“Rừng” sanh cổ ở đền Cót

Đền Cót (xã Chí Tân, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên) là nơi tôn thờ "Thượng đẳng thần" tướng Linh Lang gắn với sự tích anh hùng của buổi đầu giữ nước, dựng nước của dân tộc.

Đền có kiến trúc tổng thể theo kiểu chữ Đinh bao gồm: tiền tế 5 gian, hậu cung 5 gian liên kết bộ vì theo kiểu chồng rường, mái lợp ngói mũi hài. Tại tòa tiền tế đặt một cỗ ngai lớn chạm khắc hình rồng, hoa lá cách điệu, các nét chạm mang phong cách nghệ thuật thế kỷ 19. Dưới ngai thờ thần là tượng 2 tùy tướng được tạo tác khá đẹp và phóng khoáng. Ở gian chính giữa của hậu cung, tại vị trí cao nhất đặt tượng Linh Lang đại vương. Ngoài ra đền còn có nhiều đồ thờ tự khác như: hoành phi, câu đối, nhang án, long ngai, bát bửu cùng các đồ tế khí...

Đến thăm và chiêm bái đền Cót, du khách choáng ngợp bởi xung quanh đền được bao bọc bởi một quần thể những cây sanh già cỗi mọc dày đặc. Dù đang giữa những tháng nắng nóng nhất của mùa hè mà khi bước vào tới sân đền, một không gian thoáng mát rợp bóng sanh già, gió sông Hồng lộng thổi trên những tán lá, ngọn sanh, cùng từng đàn chim ríu rít… như được thưởng thức nhạc gió, nhạc chim.

Theo các nhà nghiên cứu, “rừng” sanh đền Cót có tuổi đời vào hàng cao nhất các cây cổ thụ đất Hưng Yên. Với bàn tay tạo tác của con người, một cổng đền được hình thành nhờ cắt tỉa bộ rễ sanh um tùm nhìn rất ấn tượng. Có khoảng sanh tỏa rễ, gặp mùa mưa đầu rễ ra trắng xóa tựa chòm râu ông Tiên phúc hậu; có khóm sanh nom giống con rồng đang bay. Nhiều rễ sanh từ thân cây lao xuống đất, bám vào đất hay vắt vẻo từ cây nọ sang cây kia như cánh tay người khổng lồ đang vươn ra, có những rễ cây tạo thành từng khối to cỡ người ôm. Sanh xen dày xung quanh đền như bức tường thành bảo vệ ngôi đền linh thiêng có từ thời Lý.

Trần Văn Quý