Điệu xoè trong hội xuân Tây Bắc

Trong các điệu múa xoè, xoè nón được coi là điệu múa đặc sắc nhất ở Tây Bắc. Nón trong tay thiếu nữ Thái khi chụm vào lúc mở ra… từ từ từng cánh, từng cánh như bông hoa ban trắng muốt hé nở. Chiếc nón trong điệu xoè Thái khi lao nhanh trên đầu, lúc quay nhẹ nhàng trên vai, lượn trên tay, nghiêng nghiêng bên má hay xoay tròn trước ngực. Trong cảnh trời xuân, điệu xoè nón như bức tranh sinh động, tô đẹp thêm cho núi rừng Tây Bắc.

Múa quanh cây ban, đặc biệt có xoè khăn. Các cô gái Thái khoác dải lụa hồng thắm lên thân mình, biến những nét sinh hoạt bình thường thành những động tác múa duyên dáng trữ tình. Điệu xoè quạt với những cánh quạt hồng nhẹ nhàng tung lượn như những cánh bướm đang vờn bay trước gió xuân. .

Ở điệu xoè nhạc, qua tiếng nhạc đều đặn, các cô gái Thái khi chậm rãi điệu hái hoa nghiêng ngả dịu dàng, khi nhanh nhẹn dồn dập như nghe tiếng nhạc ngựa thúc giục để lại cho người xem một cảm hứng rộn ràng, say sưa.

Quanh cây hoa ban giữa rừng, trên bãi cát rộng giữa mường, quanh bếp lửa hồng là những vòng tay kết nối với nhau giữa già và trẻ, chân gọi bước chân, tạo thành một vòng tròn vừa múa vừa hát, đó là điệu xoè vòng thân thiết và quen thuộc của đồng bào Thái. Theo nhịp xoè và nhịp trống, xoè vòng ban đầu còn hẹp sau đó càng rộng thêm ra vì mỗi lúc số người tham gia càng đông. Càng về đêm, vòng xoè càng tiếp nối với nhiều vòng xoè trong, xoè ngoài. Cứ thế, người ta xoè mãi cho đến sáng. 

Từ hình thức xoè cổ truyền đơn giản như xoè vòng, rồi đến những điệu xoè biểu diễn đặc sắc: xoè khăn, xoè bướm, xoè đèn, xoè chai, xoè quạt, xoè nón… cho thấy nghệ thuật múa của các dân tộc Tây Bắc nói chung và dân tộc Thái nói riêng đang không ngừng phát triển tô điểm cho các hội xuân như hội hoa ban, hội xuống đồng, lễ xên bản, xên mường, lễ ăn cơm mới, lễ ăn mừng nhà mới, đêm Hạn Khuống…

                                                                NGUYỄN NHÂN THỐNG