Trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa ngày càng cao, trước tác động của biến đổi khí hậu, dịch bệnh… đã đặt ra nhiều thách thức đối với phát triển du lịch bền vững nói chung và phát triển du lịch tại các đô thị nói riêng ở Việt Nam. Điều này đòi hỏi phải có những giải pháp mới, sáng tạo hơn, linh hoạt và phù hợp hơn. Theo Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch Trương Sỹ Vinh, phát triển du lịch ở đô thị sẽ kèm theo sự gia tăng giá cả sinh hoạt, gia tăng các vấn đề xã hội, có tác động tiêu cực đến các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể ở các đô thị. Đây là thực trạng xảy ra không chỉ ở các đô thị của Việt Nam mà còn ở hầu hết các đô thị của các nước châu Âu.
Tại Hội thảo, đại biểu đã nghe các bài phát biểu tham luận và những ý kiến trao đổi, chia sẻ. Các ý kiến, tham luận đã đưa ra những vấn đề chủ yếu cần giải quyết và gợi mở những giải pháp để bảo đảm phát triển du lịch bền vững tại các đô thị Việt Nam như: chú trọng công tác quy hoạch và quản lý đô thị; quản lý lưu lượng khách du lịch; bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; bảo vệ các di sản văn hóa trong phát triển du lịch; sử dụng công nghệ số để kiểm soát dòng khách du lịch; thực hiện chính sách “khuếch tán” để giảm áp lực tại đô thị; mở rộng các vùng du lịch vệ tinh cho đô thị...
TS. Yu Young Park - Trưởng phòng Nghiên cứu Công nghiệp du lịch - Viện Văn hóa Du lịch Hàn Quốc đã chia sẻ thông tin về Dự án “Thành phố trung tâm du lịch” của Hàn Quốc. Mục tiêu cụ thể của dự án là thúc đẩy thành phố trung tâm chủ chốt để khách du lịch nước ngoài tạo ra mô hình mới cho du lịch địa phương; phát triển thành phố kiểu mẫu mà khách du lịch nước ngoài muốn ghé thăm; hỗ trợ chính sách theo định hướng địa phương để tăng cường khản năng ứng phó một cách đổi mới của khu vực. Trên cơ sở đó, Hàn Quốc xây dựng thành phố trung tâm du lịch tại Busan với định hướng chiến lược là thành phố văn hóa biển với phim ảnh, lễ hội và tự do đi lại; Gangneung với văn hóa Hàn Quốc độc đáo và cảnh đẹp; Andong với thành phố di sản thế giới...
PGS.TS. Phạm Trung Lương - Phó Chủ tịch Liên chi hội đào tạo du lịch - Hiệp hội Du lịch Việt Nam cho rằng, phát triển du lịch bền vững tại đô thị phải đảm bảo sự phát triển bền vững về kinh tế - xã hội, tài nguyên, môi trường. Do đó, để đảm bảo sự phát triển du lịch bền vững tại các đô thị cần có chính sách phát triển đô thị phù hợp; năng lực quản lý đô thị của chính quyền cần được cải thiện và chuyển hóa trở thành phương thức quản lý theo hướng văn minh, hiện đại, giàu bản sắc và thân thiện, đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch bền vững với tư cách là ngành kinh tế quan trọng của đô thị. Bên cạnh đó, đô thị phải đảm bảo khả năng đáp ứng của hạ tầng, môi trường, nguồn nhân lực cũng như khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.
Phát biểu tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, giai đoạn vừa qua, tốc độ đô thị hóa của Việt Nam tăng khá nhanh, đến năm 2022, cả nước đã có khoảng 900 đô thị, trong đó có 5 đô thị trực thuộc Trung ương với 2 đô thị đặc biệt. Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy khẳng định: “Sự phát triển mạnh mẽ của các đô thị là điều kiện thuận lợi để khai thác phát triển du lịch. Hoạt động du lịch tại các đô thị Việt Nam giai đoạn vừa qua đã đạt được những kết quả tích cực, chiếm tỷ trọng chủ yếu về khách du lịch và tổng thu từ khách du lịch của cả nước”.
Tuy nhiên, sự phát triển du lịch tại các đô thị vừa qua đã bộc lộ một số vấn đề đáng lưu ý, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững. Đó là sự gia tăng sức ép đến môi trường; giao thông tại các khu, điểm du lịch bị tắc nghẽn, đặc biệt vào mùa cao điểm; quy hoạch cảnh quan đô thị cũng có thể bị phá vỡ bởi các dự án xây dựng hạ tầng du lịch; giá trị của bất động sản gần các khu du lịch cũng bị đẩy cao... “Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch tại các đô thị mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành Du lịch trên cả nước... “Hy vọng qua Hội thảo này, chúng ta sẽ xác định được những vấn đề nổi cộm và có được những đề xuất đột phá về định hướng chiến lược để phát triển du lịch bền vững tại các đô thị của Việt Nam” - Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy nhấn mạnh.
Tổng hợp các ý kiến tại Hội thảo, TS. Nguyễn Anh Tuấn - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch chia sẻ: “Hội thảo đã gợi mở hướng đi, cơ chế, giải pháp phát triển du lịch đô thị bền vững. Những thách thức đặt ra là vấn đề môi trường, là mô hình phát triển kinh tế đêm, là sự quá tải... Giải pháp được đề xuất là phát triển các đô thị trung tâm, phát triển sản phẩm, đầu tư chính sách (đất, hạ tầng, thu hút đầu tư, nhân lực, quảng bá), xây dựng thương hiệu và quan tâm đến lợi ích cộng đồng…”.
P. Thảo