Bạc Liêu có những cánh đồng lúa bao la; do hành trình của dòng hải lưu Bắc Nam, phù sa dồn lại tạo thành những giồng đất cát, nơi đây cây ăn trái mọc sum suê. Bạc Liêu nổi tiếng với những vườn nhãn dài hàng mấy chục km, mà hương vị của nó thơm ngon ít nơi nào sánh được.

Từ Bạc Liêu đi TP. Hồ Chí Minh 280km. Đất đai Bạc Liêu màu mỡ, dân cư đông đúc, chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa, hoa màu, cây ăn trái, đánh bắt hải sản và nghề làm muối. Bạc Liêu vốn là đất của các đại điền chủ Nam ky, mà đến nay vẫn còn khá nhiều dinh thự, biệt thự theo lối kiến trúc phương Tây tạo cho Bạc Liêu một dấu ấn riêng rất thú vị.

Bạc Liêu cũng là một trong những tỉnh có tốc độ đô thị hóa sớm nhất ở đồng bằng sông Cửu Long. Ngay từ đầu thế kỷ 20, Bạc Liêu vốn đã nổi tiếng Nam kỳ về việc sản xuất lúa gạo, gắn với giai thoại công tử Bạc Liêu tiêu tiền như giấy khét tiếng ở Sài Gòn và lục tỉnh Nam kỳ lúc bấy giờ.

Mặc dù tốc độ đô thị hóa ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long khá nhanh, nhưng Bạc Liêu vẫn là một trong những tỉnh còn lưu lại nhiều nét xưa nhất. Đặc biệt, các nét xưa này đã được tỉnh Bạc Liêu khai thác phục vụ du lịch và cũng là cách để giữ gìn và tôn tạo thêm các nét xưa đó.           

Sau một chặng đường dài nên khi đến được Bạc Liêu thì bạn đã mệt nhoài, tốt nhất bạn nên tìm một khách sạn nào đó để nghỉ ngơi, trước khi  tiếp tục cuộc hành trình. Và khi đến Bạc Liêu thì không có lý do gì để bạn không vào khách sạn công tử Bạc Liêu để nghỉ cho biết. Giá cả tuy có hơi đắt (từ 200.000đ đến 350.000đ/phòng/ngày) nhưng bù lại rất thú vị. Đây cũng là một trong những nét xưa mà bạn cần tham quan và tìm hiểu. Điều thú vị, đây không phải là một khách sạn mới xây, rồi đặt tên là công tử Bạc Liêu, mà nó được nâng cấp, sửa chữa từ chính ngôi nhà của công tử Bạc Liêu ngày xưa. Trong khách sạn này có nhiều phòng, nếumay mắn, bạn có thể được ở đúng phòng mà công tử Bạc Liêu trước kia đã từng ở. Khách sạn công tử Bạc Liêu nằm tại số 13, đường Điện Biên Phủ, thị xã Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu. Đây là nhà của Hội đồng Trần Trinh Trạch, cha của Trần Trinh Huy - người được mệnh danh là công tử Bạc Liêu. Ngôi nhà này xây từ năm 1919, gồm tầng trệt 2 phòng ngủ, 2 đại sảnh và lối cầu thang lên lầu. Tầng lầu gồm 3 phòng ngủ, 2 đại sảnh. Căn nhà này được coi là bề thế nhất Bạc Liêu bấy giờ, do kỹ sư người Pháp thiết kế và xây dựng.

