Cù lao Chàm (tên hành chính là xã đảo Tân Hiệp, Hội An, Quảng Nam) có diện tích khoảng 15km2, cách bờ biển Cửa Đại 15km, cách Hội An 19km, là một cụm đảo bao gồm 8 đảo: Hòn Lao, Hòn Dài, Hòn Mồ, Hòn Khô mẹ, Hòn Khô con, Hòn Lá, Hòn Tai, Hòn Ông. Từ đất liền, chỉ mất khoảng 30 phút đi tàu cao tốc, du khách sẽ đặt chân lên cù lao Chàm. Những ngày trời nắng, cù lao Chàm giống như một bức tranh tuyệt đẹp với sắc xanh hòa quyện của mây trời, rừng cây, biển cả. Đến đây, du khách sẽ được dạo bước trên những bờ cát trắng mịn, ngắm nhìn những khối đá nằm sát cạnh nhau tạo thành những hình khối độc đáo, thỏa thích vùng vẫy trong làn nước trong xanh, lặn biển ngắm san hô….
Với trên 1.500ha rừng tự nhiên và 6.700ha mặt nước, với các loài sinh vật biển như rặng san hô, động vật thân mềm, giáp xác và tảo biển..., cù lao Chàm được đánh giá là nơi có sự đa dạng sinh học hiếm có trên thế giới. Hệ thực vật trên đảo có thể sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau, đặc biệt có nhiều loài cây lâu năm như tuế, vông nem, gõ, kiền kiền, dẻ, chua, mây, song; các loại dược liệu quý hiếm như mã tiền, sơn máu, ối tím, ngũ gia bì; các loài phong lan rất đẹp tô điểm thêm cho cảnh sắc núi rừng…
Nếu như thảm thực vật ở cù lao Chàm có độ bao phủ lớn, thì hệ động vật nơi đây cũng phong phú không kém, trong đó có 2 loài được ghi vào Sách đỏ động vật Việt Nam là chim yến và khỉ đuôi dài. Đến đây, đôi khi du khách có thể nhìn thấy những chú khỉ đuôi dài chơi đùa gần bờ biển vào sáng sớm hay chiều tối, xem chim yến bay vào hang làm tổ để cung cấp món ăn yến sào cao cấp, bổ dưỡng cho con người. Cù lao Chàm còn được du khách biết đến với nhiều loại hải sản tươi ngon như ốc hương, hải sâm, tôm hùm, ngọc trai, đồi mồi, cua đá…
Không chỉ thế, cù lao Chàm còn sở hữu kho tàng văn hóa - lịch sử rất giá trị được lưu giữ từ hàng trăm ngàn năm qua. Đó là những di tích thuộc các hệ văn hóa Sa Huỳnh, Chămpa, Đại Việt, các di tích liên quan đến quá trình cư trú của cư dân cổ cách đây 3.000 năm, đó là hệ thống hơn 20 công trình kiến trúc cổ gồm: đình, lăng, miếu, chùa, giếng cổ của cả người Chăm và người Việt được xây dựng cách đây mấy trăm năm (chùa Hải Tạng, giếng làng, lăng Ông, miếu Bà, miếu tổ nghề yến). Những thắng cảnh thiên nhiên kỳ thú như hang Bà, hang tò vò, hòn bao gạo, suối tình, suối mơ… cũng là điểm đến lý thú với nhiều du khách.
Ở cù lao Chàm, Hòn Lao là hòn đảo lớn nhất, với Bãi Ông, Bãi Làng, Bãi Hương là mảnh đất sinh sống hàng ngàn năm nay của người dân, là nơi lưu giữ nhiều di tích lịch sử văn hóa độc đáo có niên đại từ đầu thế kỷ 18 đến nay. Đặc biệt, du khách sẽ được tìm hiểu hệ thống công trình đá xếp nằm dọc theo các sườn núi của Hòn Lao đến các bãi cát ven biển, đặc sắc nhất là hệ thống khai thác, sử dụng nguồn nước ngọt tự nhiên của đảo giữa biển phục vụ nhu cầu cuộc sống người dân.
Đến với cù lao Chàm, du khách sẽ được tham quan các tour lý thú khám phá văn hóa, thiên nhiên, con người cù lao Chàm, tour lặn biển ngắm san hô, xem cá hay tham gia các trò chơi thể thao hấp dẫn như lướt ván, dù bay, chèo thuyền kayak, thả diều, đua thuyền...
Dưới sự hướng dẫn, quản lý của chính quyền, người dân cù lao Chàm ngày càng nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, tuân thủ quy định không sử dụng túi nilon, không xả rác... để giữ cho nơi này được sạch đẹp.
Phong Vi