc bếp nấu mèn mén, cho chồng con ăn. Trong ngôi nhà đất thó, đầy khói bếp pha loãng, trần nhà dát ngô vàng, giọt giọt vàng pha tím ấy ám ảnh, chạm tới niềm hạnh phúc đơn sơ giản dị.
Năm trước nghe nói chị Khuy có sang Cao lộc - Lạng Sơn tính chuyện học nghề quay vịt bán ở chợ kiếm sống bên nhà ngoại, nhưng phải đợi cho con gái học hết lớp 5 mới đi. Người miền núi tính sống bên núi thôi, chứ xa núi thế nào được. Chị Khuy đã đi chở hàng thuê, rồi vào rừng lấy chuối, lấy lá ngải, làm bánh bán cho khách du lịch, vẫn không đủ sống.
May mà có bộ đội biên phòng hỗ trợ cho hạt giống ngô ngắn vụ, các anh dạy bà con cách trồng rau trên khe đá, cách đóng chuồng chăm sóc đàn trâu, đàn gà mùa đông. Nhiều gia đình đã đỡ khổ. Năm nay lên Lũng Cẩm Trên, đi dọc rồi tạt ngang sang bên cột cờ Lũng Cú, thấy thôn bản, nhà nào cũng vàng rực một trần ngô. Nhà của đồng bào Dao, Mông, Sán Dìu trần nhà vàng rực ngô vàng hạt tím hạt trắng đan xen, mùa ngô bội thu, no ấm và hy vọng đến với niềm vui giản dị đơn sơ của mỗi gia đình. Với tôi những ngôi nhà đất thó, những trần nhà dát ngô vàng, ra ruộng gặp hoa đỗ quyên tím. Màu sắc rực rỡ của cao nguyên đá thật khó nguôi ngoai khi trở về xuôi. Trong ám ảnh miền núi, hồn tôi trong giá rét cao nguyên, trong tuyết rơi sương phủ, vẫn bảng lảng giọt giọt hạt ngô vàng.
Hoàng Việt Hằng
(Nguồn: Tạp chí Du lịch)