Du lịch Việt Nam từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

Kết quả và dấu ấn của Du lịch Việt Nam năm 2017

Năm 2017, Du lịch Việt Nam đón hơn 12,9 triệu lượt khách quốc tế, tăng 29% so với năm 2016; phục vụ hơn 73 triệu lượt khách nội địa, tăng 18% so với năm 2016. Tổng thu từ du lịch đạt hơn 510.000 tỷ đồng, tăng 22% so với năm 2016; đóng góp của ngành Du lịch ước đạt 7,5% GDP. Lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam năm 2017 đạt 2 kỷ lục: tổng số khách nhiều nhất và mức tăng tuyệt đối trong năm nhiều nhất (3 triệu lượt).

Trước đây niềm vui của chúng ta có được khi so sánh thành tích với chính mình, nhưng năm nay chúng ta thực sự có được niềm vui lớn khi so sánh cả với bạn bè quốc tế. Mức tăng giá trị tuyệt đối 3 triệu lượt khách là mức tăng cao nhất trong các nước ASEAN năm 2017, cao hơn mức gần 2,5 triệu lượt của Thái Lan. Du lịch Việt Nam đang nhanh chóng rút ngắn khoảng cách với Indonesia (khoảng 14 triệu lượt), Singapore (khoảng 17,5 triệu lượt), vượt xa so với Philippines (khoảng 7 triệu lượt), Campuchia (khoảng 6 triệu lượt), Myanmar (khoảng 3,3 triệu lượt). Chúng ta đã nghĩ đến những mục tiêu xa hơn trong những năm tới. 

Kết quả nêu trên đạt được cùng với những sự kiện, dấu ấn đáng nhớ trong lịch sử ngành Du lịch, trong đó phải kể đến: Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; Luật Du lịch 2017 được Quốc hội phê chuẩn, có hiệu lực từ năm 2018; nhiều dự án đầu tư du lịch hiện đại, quy mô lớn, chất lượng cao tại các địa bàn trọng điểm về phát triển du lịch như Phú Quốc, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Đà Nẵng làm thay đổi hình ảnh của Du lịch Việt Nam, trong đó nổi bật vai trò của các nhà đầu tư chiến lược trong nước như Sun Group, Vingroup, Muong Thanh Group, FLC, CEO Group, BIM Group và các nhà đầu tư quốc tế lớn. Du lịch Việt Nam đạt được nhiều giải quốc tế lớn như Giải thưởng ”Nhà điều hành tour du lịch trọn gói hàng đầu thế giới năm 2017” cho Vietravel, Giải thưởng ”Khu nghỉ dưỡng sang trọng bậc nhất thế giới” lần thứ 4 liên tiếp cho Khu nghỉ dưỡng InterContinental Danang Sun Peninsula Resort, Giải thưởng ”Khu nghỉ dưỡng mới đẳng cấp nhất thế giới” cho Khu nghỉ dưỡng JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay. Việt Nam được bình chọn là “Điểm đến du lịch golf hấp dẫn nhất khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2017” và được Hiệp hội phóng viên du lịch Thái Bình Dương bình chọn là “Điểm đến đang nổi đối với du lịch sang trọng”. Điểm đến Việt Nam đã được bạn bè và du khách quốc tế biết đến nhiều hơn. Cùng với sự gia tăng mạnh mẽ số lượng khách du lịch nội địa, sự phát triển của Du lịch Việt Nam đa dạng và cân bằng hơn.

Những yếu tố tạo nên sự thành công năm 2017

Thành công của Du lịch Việt Nam trong năm 2017 đạt được do các yếu tố sau đây:

Một là, sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ tạo thuận lợi cho phát triển du lịch, tiêu biểu là Nghị quyết 08-NQ/TW ngày 16/1/2017 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Luật Du lịch 2017 và các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ.

Còn nhớ đến tháng 4/2017, ngành Du lịch đặt mục tiêu tăng khách du lịch quốc tế khoảng 15 - 20%. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn, tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ tháng 4/2017, du lịch được xác định góp phần quan trọng nhằm bảo đảm mục tiêu tăng trưởng 7,19% của khu vực dịch vụ và tăng trưởng 6,7% GDP năm 2017. Vì vậy, Chính phủ giao chỉ tiêu cho ngành Du lịch phấn đấu bảo đảm tăng trưởng khách du lịch quốc tế đến theo kịch bản cao 30%. Từ đó, trong suốt thời gian còn lại của năm 2017, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam liên tục chỉ đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các bộ, ngành liên quan thực hiện các giải pháp nhằm bảo đảm tăng trưởng khách du lịch và chất lượng phát triển du lịch.

