Dạo chơi giữa những vườn vải bạt ngàn trong không khí sôi động của mùa thu hoạch, thưởng thức hương vị mát lành của trái vải thiều được tự tay hái xuống, cảm giác mệt mỏi vì oi ả nắng nóng của những ngày hè chợt tan biến. Giám đốc Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Hải Dương Khổng Quốc Tuân chia sẻ, nhiều du khách nói rằng đến đất vải Thanh Hà vào mùa vải không khác gì đi hội. Ý kiến này rất chính xác vì cây vải không đơn thuần là một loại cây ăn trái cho giá trị kinh tế cao, mà chứa đựng những giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất Hải Dương văn hiến.
Anh Tuân đưa chúng tôi về thôn Thúy Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, nơi có cây vải tổ do cụ Hoàng Văn Cơm (tự là Phúc Thành, sinh năm 1848) ươm trồng bằng hạt từ năm 1870. Trong khuôn viên cổ kính, từng đoàn khách du lịch mải mê ghi lại những bức ảnh lưu niệm bên gốc cây vải tổ. Những nhóm khách khác đang thưởng thức hương vị của trái vải được hậu duệ của cụ Cơm hái từ cây vải tổ, mời khách với sự trọng thị của chủ nhà.
Ngày nay, xã Thanh Sơn được coi là đất tổ của vùng sản xuất vải thiều, do quả vải có giá trị dinh dưỡng cao, được nhiều người ưa chuộng nên dần dần được nhân rộng ra các vùng xung quanh.
Thanh Hà hiện có 1.000 ha vải trồng theo quy trình VietGAP (chiếm 1/3 tổng diện tích vải thiều của toàn huyện), tập trung chủ yếu ở xã Thanh Thủy, Thanh Xá, Thanh Sơn...
Rời vùng đất vải tổ, chúng tôi đến khu trồng vải theo tiêu chuẩn VietGAP ở xã Thanh Xá, với diện tích chừng 40ha, được quy hoạch bài bản và áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật để cho năng suất cao và đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu. Khu vực này có đường giao thông thuận tiện cho khách tham quan du lịch, cũng như phục vụ thu hoạch.
“Để khắc phục sự hạn chế về thời gian sử dụng của trái vải, nên những năm gần đây Hải Dương đã sử dụng công nghệ chế biến, bảo quản bằng máy móc thời gian sử dụng sau thu hoạch của trái vải tăng lên, đồng thời giữ cho vải có hương vị tự nhiên, màu sắc đẹp, đảm bảo chất lượng”, anh Tuân cho biết.
Với mong muốn đưa vùng đất này trở thành khu du lịch hấp dẫn dựa trên các giá trị đặc trưng, thời gian qua những người làm du lịch Hải Dương đã triển khai nhiều hoạt động tích cực. Nhiều chuyến khảo sát điểm đến, tour, tuyến du lịch Hải Dương được tổ chức cho các doanh nghiệp lữ hành Hà Nội và các địa phương để thúc đẩy lượng khách du lịch đến với Hải Dương, trong đó, du lịch vườn vải là điểm du lịch đặc biệt.
Nhiều doanh nghiệp lữu hành đã lên kế hoạch kết nối vùng vải Thanh Hà với những điểm du lịch văn hóa lịch sử nổi tiếng của Hải Dương như di tích lịch sử quốc gia Văn Miếu - Mao Điền (thuộc xã Cẩm Điền, huyện Cẩm Giàng); làng nghề giày dép Văn Lâm (xã Hoàng Diệu, huyện Gia Lộc); phường rối nước Lê Lợi (Gia Lộc); đảo cò Chi Lăng Nam (huyện Thanh Miện)... Với lợi thế về giao thông do chỉ cách thủ đô Hà Nội khoảng 60km, các tuyến đường thuận tiện, dịch vụ lưu trú đa dạng, ngoài vải thiều Thanh Hà, Hải Dương còn có nhiều đặc sản nổi tiếng khác như bánh đậu xanh Hải Dương, bánh gai Ninh Giang, bánh đa Thanh Miện…
Trong thời gian tới, bên cạnh việc nâng cao năng suất và giữ vững chất lượng vải thiều đặc sản, mở rộng thị trường tiêu thụ và xuất khẩu vải thiều, tiến tới xây dựng thị trường bền vững cho sản phẩm vải thiều Thanh Hà, Hải Dương sẽ đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với vùng đất vải nổi tiếng này.
Viễn Nguyệt
Tạp chí Du lịch