Thời gian gần đây, hoạt động phạm tội về ma túy có chiều hướng gia tăng cả về tính chất và mức độ, thể hiện ở số vụ, số đối tượng phạm tội về ma túy và lượng ma túy thu giữ. Phương thức, thủ đoạn của các đối tượng phạm tội về ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt và thường xuyên thay đổi nhằm trốn tránh pháp luật, sẵn sàng sử dụng vũ khí nóng chống trả lực lượng chức năng khi bị phát hiện, bắt giữ để tẩu thoát, thậm chí tự sát để bịt đầu mối.
Tình hình mua bán, vận chuyển ma túy qua các tuyến biên giới đường bộ giữa Việt Nam với các nước láng giềng đặc biệt là tuyến biên giới Việt - Lào, Việt - Trung vẫn rất nóng bỏng. Bên cạnh đó, nhằm đối phó với các biện pháp kiểm soát gắt gao của cơ quan chức năng ở các khu vực biên giới, cửa khẩu, tội phạm ma túy tìm cách điều chế, sản xuất ma túy tổng hợp để tiêu thụ tại một số địa phương và các thành phố lớn như: Hà Nội, Hà Nam, Yên Bái, Bắc Ninh, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh...
Khi Việt Nam hội nhập quốc tế thì công tác phòng, chống tội phạm ma túy có những cơ hội thuận lợi để triển khai các hoạt động nghiệp vụ phòng, chống tội phạm ma túy từ bên ngoài; mở rộng công tác nắm tình hình chủ động phòng ngừa, tấn công, bóc gỡ triệt để các đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia; mở rộng quan hệ hợp tác với các nước, các tổ chức quốc tế trong phòng chống tội phạm ma túy. Đặc biệt, việc nghiên cứu và tiếp thu ứng dụng các thành tựu khoa học - kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, sử dụng các phương tiện hiện đại phục vụ công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm ma túy; lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy có điều kiện nâng cao trình độ ngoại ngữ, nghiệp vụ, pháp luật và học tập trao đổi kinh nghiệm của các nước trong quá trình điều tra.
Tuy nhiên, hội nhập quốc tế cũng làm cho tình hình ma túy và tội phạm ma túy ở nước ta phức tạp hơn, Việt Nam dễ trở thành địa bàn trung chuyển ma túy đi nước thứ 3.
Bên cạnh đó, lợi dụng chính sách mở cửa, hội nhập quốc tế, tội phạm ma túy có tổ chức tiếp tục gia tăng và liên quan chặt chẽ với tội phạm rửa tiền, lợi dụng công nghệ cao, phương tiện thông tin liên lạc hiện đại để liên lạc móc nối với nhau hoạt động. Các thế lực thù địch có thể lợi dụng hoặc lấy danh nghĩa phòng, chống ma túy để can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam, gây phức tạp về tình hình an ninh chính trị.
Các loại ma túy mới, nhất là ma túy tổng hợp dễ có điều kiện thâm nhập vào nước ta thông qua hợp tác đầu tư kinh tế, văn hóa, giáo dục, các thế lực thù địch có điều kiện để tuyên truyền quảng bá mô hình phát triển, văn hóa, xã hội theo lối sống phương Tây vào các tầng lớp nhân dân…
Hiện nay, các lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy nói chung và lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy nói riêng vẫn còn thiếu về số lượng, trình độ pháp luật, nghiệp vụ, tin học, ngoại ngữ đôi khi còn hạn chế và không đồng đều, đặc biệt là tại các tuyến và địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới. Hiệu quả tiến hành các biện pháp nghiệp vụ, nhất là việc tiến hành công tác nghiệp vụ cơ bản còn chưa thường xuyên, chất lượng, hiệu quả thấp; các loại trang bị, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ tuy đã được bổ sung nhưng còn thiếu, một số đã lạc hậu chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn công tác.
Mối quan hệ phối hợp giữa lực lượng Công an với Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Cảnh sát biển cũng như giữa các cơ quan chức năng Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới về đấu tranh phòng, chống ma túy tuy đã được nâng cao nhưng chưa tương xứng với thực tế tình hình.
Công tác quản lý xuất, nhập cảnh đối với người nước ngoài cũng như công tác xuất, nhập khẩu hàng hóa vẫn còn kẽ hở để tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động phạm tội. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền giáo dục phòng, chống ma túy đã có hiệu quả nhưng chưa thường xuyên và sâu rộng. Các cấp uỷ đảng, chính quyền ở một số địa phương, nhất là ở các vùng sâu, vùng xa, biên giới chưa quan tâm đến công tác phòng, chống ma túy. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống ma túy đã được bổ sung nhưng vẫn còn bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn.
Đứng trước những thời cơ và thách thức như vậy, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy trong thời kỳ hội nhập quốc tế phải đặt ra và thực hiện mục tiêu: chủ động phòng ngừa, phát hiện, xử lý kịp thời các tình huống, không để đột xuất, bất ngờ trong công tác phòng chống ma túy; ngăn chặn có hiệu quả việc buôn bán, vận chuyển và tàng trữ trái phép chất ma túy; nâng cao sức chiến đấu của lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đảm bảo phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm ma túy thâm nhập từ bên ngoài vào Việt Nam đáp ứng yêu cầu của tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước.
TH