Tính đến nay, Việt Nam có 9 khu dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận, 33 vườn quốc gia và 69 khu bảo tồn thiên nhiên. Bên cạnh đó Việt Nam có đa dạng sinh học cao với hàng trăm loài động thực vật trong danh mục các loài quý hiếm cần bảo vệ, trong đó có nhiều loài đặc hữu.
Gắn với mỗi hệ sinh thái là các sản phẩm du lịch đa dạng từ du lịch tham quan, nghiên cứu, học tập chuyên đề, du lịch đi bộ, du lịch leo núi, du lịch xem chim, du lịch sưu tập bướm và côn trùng... trong các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên tới du lịch tham quan, lặn biển ở các rạn san hô trên biển, và du lịch tham quan miệt vườn, sông nước đồng bằng sông Cửu Long.
Việt Nam được xác định là 1/16 trung tâm sinh học lớn nhất thế giới, nơi du khách có thể quan sát, trải nghiệm cuộc sống của nhiều loài sinh vật đặc hữu được ghi nhận trong sách Đỏ thế giới.
Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ có địa hình đồi núi, cao nguyên chia cắt mạnh, có 1 vườn quốc gia, 10 khu bảo tồn thiên nhiên. Tuy các khu rừng đặc dụng, không nhiều nhưng tại đây có mặt các đại diện của các hệ sinh thái trên núi ở các độ cao khác nhau từ hệ sinh thái núi cao Hoàng Liên Sơn, đến khu bảo tồn thiên nhiên Mường Nhé, Sốp Cộp, Xuân Nha, hang Kia, Pà Cò, đảo trên hồ Hòa Bình.
Vùng đồng bằng sông Hồng và duyên hải Đông Bắc có các hệ sinh thái rừng ngập mặn và hệ sinh thái rừng nguyên sinh trong các Vườn quốc gia Cúc Phương, Tam Đảo và Ba Vì. Vườn quốc gia Cúc Phương là vườn quốc gia đầu tiên ở Việt Nam và khu Xuân Thủy là khu bảo vệ đất ngập nước (Ramsar) đầu tiên được thành lập ở Việt Nam. Do vậy ý nghĩa sinh thái của vùng rất lớn tuy số lượng các khu rừng đặc dụng không nhiều, đặc biệt rất gần các khu đô thị và các quần cư nông thôn đồng bằng đông dân.
Vùng có diện tích tự nhiên rộng lớn với lịch sử phát triển lâu đời. Tại đây đã hình thành các thắng cảnh nổi tiếng như vịnh Hạ Long, hồ Ba Bể, hồ Núi Cốc… Hệ thực vật, hệ động vật đa dạng và phong phú với 4 vườn quốc gia, 9 khu bảo tồn thiên nhiên, 10 khu rừng văn hóa, môi trường. Các vườn quốc gia và đặc biệt là khu Di sản Thiên nhiên thế giới Hạ Long là các địa điểm có sức hấp dẫn lớn đối với du khách. Trong vùng có hệ động vật quý hiếm như: hươu xạ, voọc mông trắng, voọc mũi hếch, voọc đầu trắng…
Tại Bắc Trung Bộ khu vực địa hình hẹp ngang trải dài trên 400km từ lưu vực sông Cả đến đèo Hải Vân và là nơi được đánh giá có tính đa dạng sinh học cao, trong những năm gần đây đã phát hiện một loài chim mới là gà lôi lam đuôi trắng và 5 loài thú mới là sao la, mang lớn, mang nhỏ hay mang Trường Sơn, mang Pù Hoạt, voọc Hà Tĩnh và nhiều loài cá nước ngọt.
Vùng này có 4 vườn quốc gia, 4 khu bảo tồn thiên nhiên, trong đó Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng được công nhận là Di sản Thiên nhiên thế giới. Ở đó, bên cạnh những giá trị về cảnh quan sinh thái là hệ thống hang động được đánh giá kỳ vỹ nhất thế giới.
Vùng duyên hải Nam Trung Bộ gồm Đà Nẵng và 7 tỉnh kéo dài từ Quảng Nam đến Bình Thuận. Giá trị đặc trưng của vùng này là các bãi biển đẹp kết hợp các giá trị di sản thế giới, sinh thái và cảnh quan vùng biển hải đảo.
Tây Nguyên rộng lớn gồm các cao nguyên và hai khối núi lớn Ngọc Linh ở phía Bắc và Chư Yang Xin ở phía Nam. Đây là vùng tiếp nhận các luồng thực, động vật có nguồn gốc phía Tây Nam Lào, Campuchia, Malaysia, Myanmar, Ấn Độ…
Tính chất chuyển tiếp về mặt khí hậu và đa dạng các kiểu địa hình đã tạo nên sự phong phú về đa dạng sinh học với nhiều loài đặc hữu. Có nhiều loài có nguy cơ bị tuyệt chủng. Tại đây có Vườn quốc gia Yok Đôn, 9 khu bảo tồn thiên nhiên.
Vùng Đông Nam Bộ có 2 khu dự trữ sinh quyển thế giới là Cần Giờ và Cát Tiên được UNESCO công nhận.
Tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long là nơi phát triển nhiều hệ sinh thái đất ngập nước từ đất ngập mặn đến đất ngập nước nội địa, có nhiều sân chim nổi tiếng. Đặc biệt, các trảng cỏ ngập nước theo mùa hiện chỉ còn phân bố hạn chế ở vùng Đồng Hà Tiên và Đồng Tháp Mười, có các quần xã thực vật đặc trưng không thể tìm thấy ở bất cứ nơi nào khác tại Đông Dương. Nơi đây còn có Phú Quốc được mệnh danh là đảo Ngọc bởi sự giàu có của tài nguyên thiên nhiên và tiềm năng du lịch sinh thái phong phú. Nơi đây hiện có 3 vườn quốc gia là Tràm Chim, U Minh Thượng và Phú Quốc, một khu bảo tồn thiên nhiên Đất Mũi.
Ở Việt Nam, sản phẩm du lịch sinh thái đang phát triển khá phổ biến theo một hướng mới. Đó là sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng. Với sản phẩm du lịch này, bên cạnh việc có được sự thưởng thức và cảm nhận mà du lịch sinh thái mang lại, du khách còn có được những trải nghiệm thú vị và khó quên cùng với cộng đồng bản địa tại điểm đến. Sản phẩm du lịch sinh thái cộng đồng có thể là homestay, giao lưu, cùng sống và làm việc với người dân địa phương.
Hải Anh