Năm qua, công tác phòng chống AIDS và phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm đạt nhiều kết quả quan trọng, phục vụ có hiệu quả nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và góp phần đảm bảo an ninh trật tự. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa bền vững. Về phòng chống HIV, tuy số người nhiễm mới giảm 26%, số người tử vong giảm gần 2 lần nhưng vẫn tiềm ẩn sự gia tăng vì tỷ lệ lây truyền qua đường tình dục ngày càng cao. Việc cai nghiện ma túy bằng Methadone bước đầu phát huy hiệu quả nhưng chưa đáp ứng yêu cầu tăng về số lượng và nâng cao chất lượng.
Về công tác phòng chống ma túy, theo Trung tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an, tình hình tội phạm ma túy diễn biến hết sức phức tạp, manh động, liều lĩnh, chống trả quyết liệt các lực lượng chức năng.
Năm 2012, các lực lượng chức năng đã phát hiện, điều tra, xử lý hơn 21.000 vụ, bắt trên 31.000 đối tượng, thu giữ gần 692kg heroin, 225kg thuốc phiện, hơn 1.000kg cần sa, hàng trăm ngàn viên ma túy tổng hợp, triệt phá hơn 37,8ha cây trồng có chứa chất ma túy.
Đã truy tố, xét xử 14.978 vụ án/18.687 bị cáo (tăng 19% cả về số vụ án và bị cáo). Trong đó có 194 bị cáo bị tuyên án tử hình hoặc tù chung thân, 615 bị cáo bị tuyên phạt tù từ 15 năm trở lên, 3.521 bị cáo bị phạt tù từ 7 - 15 năm tù.
Theo thống kê chưa đầy đủ, đến cuối năm 2012, cả nước có hơn 171.000 người nghiện ma túy, tăng 12.900 người so với năm 2011. Đã tổ chức quản lý, cai nghiện cho 46.598 người, đạt 133% kế hoạch, tương đương năm 2011.
Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, kết quả đạt được trong công tác này chưa bền vững là do hệ thống chính trị chưa vào cuộc quyết liệt; tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật còn hình thức, chưa thường xuyên, chưa phù hợp với đặc điểm đối tượng nên hiệu quả chưa cao.
Về công tác phòng, chống tệ nạn mại dâm, theo Bộ LĐTBXH, hiện nay có khoảng 30.000 người hoạt động bán dâm. Phương thức hoạt động tinh vi, phức tạp, tập trung ở các cơ sở kinh doanh dịch vụ trá hình, sử dụng internet, mại dâm theo tour du lịch… Đã xuất hiện hình thức giả bán vé số tại các quán nhậu để mồi chài khách mua dâm.
Đặc biệt, lây nhiễm HIV qua đường tình dục đã và đang tăng cao so với lây truyền qua đường máu như trước đây. Bên cạnh đó, tỷ lệ người nhiễm HIV mới phát hiện trong nhóm tuổi 30 - 39 ngày càng chiếm tỷ trọng cao.
Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc biểu dương và đánh giá cao những nỗ lực của các cấp, các ngành, địa phương trong cả nước đã đạt kết quả quan trọng trong công tác phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm năm 2102.
Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa bền vững, còn nhiều hạn chế trong khi công tác này đang đặt ra nhiều thách thức, khó khăn chủ quan và khách quan, diễn biến khó lường, hỗ trợ về kỹ thuật và nguồn lực bị cắt giảm…
Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu đẩy mạnh chương trình điều trị bằng Methadone, đổi mới điều trị và cai nghiện ma túy, quản lý mại dâm trong tình hình mới; kiên quyết hơn nữa trong đấu tranh phòng, chống tội ma túy, xoá bỏ tái trồng cây có chất ma túy và hướng dẫn xây dựng mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng thay thế; góp phần ổn định cuộc sống người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng cao; các Bộ, ngành rà soát lại việc xây dựng kinh phí bảo đảm hoạt động có hiệu quả.
Các thành viên của Ủy ban Quốc gia và Ban chỉ đạo các cấp tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật trong công tác phòng chống AIDS, ma túy, mại dâm; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, nhất là với giới trẻ. Tăng cường huy động các nguồn lực, nhất là nguồn tài trợ, nguồn lực tại các địa phương cho công tác phòng chống AIDS, phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm.
Cần tăng cường hợp tác quốc tế để học tập kinh nghiệm các mô hình tốt và tiếp tục lập các dự án chương trình hỗ trợ của quốc tế đối với Việt Nam. Đẩy mạnh đẩy mạnh sản xuất, cung ứng, quản lý thuốc Methadone, đổi mới công tác cai nghiện ma túy theo hướng điều trị tự nguyện, chuyển đổi mô hình 05, 06; xã hội hóa nguồn lực, tiết kiệm chi phí nhân rộng mô hình thí điểm, mô hình cai nghiện theo hướng công tư. Nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, quản lý sau cai nghiện, giải quyết tệ nạn mại dâm trong tình hình mới; tạo ra sự chuyển biến tích cực đối với công tác này từ Trung ương đến địa phương với việc kiểm tra, đánh giá, chỉ đạo kịp thời hơn nữa.
PV