Rừng xanh gọi cò về
Nếu ai có dịp di dọc quốc lộ 1A, đoạn qua thôn Tân Đảo, xã Ninh Ích, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa sẽ không khỏi bất ngờ bởi nơi đây trở thành ngôi nhà của hàng chục đàn cò. Đây là dấu hiệu phục hồi của môi trường sinh thái, kết quả của việc trồng rừng ngập mặn nơi đây.
Khu rừng ngập mặn thôn Tân Đảo, xã Ninh Ích nằm sát quốc lộ 1A, chỉ có khoảng hơn 20 hộ dân sinh sống bằng nghề nuôi trồng thủy sản. Từ 3 năm nay, khu rừng ngập mặn hơn 20ha này đã trở thành điểm trú ngụ của cò. Người dân ở đây cho biết, mùa xuân năm nay, cò về trú ngụ nhiều hơn. Đàn cò lên đến cả ngàn con, đậu trĩu cành đước, cành bần. Lão nông Trình Kim Dược, chủ đầm tôm rộng hơn 5ha vui vẻ cho biết: Trước đây, rừng đước phá đi, cò tản khắp nơi. Giờ nước lớn lên cò về càng ngày càng đông. Ông bà bảo đất lành chim đậu, chiều chiều thấy cò về từng đàn, ông thấy rất vui.
Khi ánh chiều buông xuống cũng là lúc đàn cò hàng ngàn con kiếm ăn xong bay về đậu trắng các cây đước. Thật khó hình dung khi chỉ cách quốc lộ 1A ngược xuôi những chuyến xe qua lại hơn 100m lại xuất hiện một “vườn cò” rộng lớn đến thế, tiếng cò kêu vang cả rừng. Xen lẫn những cánh cò trắng chao lượn có cả tiếng hót líu lo của các loài chim cảnh như chim cu, chào mào… Đối với người dân nơi đây, cò về rừng là một điều thú vị và tốt lành. Theo lời kể của ông Nguyễn Văn Phương thì cò về cách đây khoảng 4, 5 năm. Nhưng từ lúc bắt đầu trồng mới rừng đến nay thì số lượng cò bay về càng ngày càng nhiều.
Cách đầm ông Phương không xa là đầm của lão nông Nguyễn Xưa. Đầm nhà ông vừa thu hoạch nên cạn nước, cò đậu rất đông để kiếm mồi. Ban đầu ông cũng thấy khó chịu vì phải canh đầm đuổi cò, thêm nữa phân cò rất tanh, sợ ô nhiễm nguồn nước nuôi tôm cá, nhưng đầm vẫn thu hoạch bình thường nên cũng bớt lo. Chiều chiều, được ngồi ngắm cánh cò chao nghiêng trên khu rừng đước xanh tươi tốt, công sức của bao người dân bấy lâu, lòng ông thấy vui vui…
Những bàn tay cần cù giúp rừng hồi sinh
Trước năm 1995, vùng đầm Nha Phu đã có diện tích rừng ngập mặn nguyên sinh lên đến 200ha. Nhiều cây đước, cây bần cổ thụ cao đến 15m, đường kính 40 đến 50cm, hình dáng rất đẹp. Phía dưới tán rừng là hệ thủy, sinh vật phong phú: tôm, cua, ốc… Khi phong trào nuôi tôm công nghiệp phát triển, người dân đã phá rừng ngập mặn để nuôi tôm. Đến năm 2006, diện tích rừng ngập mặn chỉ còn khoảng gần 30ha, chủ yếu là những cây nhỏ, thưa thớt. Diện tích rừng giảm tới 85%. Rừng bị tàn phá, môi trường ô nhiễm, tôm thường xuyên bị dịch bệnh, diện tích đầm tôm có lúc lên đến 150ha, dần bị bỏ hoang.
Cách đây 4 năm, xã Ninh Ích được tổ chức Tokyo Marine Minchido phối hợp với Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tài trợ để trồng tái tạo lại rừng 5ha. UBND xã Ninh Ích vận động nhân dân tự trồng, khoanh nuôi bảo vệ thêm 10ha. Đến nay, diện tích rừng lên đến gần 40ha, nhiều cây đã có đường kính thân 30cm, cao hơn 10m, tăng cường bảo vệ môi trường xung quanh đầm, không cho triều cường đập vỡ bờ, hạn chế rủi ro về ô nhiễm môi trường...
Rừng ngập mặn hồi sinh, hệ sinh thái được khôi phục, đàn cò về ngày càng đông là quà tặng thiên nhiên đối với vùng đầm phá nơi đây. Mỗi khi nước triều rút, hàng trăm người dân ra bãi bắt ốc, bắt cua, thu nhập mỗi người từ 100 - 150 ngàn đồng/ngày. Hàng chục hộ dân đã chuyển mô hình nuôi tôm thâm canh công nghiệp sang nuôi quảng canh do được rừng che mát, độ mặn ổn định, bệnh dịch ít xảy ra.
Rừng ngập mặn ở thôn Tân Đảo nay đã được tái sinh và trở thành một phần máu thịt gắn liền với kinh tế của người dân nơi đây. Chủ tịch UBND xã Ninh Ích, huyện Ninh Hòa Nguyễn Công Toàn cho biết: nhiệm kỳ 2010 - 2015, Đảng ủy xã Ninh Ích đưa vào Nghị quyết mỗi năm trồng rừng 2ha, địa phương còn phối hợp với các tổ chức hỗ trợ kinh phí cho người dân trực tiếp tham gia trồng rừng và bảo vệ rừng ngập mặn tại địa phương. Đó là điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch gắn với phát triển kinh tế tại xã Ninh Ích.
Theo quy hoạch của Tỉnh, đến năm 2015, toàn tỉnh Khánh Hòa phấn đấu trồng thêm 120ha rừng ngập mặn. Trong tương lai, khu rừng ngập mặn sẽ phát triển hơn, đồng thời mở ra cơ hội biến nơi này thành điểm du lịch sinh thái. Ninh Ích chỉ cách Nha Trang hơn 20km, nếu được đầu tư sẽ là nơi thư giãn và nghỉ dưỡng tốt, đặt biệt là vào những ngày hè oi bức; hoặc là nơi tổ chức tour đồng quê, thưởng thức hải sản tại chỗ và ngắm vườn cò…
Hoa Hiên