Phía trước ngôi nhà là con đường sạch bóng, kế đến là một vỉa hè rộng thênh thang nằm cạnh con sông Bạc Liêu nên thoáng đãng vô cùng. Chỉ cần đặt chân đến đây mọi cảm giác mệt nhọc của bạn sẽ tiêu tan. Vào đến trong nhà, bạn còn ngạc nhiên hơn nữa, khi thấy cách bài trí ngày xưa lạ mắt nhưng không kém phần hấp dẫn. Ngôi nhà đã được Công ty Du lịch Bạc Liêu cho bày biện và sắp xếp nguyên trạng như trước đây. Đến đây,  bạn hiểu được phần nào cách trang trí nhà cửa, lối sống... của một điền chủ ngày xưa. Dưới tầng trệt, ngoài bộ bàn tiếp khách xưa, còn có ảnh công tử bạc Liêu, tượng vợ chồng Trần Trinh Trạch, bình gốm, tủ thờ... Bên cạnh đó, bạn còn được nghe những giai thoại về công tử Bạc Liêu. Chẳng hạn như chuyện công tử có biệt thự trên Sài Gòn. Một chiều nọ, công tử ra đứng ở ban công hóng mát; nhìn xuống bên đường, thấy con gái của ông già sửa xe đạp đi gánh nước về, công tử phải lòng. Hôm sau công tử đến gặp ông già và đặt thẳng vấn đề, nếu ông chịu gả con gái cho công tử, thì công tử sẽ tặng ngôi biệt thự đó cho ông. Sau nhiều đêm suy nghĩ, ông già sửa xe đạp đã đồng ý gả con gái của mình cho công tử. Hay chuyện công tử Bạc Liêu đốt tờ giấy bộ lư (100 đồng) để làm đuốc, tìm một vật rơi xuống bàn cho người đẹp. Hoặc giai thoại công tử Bạc Liêu dùng tiền nấu chè thi với công tử Phước (Phước Georges, người xứ Mỹ Tho, con trai Đốc phủ sứ  Sảng). Và còn biét bao giai thoại hấp dẫn khác nữa...

Đến Bạc Liêu, bạn nhất định phải chiêm ngưỡng chiếc đồng hồ đá vô cùng lạ mắt ở đường Hai Bà Trưng. Ở Việt Nam hiện nay, có lẽ duy nhất chỉ có Bạc Liêu mới có chiếc đồng hồ đá này; tuy được kỹ sư Lưu Văn Lang xây dựng từ đầu thế kỷ 20, nhưng cho đến nay vẫn chạy tốt.

Bạn cũng có thể đến vườn nhãn để ngắm nhìn một “rừng” nhãn bao la đang mùa sai quả. Vườn nhãn cổ Bạc Liêu được trồng trên 100 năm rộng khoảng 230ha, chạy dài trên 11km đi qua 2 xã Hiệp Thành và Vĩnh Trạch Đông, thuộc thị xã Bạc Liêu. Ở vùng này nơi nào có đất giồng cát là có nhãn mọc lên. Về ẩm thực, món bánh xèo đã trở thành một đặc sản hấp dẫn du khách gần xa. Hầu như khách du lịch nào đến Bạc Liêu sau khi tham quan xong cũng tìm đến đây để thưởng thức đôi ba cái bánh xèo. Mặc dù to nhưng bánh xèo Giồng Nhãn ăn rất giòn, độ giòn của bánh đảm bảo cho bạn từ lúc bưng ra cho đến khi ăn đến cái cuối cùng vẫn còn giòn rụm. Màu của bánh xèo vàng ươm, trông thật bắt mắt. Nhân của bánh cũng như các nơi khác, gồm củ sắn, đậu xanh, thịt heo, tép bạc... nhưng do khéo léo trong cách chế biến nên bánh xèo ở đây ăn rất ngon. Độc đáo nhất của bánh xèo Giồng Nhãn có lẽ là bột. Không hiểu người bán pha bột như thế nào mà ăn vào bánh giòn rụm, lại thơm ngon, một chút mùi thơm của hành và ngọt nhè nhẹ, thanh thanh làm cho bạn ăn đến no mà không biết ngán.

Trên đường quay về, bạn có thể ghé qua đường Cao Văn Lầu, thuộc phường 2, thị xã Bạc Liêu để viếng mộ cố nhạc sĩ  cải lương Cao Văn Lầu - cha đẻ của bài “Dạ cổ hoài lang” đến nay còn nổi tiếng.

Nếu còn thời gian, bạn nên đến tượng bà Nam Hải để đưa mình trở về với cõi tâm linh. Tương truyền, bà thường giúp cho người dân bình an, làm ăn phát đạt.

Không chỉ dừng lại ở đó, đến với Bạc Liêu, bạn cũng sẽ có dịp chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc độc đáo như tháp cổ Vĩnh Hưng, chùa Xiêm Cán, chùa Quan Đế...; tham dự các lễ hội cổ truyền như tết Chol Chnam Thmay, lễ hội Ok om bok (trông trăng) của người Khơmer... Đặc biệt, bạn không nên bỏ qua cây xoài 300 năm, to đến 5 người ôm không xuể, nằm cách chùa Xiêm Cán 01 km.

Những nét văn hóa xưa ở Bạc Liêu còn lưu giữ đến ngày nay là một trong những địa chỉ dừng chân hấp dẫn du khách trong những năm qua.

Bài và ảnh: TRẦN PHỎNG DIỀU