Cao nguyên đá Đồng Văn

Nhóm “tượng” Thạch Sơn Thần trên cao nguyên Làng Đán

Điểm di sản này nằm trên địa bàn xã Quyết Tiến, huyện Quản Bạ (23^o01’34’’ B, 104^o58’17’’ Đ).

Đây là nhóm 8 cột đá vôi còn sót lại trên nền khá bằng phẳng của cao nguyên Làng Đán vốn là một cánh đồng karư tàn. Sự hình thành dạng địa hình karst độc đáo này là một điều lý thú. Các cột đá có kích thước trung bình, cao khoảng 5 - 8m, dựng đứng trên nền đất khá bằng phẳng của cao nguyên. Thông thường một tầng đá vôi sau khi trải qua quá trình phong hóa lâu dài có thể còn lại những quả núi sót, những rừng đá điệp trùng, hoặc những tháp đá đơn độc. Trường hợp để lại một nhóm cột đá như ở Quyết Tiến là điều hiếm gặp không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới.

Đứng trước nhóm cột đá sừng sững nơi cửa ngõ vào cao nguyên đá, vây quanh là những quả núi xinh xắn dạng chóp đôi, chóp đơn, có cảm tưởng như đây là các sứ giả của cao nguyên đá Đồng Văn được cử tới đứng bên đường nghênh tiếp du khách từ khắp phương trời đến với vùng núi non hùng vỹ này.

Hẻm vực Tu Sản trên đèo Mã Pì Lèng

Hẻm vực này nằm gần bản Tu Sản, xã Pải Lủng, huyện Mèo Vạc. Điểm quan sát tốt nhất nằm ở km 8 cách thị trấn Mèo Vạc trên đoạn đường Hạnh Phúc nối liền hai thị trấn Đồng Văn - Mèo Vạc.

Thung lũng sông Nho Quế hình chữ V hẹp, kéo dài trên 30km kể từ nơi con sông đổ vào đất Việt. Những nơi dòng sông cắt qua khối đá vôi đã tạo hẻm vực với hai vách dốc đứng. Hẻm vực Tu Sản là hẻm vực dễ quan sát nhất từ khu vực đỉnh đèo Mã Pì Lèng, cũng là hẻm vực hùng vỹ nhất Đông Dương, có vách đá cao tới 600-700m. Địa hình chênh vênh, sâu thẳm của các hẻm vực luôn mang lại ấn tượng mạnh, vì thế hẻm vực Tu Sản luôn là một trong những điểm đến cuốn hút du khách nhất trên cao nguyên đá. Tuy nhiên, vì nằm trong thung lũng sông Nho Quế sâu thẳm, nên hẻm vực thường bị sương mù che phủ. Chỉ những lúc trời quang, nó mới phô ra tất cả vẻ đẹp quyến rũ của mình.

Thành đá Đông Hà, Quản Bạ

Thành đá này nằm trên địa phận xã Đông Hà , huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang (23^o03’15’’ B, 105^o01’18’’ Đ), bên đường  Quản Bạ đi Yên Minh.

Nhìn lên sườn núi bên phải du khách có có thể thấy nhiều khối đá vôi nhô lên với hình thù ngoạn mục, dáng thay đổi theo các góc nhìn khác nhau. Đây là một trong những điểm di sản đáng nhớ nhất giữa không gian mênh mông của cao nguyên đá Đồng Văn.

Pho tượng Quan Âm Bồ Tát bí ẩn trên vách đá Cán Tỷ

Nhìn lên vách đá lưng chừng núi, phía phải quốc lộ 4C, đoạn qua xã Cán Tỷ, cách TP. Hà Giang 61km, du khách sẽ ngỡ ngàng khi thấy một pho tượng với gương mặt thân quen, dường như đã gặp ở đâu đó. Đó là pho tượng từng được tạc với bốn mặt quay về bốn hướng trên các tháp cao của khu đền Bayon ở trung tâm quần thể Angkor Thom của Campuchia. Thật thú vị khi thiên nhiên đã tạo tạc pho tượng đó trên cao nguyên đá Đồng Văn.

 Vách Ảo Giác

Điểm di sản này nằm bên trái đường ô tô Yên Minh đi Đồng Văn, thuộc địa phận xã Vần Chải, huyện Đồng Văn (23^o10’23’’ B, 105^o11’18’’).

Vách đá vôi trắng của hệ tầng Hồng Ngài tuổi Trias cách nay khoảng 230 triệu năm, ngăn cách với tỉnh lộ 4C bởi một thung lũng hẹp. Nhìn vách đá trước mặt mình ai cũng thấy nó thật gần. Nhưng thực ra đó chỉ là ảo giác. Rất nhiều người đã thử sức cầm viên đá ném qua, nhưng chưa ai ném tới vách đá ngay trước mặt mình này. Vách đá là biểu hiện của ảo giác “gần mà xa”, khiến ai cũng muốn dù một lần “ném thử xem”.

 Mỏm Trống

Đây là một điểm dừng ngắm cảnh ngoạn mục nhất trên đèo Gió, đoạn từ bản Si Phài đi bản du lịch văn hóa Thiên Hương (23º17’24’’ B, 105º22’40’’ Đ).

Để ngắm cảnh ngọn núi Tu Sán cao nhất vùng Đồng Văn (1.500m) sừng sững đứng bên lưu vực sông Nho Quế sâu thẳm thì không điểm ngắm nào tuyệt vời hơn nơi đây. Con đường đèo ngoằn ngoèo, lộng gió bên sườn núi Pô Lò, nối liền hai bản Si Phài và Mã Pắng cắt ngang một lườn đá vươn về phía thung lũng sông Nho Quế. Phần phía Đông Bắc của nó bị tách ra thành một mỏm đá đứng chênh vênh giữa đất trời, được gọi là Mỏm Trống.

Mỏm đá cấu thành từ đá tuổi Devon này, cách nay khoảng 400 triệu năm, đủ chỗ để một nhóm du khách khá đông trèo lên vãn cảnh. Thứ đá phân lớp ở đây dường như có thế nằm ngang, tạo nên những bậc đá tự nhiên, vững trãi, rất thuận tiện cho việc đi lại. Trên những bậc đá phía ngoài cùng của Mỏm Trống hiện ra các kết hạch vôi lớn và độc đáo trên nền đá sét vôi của hệ tầng Si Phai. Từ Mỏm Trống này du khách có thể thỏa sức ngắm nhìn mây trời, non nước. Con sông Nho Quế chảy dưới đáy sâu kia tạo nên một thung lung khổng lồ, không hiếm khi bồng bềnh sương khói, càng tạo cảm giác bung biêng. Bên kia sông, đối diện với núi Tu Sán là nhấp nhô muôn đỉnh đá vôi của huyện Mèo Vạc hoặc Trung Quốc. Nhìn xuống dưới sâu ta thấy hiện ra những nếp nhà xinh xắn thuộc bản Má Lủ của người Giấy, ngước lên cao về phía đỉnh Pô Lò – là những mái nhà trình tường và xếp đá của tiêu biểu của người Mông thuộc bản Mã Pắng.

Mỏm Trống thực sự là điểm ngắm cảnh lý tưởng trên cao nguyên đá Đồng Văn, tương tự như đồi Vọng Cảnh của xứ Huế. Thiết nghĩ trong hành trình du lịch lên Cao nguyên đá, du khách không nên bỏ qua điểm ngắm cảnh lý tưởng chỉ cách thị trấn Đồng Văn chừng 3km về phía Đông Bắc này. 

PGS. TS. Tạ Hòa Phương

(Tạp chí Du lịch)