Hai là, quá trình tích tụ của ngành Du lịch thời gian qua và nỗ lực của các địa phương, doanh nghiệp đã hình thành hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật ngành Du lịch tương đối hiện đại, đạt đẳng cấp quốc tế. Vai trò của các nhà đầu tư chiến lược trong nước và các nhà đầu tư quốc tế lớn tiếp tục được phát huy tại các địa bàn trọng điểm về phát triển du lịch như thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Phú Quốc, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Đà Nẵng, góp phần nâng cao chất lượng và đẳng cấp của ngành Du lịch Việt Nam.

Thành tựu đạt được không phải là kết quả của riêng năm 2017 mà là nỗ lực của toàn ngành Du lịch trong suốt những năm qua đã được phát huy. Năm 2017, có 90 cơ sở lưu trú từ 3 - 5 sao được công nhận (trong đó có 13 cơ sở lưu trú hạng 5 sao, 31 cơ sở lưu trú hạng 4 sao và 46 cơ sở lưu trú hạng 3 sao). Hiện nay cả nước có 25.600 cơ sở lưu trú du lịch với trên 508.000 buồng (tăng 12% tổng số cơ sở lưu trú và 11% tổng số buồng so với năm 2016), trong đó có 116 khách sạn 5 sao với gần 35.000 buồng, 260 khách sạn 4 sao với hơn 34.000 buồng, 488 khách sạn 3 sao với hơn 34.000 buồng.

Ba là, sự phối hợp chặt chẽ, ngày càng hiệu quả của các bộ, ngành, địa phương trong phát triển du lịch: kết nối giao thông bằng đường hàng không và đường bộ ngày càng thuận lợi; chính sách thị thực nhập cảnh đã từng bước được đơn giản hóa cho khách du lịch; giá điện và các dịch vụ đầu vào của sản phẩm du lịch được điều chỉnh theo hướng hỗ trợ các doanh nghiệp du lịch; công tác bảo đảm an ninh, an toàn, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm ở các địa phương ngày càng tốt hơn.

Du lịch là ngành kinh tế tổng hợp với một trong những đặc trưng quan trọng là tính liên ngành. Khi các chính sách của mỗi ngành đều có định hướng hỗ trợ phát triển du lịch thì các khả năng phát triển được nới rộng, các tiềm năng được giải phóng, thúc đẩy sự phát triển của ngành Du lịch.  

Bốn là, các hoạt động xúc tiến quảng bá và giao lưu kinh tế, thương mại, văn hóa giữa Việt Nam với các thị trường phát huy hiệu quả. Sự liên kết giữa thị trường, các hãng hàng không và điểm đến ngày càng chặt chẽ khiến việc tổ chức khai thác thị trường hiệu quả hơn. Mô hình hợp tác công - tư thông qua cơ chế Hội đồng Tư vấn Du lịch đã phát huy hiệu quả rõ rệt. Công tác xúc tiến quảng bá có nhiều đổi mới, sáng tạo hơn, nhất là đối với hoạt động quảng bá trực tuyến và qua điện ảnh như tác động mạnh mẽ của bộ phim “Kong: Skull Island”.

Trăn trở về những “điểm nghẽn” đối với phát triển du lịch

Những người làm du lịch vui và tự hào về những thành tựu trong năm qua, nhất là khi định hướng phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đang ngày càng được triển khai cụ thể trên thực tế. Tuy nhiên, những thành tựu đó mới chỉ là những kết quả bước đầu, chưa tương xứng với tài nguyên, tiềm năng mà chúng ta đang có cũng như kỳ vọng của xã hội, còn thua kém các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Singapore. Ngành Du lịch còn phải vượt qua rất nhiều thách thức, khắc phục các hạn chế, yếu kém ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng cao trong thời gian dài, đồng thời phải bảo đảm chất lượng tăng trưởng trước yêu cầu phát triển bền vững. 

Theo Báo cáo năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu 2017, Du lịch Việt Nam xếp hạng 67 trên 136 nền kinh tế, sau Singapore (hạng 13), Malaysia (hạng 26), Thái Lan (hạng 34), Indonesia (hạng 42); xếp trên Philippines (hạng 79), Lào (hạng 94), Campuchia (hạng 101). Việt Nam còn xếp hạng thấp về mức độ bền vững về môi trường (hạng 129), mức độ yêu cầu thị thực nhập cảnh (hạng 116), chất lượng hạ tầng du lịch (hạng 113), chi tiêu chính phủ cho ngành Du lịch (hạng 114), mức độ toàn diện của các dữ liệu liên quan đến du lịch (hạng 116) và chiến lược thương hiệu quốc gia (hạng 107).

