Bánh nậm, bánh gói là hai loại bánh song hành trong mỗi mẻ hấp của người miền Trung, là thức quà quê buổi sáng mà các mẹ, các bà mỗi phiên chợ cho con, cho cháu; là thức ăn nửa buổi cho buổi cày nhọc hay lên rừng phát rẫy. Dẫu trong không gian thưởng thức nào thì cái nóng hôi hổi, thơm bùi của lá, của bánh cũng làm say lòng người thưởng thức.
Bánh gói có hình chóp, được gói khéo léo sau lớp lá chuối; bánh nậm thì dẹt, có hình chữ nhật vuông vức. Mỗi thớ bánh tuy giản đơn, thoạt nhìn đầy dung dị, nhưng cũng ẩn chứa sự kỳ công của người làm ra những chiếc bánh ngọt tình đượm hương.
Bánh gói, bánh nậm tuy giản đơn nhưng quá trình chế biến cũng khá kỳ công. Loại gạo làm bánh phải là gạo tẻ được chọn lọc kỹ, bánh chỉ ngon khi được làm từ những hạt lúa vừa được máy tách bởi gạo để lâu sẽ không còn hương vị đậm đà, quyến rũ thơm nồng nữa.
Đầu tiên công đoạn làm bánh yêu cầu gạo phải được làm sạch, ngâm mềm trong nước ấm, được máy đánh mịn. Muốn có được những chiếc bánh ngon thì lượng nước “áo” vào bột phải vừa phải, không được quá nhiều bánh sẽ nhão, nước không đủ bánh sẽ bị rắn, “sượng”. Bột sau khi xay mịn phải để vài tiếng cho bột nở ra, ngậm nước thì thớ bánh mới mịn, ngon, và thơm dẻo. Tiếp theo, đem khuấy bột đều tay trên lửa liu riu đến khi chín tới, tránh để bị vón cục. Khi gói bánh, cho bột đã khuấy chín, rồi cho nhân bánh được làm từ đậu xanh đã đánh tơi hoặc thịt nạc băm nhuyễn với nhân tôm. Bánh được gói trong lá dong hoặc lá chuối. Điều đặc biệt của món bánh gói, bánh nậm là phần nhân bánh phải có những cọng lá hẹ xanh mướt được trộn đều trong nhân.
Sau 15 phút hấp bánh, vớt ra để ráo là có ngay món ăn sáng ngon tuyệt. Mở từng lớp lá xanh xanh đã cảm nhận thấy hơi bánh nghi ngút thơm lựng mùi lá hẹ, với cái quyến rũ ngọt lịm của nhân tôm, nhân thịt. Bánh gói, bánh nậm sẽ đậm đà hơn khi chấm với nước mắm chua ngọt pha loãng hoặc mắm cá cơm.
Bánh gói, bánh nậm dân dã được người làm bánh gởi trọn nhiệt tâm, thức dậy từ tờ mờ sáng để làm bánh, kịp mang cho thực khách trong cái tinh sương còn se lạnh. Ai đi xa mỗi khi được dịp trở về trong buổi sớm mai, ngang qua các chợ quê sẽ không thể nào quên hương vị thân quen này.
Đỗ Duy Hoàng