Các quốc gia Tiểu vùng sông Mekong mở rộng đang nỗ lực hết mình để cứu những cánh rừng còn lại

Thông tin trên được trích từ Báo cáo “Nhịp đập của rừng”của Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF), trong đó nêu rõ những mối đe dọa cũng như tiềm năng từ những cánh rừng của khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng, bao gồm các quốc gia Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Khu vực này là một trong 11 điểm nóng về chặt phá rừng trên toàn cầu. Năm quốc gia của Tiểu vùng sông Mekong mở rộng có thể sẽ chiếm tới 17% (tương đương 30 triệu héc-ta) diện tích rừng bị mất trên toàn cầu vào năm 2030 nếu không có những hành động quyết liệt ngăn chặn nạn phá rừng.

Những câu chuyện nổi bật được đề cập trong Báo cáo “Nhịp đập của rừng” đã cho thấy Tiểu vùng sông Mekong mở rộng là nơi lý tưởng để thí điểm một số phương pháp tiếp cận sáng tạo dựa vào cộng đồng nhằm bảo tồn rừng:

- Các hộ dân trồng nhỏ tại tỉnh Thừa Thiên - Huế đã tăng gần như gấp đôi thu nhập khi rừng keo của họ đạt được chứng nhận Quản lý rừng bền vững (FSC), thông qua một hợp tác đặc biệt giữa Công ty IKEA và Công ty Scansia Pacific.

- Hey Mer đã từng phải nhìn những cánh rừng xung quanh ngôi làng của mình biến mất trong tuyệt vọng. Nhưng giờ đây, cô có thể trở thành một phần của lịch sử khi cùng đất nước Myanmar quyết tâm trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chứng minh được gỗ cao su của họ không đến từ các cánh rừng bị khai thác trái phép.

- Tại vùng sinh cảnh đồng bằng phía Đông của Campuchia, Han Sahkan là thành viên của một nhóm bảo vệ rừng cộng đồng. Anh cùng các đồng đội của mình bảo vệ rừng khỏi những kẻ săn bắt và đốn gỗ trộm, đồng thời tái trồng các loại cây gỗ cứng và tăng thêm thu nhập từ khai thác mật ong, nhựa thông và thu thập nấm.

- Thành viên một nhóm cộng đồng tại Lào đã trở thành những người đầu tiên trên cả nước nhận được chứng nhận FSC, trong đó đặc biệt có một thành viên tăng gấp 3 thu nhập sau khi chuyển đổi từ làm nông và đánh bắt cá sang sản xuất mây bền vững; đồng thời, quần thể các loài hoang dã gia tăng và giảm được sự xung đột giữa người và động vật.

Tại Vườn quốc gia Kui Buri (Thái Lan), một hợp tác đặc biệt sáng tạo giữa các công nhân trồng rừng, cán bộ của vườn, các công ty địa phương và WWF đã giúp giảm các vụ thâm nhập trái phép vào vườn và giảm đáng kể thương vong cho voi. Họ cũng áp dụng các công cụ công nghệ cao để bảo vệ các loài hoang dã.

Trong 20 năm qua, đã có hơn 2.500 loài động vật có xương sống và thực vật bậc cao được phát hiện tại những khu rừng của Tiểu vùng sông Mekong mở rộng. Không chỉ là ngôi nhà của các loài hổ, voi, gấu và sao la, các cánh rừng nơi đây còn cung cấp nước sạch cho hàng chục triệu người dân và bảo vệ hàng chục con sông, trong đó có cả dòng Mekong - nơi sản sinh ra hơn 4,5 triệu tấn cá mỗi năm. Rừng cũng tạo ra độ mây che phủ và độ ẩm để giảm tác động các đợt hạn hán, cung cấp nguồn nước sạch để uống, tưới tiêu và chăn nuôi gia súc.

Nhưng hiện nay, các cánh rừng của khu vực đang bị suy thoái do tác động từ việc mở rộng nông nghiệp, trồng rừng cao su, đốn gỗ hợp pháp và bất hợp pháp, mở đường xá, xây dựng đập và các công trình cơ sở hạ tầng khác... dẫn đến thu nhập của người dân bị giảm, sức khỏe yếu, sạt lở đất làm thương vong hàng trăm người và biến đổi khí hậu dẫn tới thời tiết cực đoan.

Báo cáo “Nhịp đập của rừng” đã vẽ lên một bức tranh toàn cảnh về các cánh rừng của khu vực và đưa ra các giải pháp gợi ý của WWF nhằm bảo đảm sự sống còn của những cánh rừng: chính phủ, doanh nghiệp và công chúng thừa nhận vai trò quan trọng của rừng đối với nguồn nước sạch, trữ lượng carbon, sức khỏe và sinh kế con người và cần phải bảo vệ chúng; những người đứng đầu chính phủ và doanh nghiệp cùng thỏa thuận để đưa lâm nghiệp bền vững làm trọng tâm trong các chuỗi cung ứng gỗ; doanh nghiệp cam kết và thực hiện các biện pháp không khoan nhượng với các sản phẩm có nguồn gốc từ rừng bị chặt phá bất hợp pháp trong chuỗi cung ứng; người tiêu dùng và các nhà sản xuất yêu cầu các sản phẩm từ rừng trồng có trách nhiệm trong đó tôn trọng và hỗ trợ các ngành công nghiệp dựa vào cộng đồng; khoanh vùng các khu rừng có giá trị bảo tồn cao và nghiên cứu sinh cảnh rừng để các kế hoạch về nông nghiệp, phát triển và trồng trọt không làm tổn hại các sinh cảnh quan trọng; quy định luật rõ ràng đối với lâm nghiệp bền vững và quan hệ đối tác công tư; giới thiệu nhiều phương pháp sáng tạo nhằm giúp cộng đồng tham gia và tạo ra các sản phẩm lâm nghiệp bền vững và từ đó gia tăng thu nhập của họ.

Ông Thibault Ledecq - Điều phối viên Chương trình Rừng, WWF-Greater Mekong chia sẻ, các khu rừng của khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng đóng vai trò trọng yếu trong việc thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế và hệ sinh thái của khu vực châu Á nhưng chúng đang biến mất ở mức báo động và chúng ta phải thay đổi cách tiếp cận trong quản lý rừng.

P.V