Để phát triển Du lịch Việt Nam trong thời gian tới, các hạn chế được coi là những “điểm nghẽn” cơ bản cần giải quyết bao gồm:

Một là, chính sách thị thực nhập cảnh còn hạn chế so với các điểm đến cạnh tranh của Du lịch Việt Nam. Báo cáo năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu năm 2017 đã đánh giá Việt Nam xếp hạng 116 về Yêu cầu thị thực nhập cảnh, thấp nhất trong các nước ASEAN được xếp hạng đánh giá (Indonesia hạng 2, Campuchia hạng 5, Singapore hạng 16, Lào hạng 18, Thái Lan hạng 21, Malaysia hạng 25, Philippines xếp hạng 41).

Hai là, về hàng không, hạ tầng sân bay của Việt Nam đang có xu hướng quá tải, không đáp ứng được nhu cầu khách du lịch tăng cao, nhất là sân bay Tân Sơn Nhất (thành phố Hồ Chí Minh) đã không đáp ứng được yêu cầu thực tế. Chưa có nhiều hãng hàng không được phép khai thác thị trường trong nước nên môi trường cạnh tranh hạn chế, chưa thực sự tạo thuận lợi cho du lịch trong nước.

Ba là, công tác xúc tiến quảng bá mặc dù có nhiều cố gắng nhưng chưa thực sự hiệu quả do nguồn lực hạn hẹp; cơ chế hoạt động chưa bám sát diễn biến của thị trường; các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam ở nước ngoài của Việt Nam chưa có sự phối hợp chặt chẽ trong quảng bá xúc tiến du lịch.

Bốn là, công tác quản lý điểm đến, môi trường du lịch, an toàn thực phẩm và an toàn giao thông còn nhiều bất cập. Nhiều địa phương chưa thực sự vào cuộc giải quyết các vấn đề liên quan đến môi trường du lịch.

Năm là, nội tại ngành Du lịch còn có những yếu kém, nhất là tình trạng kinh doanh du lịch chui, hướng dẫn viên du lịch trái phép, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, tiêu chuẩn dịch vụ chưa đồng bộ theo tiêu chuẩn quốc tế, kiểm soát chất lượng chưa hiệu quả.

Triển vọng du lịch Việt Nam năm 2018

Năm 2018, ngành Du lịch phát triển dựa trên nền tảng mới với nhiều thuận lợi. Chủ trương, chính sách, quy định pháp luật đã tương đối đồng bộ. Các động lực tạo đà cho sự phát triển từ các nhà đầu tư, doanh nghiệp kinh doanh du lịch vẫn đang tiếp tục hình thành và phát triển tích cực. Việt Nam ngày càng liên kết chặt chẽ với khu vực và quốc tế, ở vị trí kết nối thuận tiện trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương phát triển năng động. Hình ảnh Du lịch Việt Nam đổi mới, hấp dẫn, chất lượng đã được biết đến rộng rãi trên thế giới.

Năm 2018, Du lịch Việt Nam phấn đấu đón 15 - 17 triệu lượt khách du lịch quốc tế, tăng 15 - 30% so với năm 2017; phục vụ 78 triệu lượt khách du lịch nội địa, tăng 7% so với năm 2016; tổng thu từ khách du lịch đạt 620.000 tỷ đồng, tăng 21% so với năm 2016.

Để đạt được mục tiêu và giải quyết các vấn đề đặt ra, năm 2018, Du lịch Việt Nam tập trung vào các nhóm nhiệm vụ sau đây:

Một là, thực hiện các giải pháp duy trì đà tăng trưởng, tập trung vào hoạt động xúc tiến quảng bá, phát triển sản phẩm du lịch, hợp tác công - tư, liên kết các ngành, lĩnh vực, địa phương trong phát triển du lịch.

Hai là, đẩy mạnh triển khai Nghị quyết 08-NQ/TW về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đưa Luật Du lịch 2017 vào cuộc sống.

Ba là, tăng cường quản lý nhà nước về du lịch, tập trung vào quản lý điểm đến, kinh doanh lữ hành, dịch vụ dulịch, hướng dẫn viên du lịch và phát triển nguồn nhân lực du lịch.

Chúng ta tin tưởng rằng, với nền tảng và đà tăng trưởng đã tạo ra trong 2 năm 2016 - 2017 cùng với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự năng động, sáng tạo của các địa phương và doanh nghiệp, sự phối hợp của các bộ, ngành liên quan, ngành Du lịch sẽ hoàn thành mục tiêu Thủ tướng Chính phủ giao.

Nhân dịp năm mới Mậu Tuất 2018, tôi xin gửi tới Ban Biên tập và bạn đọc Tạp chí Du lịch cùng gia đình những lời chúc tốt đẹp nhất. Chúc Tạp chí Du lịch tiếp tục phát triển mạnh mẽ, là diễn đàn uy tín, hấp dẫn, là người bạn đồng hành của những người làm du lịch và yêu du lịch.

Chúc Xuân mới, thắng lợi mới!

Nguyễn Văn Tuấn
Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch

(Tạp chí Du lịch)